Πολυπρισματική - διεπιστημονική προσέγγιση και αξιολόγηση της δημιουργικότητας των φοιτητών με έμφαση στην εφαρμογή στατιστικών αναλύσεων

Abstract

The aim of the present study is to investigate and assess the degree of cultivation of students’ creativity throughout their studies in departments of Higher Education Institutions. The study took place in the case of six different departments in Patras University (Department of Biology, Department of Electrical and Computer Engineering, Faculty of Medicine, Department of Primary Education, Department of Economics, Department of Business Administration). The content of creativity is both clarified and interconnected with the activities, the achievements and the Human and Social Capital that students gain through their studies. It is also prominent that creative activities can be utilized as bridges for young people to pass successively from Higher Education Departments to social enterprises.Moreover, creative activities are correlated with pedagogic-educational systems and methodologies like cross-cullaricularity. It is shown through our research that students' creativity is promoted by an innovative instruction as aforementioned.In conjunction with our analyzing the content of the curricula in student's programs of study, we conducted a survey research. A specially formulated questionnaire was used to investigate any possible statistical relationship with the participants’ personal/socio-economic and other characteristics (collected by open-ended questions) as well as their attitudes towards creativity (derived from the analysis of their answers to the Likert type questions of the questionnaire).A supplementary goal was to study the students' opinion regarding the ways of improving creativity during the teaching-learning-assessment process. Findings indicate that although most of the students express a great interest in improving their creativity, their opinion is that it is not a high-rated priority in the departments that they attend, despite the fact that this is the case in education in Europe and globally.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη και αποτίμηση του βαθμού καλλιέργειας και κατάκτησης της δημιουργικότητας των φοιτητών/τριων στο πλαίσιο των σπουδών τους στα διαφορετικά Τμήματα των ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης. Προς αυτή την κατεύθυνση διερευνούνται οι παράγοντες/χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την δημιουργικότητα των φοιτητών/τριων (λ.χ. προσωπικά/ κοινωνικοοικονομικά και άλλα χαρακτηριστικά των υποκειμένων της έρευνας) και μελετούνται οι απόψεις των φοιτητών/τριων για τους τρόπους καλλιέργειας και κατάκτησης της δημιουργικότητάς τους μέσα από τη διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης-αξιολόγησης στο Τμήμα όπου φοιτούν. Η έννοια της δημιουργικότητας αποσαφηνίζεται και συνδέεται με τις δραστηριότητες, τις επιδόσεις, το Ανθρώπινο και Κοινωνικό Κεφάλαιο που οι φοιτητές/τριες αποκομίζουν μέσω των σπουδών τους. Επίσης, αναδεικνύεται η ιδιαίτερη σημασία που προσλαμβάνουν σήμερα οι δημιουργικές δραστηριότητες, οι οποίες προεκτείνουν τις τυπικές εκπαιδευτικές λειτουργίες και χρησιμεύουν ως «γέφυρα» για τη μετάβαση στην αγορά εργασίας. Ενδεικτικό ως προς αυτά, είναι το παράδειγμα της μύησης στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και της ανάληψης πρωτοβουλιών που προάγουν τη θεσμική καινοτομία διευκολύνοντας παράλληλα τη σύνδεση ομαδοσυνεργατικών παιδαγωγικών αντιλήψεων με αυτοδιαχειριστικού τύπου γόνιμους και δημιουργικούς «κοινωνικούς πειραματισμούς» εντάξιμους στο ευρύ πεδίο της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.Πέραν τούτου, συσχετίζεται και με παιδαγωγικο-εκπαιδευτικά συστήματα και μεθοδολογίες, όπως της διαθεματικότητας. Όπως αποδείχθηκε από την έρευνά μας, υψηλότερες επιδόσεις/τιμές δημιουργικότητας παρουσιάζουν οι φοιτητές/τριες που είχαν εκπαιδευθεί ως μαθητές/τριες στο πλαίσιο της διαθεματικότητας.Για την έρευνα: α) αναλύθηκε το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών των υπό διερεύνηση Τμημάτων, έχοντας ως οδηγούς τα επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα και β) διαμορφώθηκε και ελέγχθηκε ως προς την αξιοπιστία και εγκυρότητα κατάλληλο ερωτηματολόγιο, με ερωτήσεις κλειστού τύπου (επιλογής, διαβάθμισης τύπου Likert), καθώς και με ερωτήσεις ανοικτού τύπου, το οποίο συμπληρώθηκε από τους φοιτητές/τριες του 2ου και 4ου έτους Τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών (Βιολογίας, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, Ιατρικής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΠΤΔΕ), καθώς και των ανεξάρτητων, κατά την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας, Τμημάτων Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων. (Τα Τμήματα Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων υπάγονται πλέον στη Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων).Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας δείχνει ότι οι περισσότεροι φοιτητές/τριες αν και δηλώνουν ότι έχουν έντονο ενδιαφέρον για την καλλιέργεια της δημιουργικότητάς τους μέσω των σπουδών τους, υποστηρίζουν ότι αυτό δεν αποτελεί προτεραιότητα των προγραμμάτων σπουδών ή των καθηγητών/τριών τους. Προτείνουν δε να δοθεί έμφαση σε συγκεκριμένες δραστηριότητες που συνάδουν με το Πρόγραμμα Σπουδών τους και διευρύνουν το φάσμα των ενδιαφερόντων τους (πρακτική άσκηση, εργαστήρια, εισηγήσεις με συζήτηση, επισκέψεις επαγγελματιών του χώρου στο Τμήμα φοίτησής τους, μαθήματα καλλιτεχνικού/αισθητικού κύκλου) και με τις οποίες θεωρούν ότι θα μπορούσε να αναπτυχθεί η δημιουργικότητά τους στο πλαίσιο των σπουδών τους∙ ευρήματα που συνδέονται με τις σύγχρονες τάσεις της αποτελεσματικής εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.