Ανάπτυξη μοντέλου αξιολόγησης περιβαλλοντικών στρατηγικών με τη βοήθεια των καρτών ισορροπημένης στοχοθεσίας (Eco - Balanced Scorecard)

Abstract

During the last decades, the mounting global attention to sustainability has led to a worldwide debate on how a sustainable world could be realized. In this debate, business community is regarded as a crucial actor in leading global community to a superior sustainability performance. However, business community confronts many impediments during the incorporation of sustainability principles into their generic management processes. Such difficulties stem from the nature of the sustainability concept. Specifically, sustainability development is a multidirectional and complicate approach without definite boundaries which makes its translation in corporate management terms difficult. In addition to the above barriers, the inabilities and limitations of the proposed corporate sustainability methodologies are also deterrents to the corporate sustainability development. Despite the surge in the number of proposed corporate sustainability management and measuring systems, these methodologies have received criticism of their narrow scope and their static nature. In other words, sustainability frameworks neither offer a holistic view of sustainability development nor they can offer a generic framework which is able to support all corporate processes and navigate firms through the dynamic environments. Taking into consideration the above methodological limitations, this PhD thesis tries to contribute to field of corporate sustainable development by offering a holistic sustainability methodology. It proposes the Dynamic Sustainability Balanced Scorecard framework as an integrated corporate system which help firms to deal with the new challenges arise from the sustainable development. In particular, the novelties of this PhD thesis lie in: a) the measurement of corporate sustainability performance, b) the reporting practices and third party evaluation of corporate sustainability performance c) the corporate communication and finally d) the development and implementation of dynamic sustainability strategies.In a nutshell, this PhD thesis is an innovative approach to corporate sustainability. By the unique combination of widely accepted methodologies and techniques, this thesis aims to help business community to gain the benefits that accrue from the sustainable development.

Καθώς το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την αειφόρο ανάπτυξη κερδίζει έδαφος στα διεθνή φόρουμ και στις ατζέντες πολιτικής αρκετών κυβερνήσεων, οι επιχειρήσεις, ως οι άμεσοι υπεύθυνοι, δέχονται έντονες πιέσεις από τους εμπλεκόμενους φορείς (stakeholders) για να ενσωματώσουν τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα των δραστηριοτήτων τους. Το αίτημα αυτό συνδέεται τόσο με το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων να αντλήσουν νέες ευκαιρίες όσο και να περιορίσουν τους ενδεχόμενους κινδύνους που πηγάζουν από φαινόμενα περιβαλλοντικής υποβάθμισης και κοινωνικής απορρύθμισης. Απόρροια αυτών είναι οι επιχειρήσεις να εφαρμόσουν συστήματα διαχείρισης/ διοίκησης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών πτυχών ώστε να βελτιώσουν τον στρατηγικό σχεδιασμό τους. Παρά το γεγονός ότι έχουν προταθεί αρκετά συστήματα για τη μέτρηση και τη διαχείριση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων των επιχειρήσεων, αυτές συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σημαντικές αδυναμίες κατά την ενσωμάτωση της αειφόρου ανάπτυξης στο στρατηγικό σχεδιασμό τους. Βασική αιτία των προβλημάτων αυτών προκύπτει από την πολυπλοκότητα της αειφόρου ανάπτυξης. Πρόκειται για μια πολυδιάστατη έννοια η οποία ενσωματώνει πολλές διαφορετικές παραμέτρους και διαστάσεις δύσκολες στην κατανόηση και στη σύνδεση τους στο γενικό στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων. Επιπλέον, η στατική φύση των προτεινόμενων μεθοδολογιών σε συνδυασμό με τη περιορισμένη εφαρμοστικότητα τους είναι ένας άλλος αποτρεπτικός παράγοντας για την κατανόηση της σημασίας των περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων στην επίτευξη της στρατηγικής των επιχειρήσεων. Λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές τη αειφόρου ανάπτυξης και τις αδυναμίες που προκύπτουν από τις υπάρχοντες μεθοδολογίες, η παρούσα διδακτορική διατριβή προτείνει ένα νέο ολοκληρωμένο μεθοδολογικό πλαίσιο για τη διαχείριση όλων των ζητημάτων που συνδέονται με την αειφόρο επιχείρηση. Ειδικότερα, το προτεινόμενο πλαίσιο βασίστηκε σε πέντε επιμέρους τμήματα τα οποία δοκιμάστηκαν σε μια σειρά επιχειρήσεων. Το πρώτο τμήμα του μοντέλου βασίστηκε στη θεωρητική θεμελίωση της χρήσης Καρτών Ισορροπημένης Στοχοθεσίας (Balanced Scorecard) για το στρατηγικό σχεδιασμό επιχειρήσεων. Το δεύτερο τμήμα ανέδειξε την ανάγκη ενός δείγματος ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων να εφαρμόζουν τις Κάρτες Ισορροπημένης Στοχοθεσίας για την επίλυση περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων. Στο τρίτο τμήμα αναπτύχθηκε τεχνική ενσωμάτωσης δεικτών αειφορίας στις Κάρτες Ισορροπημένης Στοχοθεσίας βασιζόμενο στο διεθνές αναγνωρισμένο πρότυπο GRI. Το πλαίσιο εφαρμόστηκε σε μια σειρά ελληνικών επιχειρήσεων και έδειξε έναν μικρό αριθμό ανταπόκρισης των επιχειρήσεων. Το τέταρτο τμήμα συνέδεσε το στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων, τις αρχές της αειφόρους ανάπτυξης, τις Κάρτες Ισορροπημένης Στοχοθεσίας με τη συστημική θεωρία. Τέλος, το πέμπτο μέρος ανέπτυξε το πλήρες και ολοκληρωμένο μοντέλο αειφόρου επίδοσης των επιχειρήσεων βασιζόμενο στη συστημική δυναμική (system dynamics). Οι συναρτησιακές σχέσεις βασίστηκαν στη σχετική βιβλιογραφία και στην άντληση στοιχείων από μάνατζερ εταιριών που εφαρμόζουν στρατηγικές αειφορίας. Ορισμένα σενάρια εφαρμόστηκαν τα οποία ανέδειξαν την θεωρητική και πρακτική αξία του προτεινόμενου μοντέλου. Η ανάπτυξη του πλαισίου συμβάλλει αποτελεσματικά α) στη μέτρηση της αειφόρου επίδοσης των επιχειρήσεων β) στην αξιολόγηση της αειφόρου επίδοσης των επιχειρήσεων, γ) στην κατανόηση της δομής της αειφόρου επιχείρησης και δ) στο σχεδιασμό και αξιολόγηση αειφόρων στρατηγικών της επιχείρησης.