Στρατηγικό μάνατζμεντ αλλαγής: ο ρόλος των συναισθηματικών και γνωστικών στάσεων ως προς την ετοιμότητα για αλλαγή και η επίδρασή τους στα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή, αποτελεί το επιστέγασμα μιας ερευνητικής προσπάθειας έξι ετών στην επιστημονική περιοχή της Διοίκησης Αλλαγής (Change Management). Το βασικό ερέθισμα για την μελέτη του συγκεκριμένου ερευνητικού πεδίου προήλθε από την βιωματική παρατήρηση του συγγραφέα της διατριβής (στα πλαίσια των εργασιακών και εκπαιδευτικών του δραστηριοτήτων) σχετικά με την αυξανόμενη συχνότητα και πολυπλοκότητα των αλλαγών στο επιχειρηματικό περιβάλλον και τη δυσκολία προσαρμογής του ανθρώπινου κεφαλαίου σε αυτές. Μια παρατήρηση που ενισχύθηκε από τη διαπίστωση ότι πλέον υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση τόσο των εγγενών χαρακτηριστικών της αλλαγής, όσο και του πλαισίου, της δομής και του περιεχομένου της. Κατά συνέπεια, αναδύθηκε η επιθυμία εξέτασης εάν η ετοιμότητα για αλλαγή και οι συναφείς συναισθηματικές/γνωστικές στάσεις των εργαζομένων μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, επηρεάζοντας θετικά τις χρηματοοικονομικές επιδόσεις των οργανισμών τους.Πιο αναλυτικά, η αλλαγή είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό της φύσης που απασχολεί τον άνθρωπο από την αρχή της ύπαρξης του. Στις μέρες μας όμως, οι αλλαγές εσωκλείουν εντονότερη ασάφεια, αβεβαιότητα, πολυπλοκότητα, συχνότητα και ένταση. Επιπλέον, πρόσφατες έρευνες επιδεικνύουν σημαντικό προβληματισμό για τη διαφοροποίηση των εγγενών χαρακτηριστικών της αλλαγής, του πλαισίου, της δομής και του περιεχομένου της. Κατά συνέπεια, σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον όπου η μόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα, η οργανωσιακή και ατομική ετοιμότητα για αλλαγή μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο, κύριος σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η δημιουργία, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός μοντέλου ανοχής της ασάφειας/αβεβαιότητας, προκειμένου να μπορέσει να ενισχυθεί η απόδοση των οργανωσιακών μελών σε σχέση με τις πολύπλοκες αλλαγές που βιώνουν στο εργασιακό τους περιβάλλον.Επιλέχτηκαν να εξεταστούν ο κλάδος των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και ο Τραπεζικός κλάδος εξαιτίας της σημαντικότητάς τους για την ελληνική οικονομία και του υψηλού ρυθμού αλλαγής που βιώνουν. Αντίστοιχα, επιλέχτηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα τα διευθυντικά στελέχη, εξαιτίας του κομβικού τους ρόλου κατά την οργανωσιακή αλλαγή.Πιο αναλυτικά, εξετάζονται οι συναισθηματικές διαστάσεις των διευθυντικών στελεχών ως προς την αλλαγή (pleasure-arousal-dominance), το επίπεδο της εργασιακής τους ικανοποίησης (job satisfaction), ο βαθμός της οργανωσιακής τους δέσμευσης (commitment), ο βαθμός ελέγχου που πιστεύουν ότι ασκούν στις αναδυόμενες εξελίξεις (locus of control), οι παράγοντες που επηρεάζουν την προσωπική τους εμπλοκή (importance-interest), το επίπεδο της συναισθηματικής τους νοημοσύνης (emotional intelligence) και οι πολιτισμικές τους αξίες (cultural values). Ακολούθως, διερευνάται η σχέση της ανοχής της ασάφειας/αβεβαιότητας (tolerance of ambiguity/uncertainty) των διευθυντικών στελεχών με τους προαναφερόμενους παράγοντες και η σχέση της με τις χρηματοοικονομικές επιδόσεις των οργανισμών τους (σε όρους κερδοφορίας και αποδοτικότητας).Η διδακτορική διατριβή ολοκληρώνεται με μια σειρά προτάσεων και πολιτικών οι οποίες βασίζονται στα αποτελέσματα της έρευνας και αποσκοπούν στην ενίσχυση της απόδοσης των διευθυντικών στελεχών του κλάδου των ΤΠΕ και του Τραπεζικού κλάδου, αναφορικά με την ασάφεια, την αβεβαιότητα και την πολυπλοκότητα των αλλαγών που αντιμετωπίζουν στο περιβάλλον δραστηριοποίησης των οργανισμών τους.