Το επίπεδο του επιστημονικού λόγου των φοιτητών και φοιτητριών ως προϋπόθεση ακαδημαϊκών σπουδών και η διαχρονική μεταβολή του 1990-2010

Abstract

The aim of the present thesis was the study of the impact of mass higher education upon the academic standards in Greece. Modern post-industrial societies are Knowledge societies. This means that theoretical scientific Knowledge plays a key role in social development and the educated man is the social archetype. For this reason the massification of higher education was necessary for people to be able to respond and adjust to continuously changing social demands. However, great concern was expressed whether the massification of higher education has led to academic standards decline. This concern has led the universities, primarily in the USA, to take over initiatives in order to help their students improve their academic ability, part of which is the development of their academic writing skills. Greek universities didn’t take over the same initiatives and are also facing bigger constraints in their effort to improve their students’ academic ability. The most important constraints are their limited autonomy, the underfunding, due to the fact that the State is the main source of their funding, and the delivery of information model that dominates in higher education, limiting the opportunities Greek students have to increase their academic writing skills. The research aims at contributing to the academic standards decline discussion, which in case of Greece is not yet oriented towards the assessment of written texts produced by Greek university students. The research tries through the assessment of texts produced over a 20 year period (1990-2010) by Greek university students in order to pass their written exams for the lesson of Sociology of education, to give some objective answers about academic standards decline in Greece. Assessment of these written exam papers was conducted using a type of holistic assessment, the analytic assessment. As a result, the assessment was conducted by two evaluators using certain, well-defined characteristics and assessment criteria which formed the Sociology Writing Assessment Rubric. These assessment criteria were Content, Organization, Basic Skills (Mechanics), Audience and Critical Thinking. Data analysis suggests that there has been an academic standards decline for this 20 year period. The difficulties that Greek university students in the 2001-2010 decade encounter are considerably higher not only in the degree of mastering the academic and the scientific mode of expression but even in the basic skills criterion.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται το ζήτημα της μαζικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και των συνεπειών της, όσον αφορά τις γνωστικές προϋποθέσεις των φοιτητών και φοιτητριών και τα επίπεδα των επιδόσεών τους. Στη σύγχρονη μεταβιομηχανική εποχή η κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή είναι η επιστημονική γνώση, η οποία μεταφράζεται σε νέες τεχνολογίες και ο μορφωμένος άνθρωπος αποτελεί κοινωνικό αρχέτυπο. Μέσα στο νέο αυτό πλαίσιο η μαζική διεύρυνση της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ικανοποίησε αφενός την ανάγκη της ανόδου του επιπέδου γενικών γνώσεων των πολιτών, ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις πολύπλοκες και διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών. Ωστόσο εκφράζεται διεθνώς προβληματισμός σχετικά με το βαθμό στον οποίο οδήγησε σε πτώση του ακαδημαϊκού επιπέδου σπουδών. Για το λόγο αυτό τα ανώτατα ιδρύματα, αρχικά στις ΗΠΑ, ανέλαβαν πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των γνωστικών και εννοιολογικών ικανοτήτων υψηλού επιπέδου των φοιτητών και φοιτητριών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η ικανότητα παραγωγής ακαδημαϊκού γραπτού λόγου. Ανάλογες πρωτοβουλίες δεν ανελήφθησαν από τα ελληνικά ανώτατα ιδρύματα, ενώ χαρακτηριστικά τους, όπως η περιορισμένη αυτονομία, η υποχρηματοδότηση, η ποσοτική μόνο διεύρυνση χωρίς τους αναγκαίους μετασχηματισμούς στις δομές και λειτουργίες τους για να ανταποκριθούν στις διαφοροποιημένες ανάγκες του νέου φοιτητικού πληθυσμού και η εμπλοκή των φοιτητών και φοιτητριών κατά κύριο λόγο σε ελεγκτικές και όχι σε αληθινές περιστάσεις γραπτής επικοινωνίας δυσχεραίνουν την προσπάθεια για βελτίωση του ακαδημαϊκού επιπέδου σπουδών. Στο ερευνητικό μέρος το βασικό ερώτημα που διερευνήθηκε είναι αν επήλθε διαχρονικά πτώση του επιπέδου σπουδών, με βάση την ανάλυση και αξιολόγηση του ακαδημαϊκού γραπτού λόγου των φοιτητών και φοιτητριών. Αντικείμενο ανάλυσης αποτέλεσαν οι γραπτές απαντήσεις των φοιτητών και φοιτητριών του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, κατά τη χρονική περίοδο 1990-2010, στις γραπτές εξετάσεις του εξάμηνου στο μάθημα της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης. Η αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές με το κατάλληλα διαμορφωμένο για το επιστημονικό πεδίο της Κοινωνιολογίας Όργανο Αξιολόγησης Ακαδημαϊκού Γραπτού Λόγου και οι διαστάσεις που διερευνήθηκαν ήταν πέντε: Περιεχόμενο, Δομή, Βασικές Δεξιότητες, Αποδέκτες και Κριτική Σκέψη. Μία από τις βασικές διαπιστώσεις της έρευνας είναι ότι υπάρχει διαχρονικά πτώση του επιπέδου σπουδών με βάση τόσο τη βαθμολογία που συγκέντρωσαν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες στις γραπτές εξετάσεις του μαθήματος όσο και τα κριτήρια που αποτέλεσαν το αντικείμενο διερεύνησης, ενώ καταγράφηκαν και σημαντικά γλωσσικά λάθη, που καθιστούν προβληματικό το χαρακτηρισμό τους ως ικανών χρηστών της ελληνικής γλώσσας.