Πρόγραμμα σπουδών φυσικών επιστημών και κοινωνικός αποκλεισμός: μια παιδαγωγική προσέγγιση

Abstract

This study consists of three parts. The first part highlights the relation between science curricula and social exclusion. Moreover, it presents the design and development of the SCAN research model used in the second part of the thesis, to analyze: (a) science education scholarship related to social exclusion, poverty, pedagogy, and scientific literacy for all, and (b) science curricula of five countries. Science curricula were selected based on the performance of countries in 2006 PISA survey; that is, countries that: (a) accomplish high performance in the 2006 PISA regardless of the socio-economic status of students, (b) mark high performance attributed to the socio-economic situation of students, and (c) display low performance which again is linked to the socio-economic milieu of students. In other words, the analysis zooms in highlighting evidence that contribute to developing a science curriculum towards social justice and equity. The second part of the thesis presents the analysis of science education scholarship and five science curricula. Analyses were classified into five levels: (1) pedagogical intentions, (2) content, (3) teaching methodology, (4 ) assessment, and (5) support. Using the same levels, the third part of the study presents: (a) the comparative analysis of science education scholarship and five science curricula, and (b) the analysis of the design of the Cypriot science curriculum towards a democratic and human society.

Η παρούσα διατριβή αποτελείται από τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος αναδεικνύεται η σύνδεση των προγραμμάτων σπουδών Φυσικών Επιστημών με τον κοινωνικό αποκλεισμό. Παρουσιάζεται, επίσης, η σχεδίαση και ανάπτυξη του ερευνητικού μοντέλου SCAN (Scholarship & Curriculum Analysis) που χρησιμοποιείται στο δεύτερο μέρος της διατριβής για την ανάλυση της βιβλιογραφίας της εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες για όλους και όλες και για την ανάλυση προγραμμάτων σπουδών Φυσικών Επιστημών πέντε χωρών. Η βιβλιογραφία της εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες που αναλύεται στη διατριβή αυτή, σχετίζεται με ευρύτερα πεδία του κοινωνικού αποκλεισμού, της φτώχειας, της παιδαγωγικής και του γραμματισμού στις Φυσικές Επιστήμες για όλους και όλες. Οι χώρες που αναλύονται επιλέχθηκαν με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας PISA 2006, με στόχο να αντιπροσωπεύουν χώρες που παρουσιάζουν: (α) πολύ καλές μαθητικές επιδόσεις στις Φυσικές Επιστήμες, χωρίς αυτές οι επιδόσεις να εξαρτώνται από το κοινωνικό και οικονομικό περίγυρο των παιδιών, (β) πολύ καλές μαθητικές επιδόσεις στις Φυσικές Επιστήμες, οι οποίες εξαρτώνται από τον κοινωνικό και οικονομικό περίγυρο των παιδιών, και (γ) χαμηλές μαθητικές επιδόσεις στις Φυσικές Επιστήμες και ταυτόχρονα οι επιδόσεις αυτές να εξαρτώνται από το κοινωνικό και οικονομικό περίγυρο των παιδιών. Η ανάλυση γίνεται με στόχο την ανάδειξη παραγόντων που συμβάλλουν στη δόμηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας, μέσα από την εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής παρουσιάζονται οι αναλύσεις της βιβλιογραφίας της εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες, όπως επίσης και οι αναλύσεις προγραμμάτων σπουδών Φυσικών Επιστημών, ταξινομημένες σε πέντε επίπεδα: (1) παιδαγωγικές προθέσεις, (2) περιεχόμενο, (3) μεθοδολογία διδασκαλίας, (4) αξιολόγηση, και (5) υποστήριξη εκπαιδευτικού έργου. Στο τρίτο μέρος της εργασίας παρουσιάζονται, επίσης ταξινομημένα στα παραπάνω πέντε επίπεδα, (α) οι συγκριτικές αναλύσεις της βιβλιογραφίας και των προγραμμάτων σπουδών, και (β) η ανάλυση της σχεδίασης του κυπριακού προγράμματος σπουδών Φυσικών Επιστημών στην κατεύθυνση της δημοκρατικής και ανθρώπινης κοινωνίας.