Διασύνδεση ψυχολογικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών των τσιγγάνων με την ποιότητα ζωής τους και η επίδραση αυτών στη φροντίδα της υγείας τους

Abstract

Introduction: Psychological features are interdependent with social features. This relevance is particularly evident in minorities with such a special identity like the minority of Roma people. Their restricted economic potential and their nomadic lifestyle aggravate their health status whereas the racial discrimination they face diminishes the satisfaction levels they derive from the social framework that they try to familiarize with.Aim: The aim of the present dissertation is to affiliate some specific psychological and social factors (external shame, internal shame, psychopathology, hostility, family relations as well as transient and permanent anguish) of Roma people with the quality of life they experience. Moreover, the aim of this dissertation is to probe into the impact that these psychological and social factors have on their healthcare.Method and Materials: The cross-section of the population that was used in the present study concerned Roma people living in Thessaly. 500 questionnaires were handed out to Roma people from whom 361 were completed. More specifically, the questionnaires were filled in by 125 Roma men (34.6%) and by 236 Roma women (65.4%). The research tools that were utilized were: a) Family Environment Scale, Form R-FES, b) Hostility and Direction of Hostility Questionnaire - HDHQ, c) Symptom Checklist 90-R - SCL-90, d) State - Trait Anxiety Inventory – (STAI) Spielberger, e) Other As Shamer Scale OAS, f) Experience of Shame Scale-ESS, as well as another questionnaire that incorporated questions concerning their social and demographic data, data about their living conditions, their basic knowledge derived from school, their monthly income and the source of this income. A special and unique questionnaire was devised exclusively for this dissertation and was used for the very first time in this dissertation. It measures their depiction and the registration of their attitude towards their healthcare, as well as their satisfaction from health services and for some other specific requirements of the present dissertation. This questionnaire consists of 14 questions.Results: Single-factor and multi-factor analysis was completed regarding the statistical data processing and the major deductions were the following: a) the psychopathology levels of Roma people are significantly increased, in comparison with the general Greek population, b) the levels of introvert and extrovert hostility within the Roma people are significantly increased in comparison with the ones that have been established to the general Greek population, c) the levels of the transient and the permanent anguish within the Roma people are significantly increased by comparison with the ones that have been established to the general Greek population, d) the levels of both the external and the internal shame within the Roma people are significantly increased by comparison with the ones that have been established to the general Greek population, e) three groups emerged considering their approaches to health and the health care that is provided: the first group, named “satisfied and consummated”, the second group named “satisfied, downgraded and with passive obedience” and the third group named “alienated and not satisfied”. Conclusions: We could argue that the problems and implications of sense of discrimination from the community of Roma are particularly important both in mental and physical health and could be addressed by ensuring adequate political will and social consensus. The adoption of a biopsychosocial approach to minority communities with the development of primary health care in Greek reality could help the Roma in deep, which was found by the findings of this study are really influenced especially at this period, period of Greek economic crisis.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά είναι αλληλένδετα με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Η σχέση αυτή είναι ιδιαίτερα έκδηλη σε μειονοτικούς πληθυσμούς με πολύ ξεχωριστή ταυτότητα, όπως είναι οι Τσιγγάνοι (Ρομά). Οι περιορισμένες οικονομικές τους δυνατότητες και ο νομαδικός τρόπος ζωής επιβαρύνουν την υγεία τους και οι διακρίσεις που αισθάνονται μειώνουν τα επίπεδα της ικανοποίησής τους από τα κοινωνικά συστήματα στα οποία προσπαθούν να ενταχθούν.ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η διασύνδεση ορισμένων ψυχολογικών και κοινωνικών παραμέτρων (εξωτερική ντροπή, εσωτερική ντροπή, ψυχοπαθολογία, εχθρότητα, οικογενειακές σχέσεις και παροδικό-μόνιμο άγχος) των Τσιγγάνων (Ρομά) με την ποιότητα ζωής τους, αλλά και η διερεύνηση της επίδρασής τους στην Φροντίδα Υγείας τους.ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Το δείγμα αποτέλεσαν Τσιγγάνοι (Ρομά) που διαμένουν στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Συνολικά δόθηκαν 500 ερωτηματολόγια σε Τσιγγάνους (Ρομά) από τα οποία συμπληρώθηκαν τα 361. Πιο συγκεκριμένα, τα ερωτηματολόγια τα συμπλήρωσαν 125 άνδρες Τσιγγάνοι (Ρομά) ( 34,6%) και 236 γυναίκες Τσιγγάνες (Ρομά) (65,4%). Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: α) η Κλίμακα Οικογενειακού Περιβάλλοντος (Family Environment Scale, Form R-FES), β) το Ερωτηματολόγιο Επιθετικότητας και Κατεύθυνσης της Επιθετικότητας (Hostility and Direction of Hostility Questionnaire - HDHQ), γ) η Κλίμακα Ψυχοπαθολογίας (Symptom Checklist 90-R - SCL-90), δ) η Κλίμακα Αυτοεκτίμησης του Άγχους του Spielberger (State - Trait Anxiety Inventory - STAI), ε) η Κλίμακα Εξωτερικής Ντροπής (Other As Shamer Scale-OAS) στ) η Κλίμακα για το Βίωμα της Ντροπής (Experience of Shame Scale-ESS) και ακόμη ένα ερωτηματολόγιο το οποίο περιλάμβανε ερωτήσεις για τα κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία τους, στοιχεία για τις συνθήκες διαβίωσης, τις σχολικές βασικές γνώσεις, το μηνιαίο εισόδημά τους, καθώς και την πηγή αυτού του εισοδήματος. Για την αναπαράστασή τους και τις στάσεις ως προς τη φροντίδα της υγείας τους, αλλά και την ικανοποίηση από τις υπηρεσίες υγείας και άλλες ειδικές ανάγκες της παρούσας διατριβής δημιουργήθηκε ερωτηματολόγιο που σχεδιάστηκε και χορηγήθηκε για πρώτη φορά σε αυτή τη διατριβή. Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο αποτελείται από 14 ερωτήσεις. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Μονοπαραγοντική και πολυπαραγοντική ανάλυση εφαρμόσθηκε για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων, από την οποία προέκυψε, ότι: α) τα επίπεδα της ψυχοπαθολογίας στα άτομα Τσιγγάνοι (Ρομά) είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε σχέση με τα επίπεδα που έχουν διαπιστωθεί στον γενικό Ελληνικό πληθυσμό, β) τα επίπεδα της εξωστρεφούς και εσωστρεφούς εχθρότητας στα άτομα Τσιγγάνοι (Ρομά) είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε σχέση με τα επίπεδα που έχουν διαπιστωθεί στον γενικό Ελληνικό πληθυσμό, γ) τα επίπεδα του παροδικού και μόνιμου άγχους στα άτομα Τσιγγάνοι (Ρομά) είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε σχέση με τα επίπεδα που έχουν διαπιστωθεί στον γενικό Ελληνικό πληθυσμό, δ) τα επίπεδα τόσο της εξωτερικής όσο και της εσωτερικής ντροπής στα άτομα Τσιγγάνοι (Ρομά) είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε σχέση με τα επίπεδα που έχουν διαπιστωθεί στον γενικό Ελληνικό πληθυσμό, ε) αναδείχθηκαν τρεις ομάδες με περιεχόμενο τις αντιλήψεις τους για την υγεία και την παρεχόμενη φροντίδα. Η πρώτη ομάδα, με το όνομα «ικανοποιημένη και ολοκληρωμένη», η δεύτερη ομάδα, με το όνομα «ικανοποιημένη, υποβαθμισμένη και παθητική» και η τρίτη ομάδα, με το όνομα «αλλοτριωμένη και μη ικανοποιημένη». ΣΥΜΠΕΡΑΜΑΤΑ: Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι τα προβλήματα και οι επιπτώσεις της αίσθησης διάκρισης από την κοινότητα των Τσιγγάνων (Ρομά) τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική υγεία τους είναι ιδιαίτερα σημαντικά και θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με την εξασφάλιση επαρκούς πολιτικής βούλησης και κοινωνικής συναίνεσης. Η θέσπιση μιας βιοψυχοκοινωνικής προσέγγισης των μειονοτικών κοινοτήτων με την εξέλιξη της Πρωτοβάθμιας Υγείας στην Ελληνική πραγματικότητα θα μπορούσε να βοηθήσει εμπράκτως τους Τσιγγάνους (Ρομά), που όπως διαπιστώθηκε από τα ευρήματα της παρούσας μελέτης πραγματικά βάλλονται ειδικά αυτή την περίοδο, περίοδο της Ελληνικής οικονομικής κρίσης.