Εξωτερικές οικονομίες (ρύποι και ατυχήματα) της ναυτιλίας

Abstract

"External costs of greenhouse gas emissions from shipping: assessment and evaluation of various instruments to internalize these costs". The title of the thesis gives in a few words the tone of those examined in the following pages.The issue of concern to this thesis is to investigate the appropriate technical, operational and market-based instruments to address greenhouse gas emissions (GHG) from ships. More specifically, the instruments analyzed and evaluated are: the Energy Efficiency Design Index (EEDI), the Ship Energy Efficiency Management Plan (SEEMP), the Maritime Emission Trading Scheme (METS) and the Global levy scheme on marine bunker fuel.This thesis is based on two axes: on the one hand, the mechanisms with GHG-emissions reduction potential from ships are evaluated regarding: a) their environmental effectiveness, b) their economic efficiency, c) their provision of incentives for technological change and d) their practical implementation (qualitative research). On the other hand, an extensive research was carried out (quantitative - statistical) with questionnaires to all shipping companies operating in Greece, through which were obtained for the first time conclusions about the way the shipping industry, essentially the Greek shipping industry, faces the adoption of the various possible technical, operational and market-based instruments for the reduction of GHG emissions from its fleet.The results of this survey reflect the environmental behavior and practices regarding the maritime GHG emissions of a representative part of the Greek shipping industry, as our sample consists of shipping companies of various sizes, which are involved in various sectors of the shipping industry. Given the size and importance of the Greek shipping industry in the international maritime field, the results of this research present a special significance, since they could be further analyzed and taken into account for the achievement of the compliance of the shipping industry with any future technical, operational or market-based instruments for the reduction of the GHG emissions from shipping.

Η ιδέα της διατριβής προέρχεται από την αυξανόμενη ευαισθησία των ερευνητών για τις ολοένα αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ειδικότερα της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τα λεγόμενα αέρια του θερμοκηπίου. Η ναυτιλία είναι μια από τις βιομηχανίες, οι οποίες συμβάλλουν στις εκπομπές των αερίων αυτών παρόλο που η συμβολή αυτή είναι περιορισμένη. Το ζήτημα που απασχολεί τη διατριβή αυτή είναι η διερεύνηση των κατάλληλων τεχνικών, λειτουργικών και αγορακεντρικών εργαλείων για την αντιμετώπιση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία. Πιο συγκεκριμένα, τα εργαλεία αναλύονται και αξιολογούνται, και αυτά είναι ο Σχεδιαστικός Δείκτης Ενεργειακής Αποδοτικότητας (Energy Efficiency Design Index - EEDI), το Σχέδιο Ενεργειακά Αποδοτικής Διαχείρισης του Πλοίου (Ship Energy Efficiency Management Plan - SEΕMP) και ο Λειτουργικός Δείκτης Ενεργειακής Αποδοτικότητας (Energy Efficiency Operational Indicator – EEΟI), το Ναυτιλιακό Σύστημα Αγοραπωλησίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (Maritime Emission Trading Scheme - METS) και ο διεθνής φόρος στο ναυτιλιακό καύσιμο (Global levy scheme on marine bunker fuel). Η διατριβή αυτή κινείται σε δυο άξονες, καθώς από τη μία αξιολογούνται οι μηχανισμοί περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία ως προς: (α) την περιβαλλοντική τους αποτελεσματικότητα, (β) την οικονομική τους αποδοτικότητα, (γ) την παροχή κινήτρων για τεχνολογική αλλαγή και (δ) την πρακτική τους εφαρμογή (ποιοτική έρευνα), ενώ από την άλλη πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη έρευνα (ποσοτική - στατιστική) με ερωτηματολόγια σε δείγμα από το σύνολο των ναυτιλιακών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον Ελληνικό χώρο, μέσα από την οποία εξήχθησαν για πρώτη φορά συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζει η ναυτιλιακή βιομηχανία, ουσιαστικά η Ελληνόκτητη ναυτιλιακή βιομηχανία, την υιοθέτηση των διαφόρων προτεινόμενων τεχνικών, λειτουργικών και οικονομικών εργαλείων για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τον στόλο της.Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής αντικατοπτρίζουν την περιβαλλοντική συμπεριφορά και τις πρακτικές σχετικά με τις ναυτιλιακές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ενός αντιπροσωπευτικού μέρους της Ελληνόκτητης ναυτιλιακής βιομηχανίας, μιας και το δείγμα περιλαμβάνει ναυτιλιακές εταιρείες διαφόρων μεγεθών, οι οποίες συμμετέχουν σε διάφορους τομείς της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος και τη σημασία της Ελληνόκτητης ναυτιλιακής βιομηχανίας στο πεδίο της διεθνούς ναυτιλίας, τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής παρουσιάζουν σήμερα μια ιδιαίτερη σημασία, μιας και θα μπορούσαν να αναλυθούν περαιτέρω και να ληφθούν υπόψη για την επίτευξη της συμμόρφωσης της ναυτιλιακής βιομηχανίας με οποιαδήποτε μελλοντικά τεχνικά, λειτουργικά ή οικονομικά εργαλεία για τη μείωση των ναυτιλιακών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.