Γονικές πρακτικές και ψυχοκοινωνική προσαρμογή στο σχολείο: διερεύνηση ατομικών, γονικών και οικογενειακών παραγόντων

Abstract

The present study examines the relation between parenting and psychosocial adjustment in the school. The sample consists of 349 11-and 12-year-old preadolescents from the fifth and sixth grade. Data were collected by three informants: teachers [psychosocial adjustment, Test of Psychosocial Adjustment (teachers scale)], parents [general functioning (McMaster FAD), attachment type (RSQ), children's personality (Children and Adolescents Personality Dimensions)] and preadolescents [parenting (EMBU-C) and demographic data].findings indicate that children's gender, class and personality dimensions (apart from Agreeableness) differentiate the way parents manage their offspring. Concerning parental characteristics significant differences were produced between mothers and fathers, between the education levels of the parents and the type of parental attachment. Family context variables (general functioning, divorce, disease) were also related to parenting. Psychological adjustment was associated to children's gender, birth order, country of origin as well as personality factors. Parental characteristics such as profession, mothers' age and attachment type were associated to adjustment. Finally, only family functioning was related to psychosocial adjustment. Findings are discussed under the prism of effective prevention and intervention procedures for adjustment difficulties in the school setting.

Η παρούσα εργασία εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στις γονικές πρακτικές διαπαιδαγώγησης και την ψυχοκοινωνική προσαρμογή στο σχολείο. Το δείγμα αποτελείται από 349 προεφήβους 11 και 12 ετών, μαθητές Ε΄και Στ΄Δημοτικού. Τα δεδομένα περισυλλέγησαν από τρεις διαφορετικές πηγές: τους εκπαιδευτικούς [ψυχοκοινωνική προσαρμογή στο σχολείο, Εργαλείο Ψυχοκοινωνικής Προσαρμογής Παιδιών Προσχολικής και Σχολικής Ηλικίας-Τεστ Ψυχοκοινωνικής Προσαρμογής (κλίμακα εκπαιδευτικών για παιδιά 7-12 ετών)], τους γονείς [γενική λειτουργία οικογένειας (Ερωτηματολόγιο Λειτουργίας της Οικογένειας, Mc Master FAD)], τύπος δεσμού (Ερωτηματολόγιο Σχέσεων, RSQ), προσωπικότητα παιδιού [Ερωτηματολόγιο «Διαστάσεις Προσωπικότητας για Παιδιά και Εφήβους», Ε-ΔΙΠΡΟΠΕ12)] και τα παιδιά [γονικές πρακτικές (Ερωτηματολόγιο EMBU-C), δημογραφικά χαρακτηριστικά οικογένειας].Τα ευρήματα μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: το φύλο του παιδιού, η τάξη φοίτησης και οι διαστάσεις της προσωπικότητας, πλην της προσήνειας, βρέθηκαν να διαφοροποιούν σημαντικά τον τρόπο που εξασκούν οι γονείς τη διαπαιδαγώγηση στην οικογένειά τους. Από τα ατομικά χαρακτηριστικά των γονέων, μόνο το φύλο, η βαθμίδα εκπαίδευσης και ο τύπος δεσμού που συνάπτουν οι γονείς βρέθηκαν να διαφοροποιούν σημαντικά τον τρόπο που εφαρμόζονται στην οικογένεια οι γονικές πρακτικές διαπαιδαγώγησης. Οι τρεις μεταβλητές του οικογενειακού πλαισίου που μελετήθηκαν βρέθηκαν να επιδρούν στις γονικές πρακτικές. Η ψυχολογική προσαρμογή των παιδιών στο σχολείο βρέθηκε να επηρεάζεται από το φύλο, τη σειρά γέννησης και τη χώρα γέννησης του παιδιού, όπως και από τις πέντε διαστάσεις της προσωπικότητάς του. Τα χαρακτηριστικά των γονέων που βρέθηκαν να επιδρούν στην ψυχοκοινωνική προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο είναι το επάγγελμα των δυο γονέων, η ηλικία της μητέρας, αλλά και ο τύπος δεσμού που συνάπτουν και οι δύο γονείς. Τέλος, μόνο η γενική λειτουργία της οικογένειας συσχετίστηκε με την προσαρμογή στο σχολείο.Τα δεδομένα της παρούσας έρευνας συζητούνται και προτείνονται παρεμβάσεις για αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών προσαρμογής στο σχολικό πλαίσιο.