Εργαλεία υποστήριξης απόφασης για την αξιολόγηση και το δίκαιο επιμερισμό του χρηματοοικονομικού κινδύνου σε επενδυτικά έργα

Abstract

In the modern business environment, investment is the main driver of growth for both business and society. A specific research topic is the decision-makers’ preferences towards financial risk, in which they are classified as risk-averse, risk-neutral and risk-seeking. Moreover, game theory is the main method that is used to analyze the investment environment. The main result of this Thesis is the presentation of a set of specific decision support tools. The first subset of the results includes three innovative decision support tools for the evaluation of an investment’s alternatives. The first and second tools include specific decision criteria that are used by decision-makers according to their risk attitude. The third tool is a multicriteria decision support method for the investment evaluation, which can be used for group decision-making. In each tool there is a specific algorithm developed, which includes the appropriate steps that the decision-makers can follow in order to evaluate the financial risks of an investment. These algorithms are applied to three specific case studies. The second subset of the results includes also three innovative tools to support decisions regarding the allocation of financial risk among co-investors. The first tool focuses on the sharing of financial risk between public and private actors in public private partnerships, and the second includes a game-theoretic model for the equal sharing of the financial risk among a finite set of investors who undertake parts of the investment cost individually and share the remaining costs and revenues through mechanisms. The third tool is applied to stochastic environment where the financial performance consists of multiple sources of revenues and expenses, examining the fair division among investors, who have already agreed to a solution that satisfies the axioms of the Nash bargaining solution. Finally, the Thesis includes the analysis on the conclusions reached by the proposed decision support tools and the resulting future research issues.

Στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον, οι επενδύσεις αποτελούν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης τόσο των επιχειρήσεων, όσο και της ίδιας της κοινωνίας. Ένα ξεχωριστό αντικείμενο έρευνας αποτελούν οι προτιμήσεις των ληπτών αποφάσεων έναντι του χρηματοοικονομικού κινδύνου, που έχει ως αποτέλεσμα τη ταξινόμηση αυτών σε τρεις βασικές κατηγορίες που είναι οι κινδυνόφοβοι, οι κινδυνόφιλοι και οι λήπτες αποφάσεων με ουδέτερη ως προς το χρηματοοικονομικό κίνδυνο συμπεριφορά. Επιπλέον, η κυρίως χρησιμοποιούμενη μέθοδος για την ανάλυση του επενδυτικού περιβάλλοντος είναι η Θεωρία Παιγνίων. Το κύριο αποτέλεσμα της έρευνας είναι η παρουσίαση ενός συνόλου από συγκεκριμένα εργαλεία υποστήριξης αποφάσεων. Το πρώτο υποσύνολο των αποτελεσμάτων περιλαμβάνει τρία καινοτόμα εργαλεία υποστήριξης απόφασης για την αξιολόγηση των εναλλακτικών μεθόδων υλοποίησης μίας επένδυσης. Η διαφορά μεταξύ των πρώτων δύο προσδιορίζεται στα κριτήρια αξιολόγησης που επιλέγονται από τους λήπτες αποφάσεων ανάλογα της επί κινδύνω συμπεριφοράς τους. Το τρίτο εργαλείο υποστήριξης απόφασης είναι μία πολυκριτήρια μέθοδος αξιολόγησης επενδύσεων σύμφωνα με τη ποσοτική ανάλυση του χρηματοοικονομικού κινδύνου για τη λήψη ομαδικής απόφασης, όπου έκαστος λήπτης απόφασης έχει μία συγκεκριμένη βαρύτητα την οποία και επιμερίζει επιλέγοντας ένα ή παραπάνω κριτήρια αξιολόγησης. Σε κάθε ένα εργαλείο περιλαμβάνεται ένας αλγόριθμος με τα βασικά βήματα που ακολουθούν οι λήπτες απόφασης, ενώ παρουσιάζεται η ανάλυση των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή τους σε διαφορετικές μελέτες περιπτώσεις. Το δεύτερο υποσύνολο αποτελεσμάτων περικλείει επίσης τρία καινοτόμα εργαλεία υποστήριξης απόφασης που αφορούν στον επιμερισμό του χρηματοοικονομικού κινδύνου μεταξύ συνεργαζόμενων επενδυτών. Το πρώτο επικεντρώνεται στον επιμερισμό του χρηματοοικονομικού κινδύνου μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Το δεύτερο περιλαμβάνει ένα παιγνιοθεωρητικό μοντέλο για τον ίσο επιμερισμό του χρηματοοικονομικού κινδύνου μεταξύ ενός πεπερασμένου συνόλου επενδυτών, οι οποίοι αναλαμβάνουν ανεξάρτητα τμήματα του επενδυτικού κόστους και επιζητούν τον επιμερισμό του υπολοιπόμενου κόστους και των συνολικών εσόδων μέσω ενός κατάλληλου μηχανισμού. Το τρίτο εργαλείο εφαρμόζεται σε στοχαστικό περιβάλλον, όπου η χρηματοοικονομική απόδοση αποτελείται από πολλαπλές πηγές εσόδων και εξόδων με αβέβαια μεγέθη και εξετάζει το δίκαιο επιμερισμό αυτών μεταξύ των επενδυτών που έχουν ήδη συμφωνήσει σε μία λύση που ικανοποιεί τα αξιώματα της λύσης διαπραγμάτευσης Nash. Τέλος, η διατριβή περιλαμβάνει την ανάλυση επί των εξαγόμενων συμπερασμάτων από το σύνολο των προτεινόμενων εργαλείων υποστήριξης απόφασης καθώς και τα προκύπτοντα θέματα μελλοντικής έρευνας.