Μεθοδολογική προσέγγιση εκτίμησης της αποτελεσματικότητας και αξιολόγησης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων: η περίπτωση των λιμένων της χωρικής ενότητας της Μεσογείου

Abstract

The present dissertation aims at the operational performance benchmarking and the competitiveness evaluation of enterprises. Dissertation focuses on the port industry and the proposed methodology is applied to the ports of the Mediterranean. The dissertation is divided in six sections-chapters, each of them fulfilling certain analysis targets. In the first chapter the purpose and the contribution of the dissertation is discussed. Additionally, a detailed description of dissertation’s structure is provided. The second chapter constitutes an introductory approach to the container port industry, as in this chapter all recent developments in the global shipping industry and the way they affected gradually the port industry are analyzed. In the third chapter a literature review of methodologies assessing the operational efficiency of enterprises is provided. The review focuses on enterprises of port industry. The analysis highlights the strengths and weaknesses of different methodologies and imprints important issues related to their implementation by the studies of port industry. The fourth chapter sets out the methodological proposal of the present thesis. In this chapter the formulation of the proposed models is presented and the variables that will be implemented by the proposed models are analyzed. In the fifth chapter the results of the application of the proposed methodology on the area under analysis are presented. The proposed methodology is implemented in three stages, aiming at the complete examination of the issues of efficiency and competitiveness of port enterprises. In the first stage the recent developments in the Mediterranean port industry are recorded and an in depth analysis of the container volumes transported by Mediterranean ports is provided, as well. In the second stage of the proposed methodology the measurement of ports efficiency and their classification according to their performance are conducted. In the third stage the results of the comparative application of the models trying to capture the effects of several determinants of ports (in)efficiency are presented. Finally, the sixth chapter presents the conclusions of the thesis. The conclusions include the assessment of the proposed methodological framework application and policy proposals for the development of port enterprises under analysis.The findings of the thesis confirm the relatively high relevance of the results of different methodologies, while demonstrating the great influence of the operational environment on efficiency and thus competitiveness of port enterprises. Finally, the results highlight the major differences among the efficiency levels of various types of ports and of ports from different geographical areas of the Mediterranean.

Το κύριο ζήτημα το οποίο πραγματεύεται η διατριβή αποτελεί η μέτρηση της αποτελεσματικότητας και η αξιολόγηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Η διατριβή εστιάζει στη λιμενική βιομηχανία και το προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο εφαρμόζεται στα λιμάνια της χωρικής ενότητας της Μεσογείου. Η διατριβή περιλαμβάνει έξι κεφάλαια, κάθε ένα από τα οποία εξυπηρετεί διαφορετικούς σκοπούς ως προς το τελικό αποτέλεσμα. Στο πρώτο κεφάλαιο καταγράφεται ο σκοπός της διατριβής, η χρησιμότητά της και παρατίθεται μια αναλυτική περιγραφή της δομής της. Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελεί μια εισαγωγική προσέγγιση στη λιμενική βιομηχανία Ε/Κ. Μέσα στο κεφάλαιο καταγράφονται οι πρόσφατες εξελίξεις στην παγκόσμια ναυτιλία και πως αυτές επηρέασαν σταδιακά τη λιμενική βιομηχανία. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται η βιβλιογραφική επισκόπηση των μεθοδολογιών εκτίμησης της αποτελεσματικότητας των επιχειρήσεων εστιάζοντας στις επιχειρήσεις της λιμενικής βιομηχανίας. Στο κεφάλαιο διατυπώνονται όλα τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφορετικών μεθοδολογιών, ενώ αναδεικνύονται και σημαντικά ζητήματα για τον τρόπο της μέχρι τώρα εφαρμογής τους στη λιμενική βιομηχανία. Στο τέταρτο κεφάλαιο διατυπώνεται η μεθοδολογική πρόταση της παρούσας διατριβής. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύεται ο τρόπος εφαρμογής της προτεινόμενης μεθοδολογίας, αποτυπώνονται τα υποδείγματα που θα χρησιμοποιηθούν, ενώ τέλος, καταγράφονται οι μεταβλητές που θα χρησιμοποιηθούν καθώς και οι λόγοι για τους οποίους αυτές επιλέχθηκαν. Στο πέμπτο κεφάλαιο πραγματοποιείται η εφαρμογή της προτεινόμενης μεθοδολογίας στην υπό ανάλυση περιοχή. Η εφαρμογή διαχωρίζεται σε τρία βασικά στάδια με σκοπό την ολοκληρωμένη εξέταση των ζητημάτων της αποτελεσματικότητας και ανταγωνιστικότητας των λιμενικών επιχειρήσεων. Στο πρώτο στάδιο καταγράφονται οι πρόσφατες εξελίξεις στη λιμενική βιομηχανία της Μεσογείου ενώ αναλύονται εις βάθος οι μεταφορικές επιδόσεις της. Στο δεύτερο στάδιο εφαρμογής του προτεινόμενου μεθοδολογικού πλαισίου πραγματοποιείται η μέτρηση της αποτελεσματικότητας των λιμένων και η ταξινόμηση αυτών με βάση την αποτελεσματικότητά τους. Στο τρίτο στάδιο γίνεται η συγκριτική εφαρμογή των υποδειγμάτων που σκοπό έχουν την καταγραφή της επίδρασης περιβαλλοντικών μεταβλητών στη (αν)αποτελεσματικότητα των λιμένων. Τέλος, στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της διατριβής. Τα συμπεράσματα περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της εφαρμογής του προτεινόμενου μεθοδολογικού πλαισίου και την αξιοποίηση των ευρημάτων της διατριβής για τη διατύπωση προτάσεων πολιτικής για την ανάπτυξη των υπό ανάλυση λιμενικών επιχειρήσεων. Τα ευρήματα της διατριβής πιστοποιούν τη σχετικά υψηλή συνάφεια των αποτελεσμάτων των διαφορετικών μεθοδολογιών, ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύουν τη μεγάλη επιρροή του επιχειρησιακού περιβάλλοντος στην αποτελεσματικότητα και συνεπώς στην ανταγωνιστικότητα των λιμενικών επιχειρήσεων. Τέλος, τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τις μεγάλες διαφοροποιήσεις των επιπέδων αποτελεσματικότητας που παρουσιάζουν οι διάφορες γεωγραφικές περιοχές της Μεσογείου και οι διαφορετικοί τύποι λιμένων.