Ιατρικοποίηση, τελετουργία και συγκρότηση της μητρικής ταυτότητας στους χώρους του τοκετού στο Βόλο

Abstract

The thesis investigates the role of space in the social processes of reproduc-tion. Its aim is to answer questions about the interaction of space with the fe-male body, obstetrical practices, societal perceptions around nature, knowl-edge, science, technology and gender identities. It is a project that draws elements from sciences as diverse as medicine, anthropology, sociology, his-tory, geography and architecture, and uses research tools from the social and the technical disciplines. The field research in Volos was based on the com-bination of three methods: a) the review of the historical bibliography and ar-chival material, enriched by older people’s narratives, b) the collection of data on the current situation of maternity care and c) the recording of the views and experiences of mothers and their families, as well as those of the per-sonnel of the maternity clinics, with interviews and field observation. In the course of the research, it was established that place and space, in all their scales and dimensions, play a decisive role in the procedures of pregnancy, birth and the postpartum period, from the geography of obstetrical services to the equipment of the delivery room in the maternity clinic or the furnishings of the living room in homebirths. Space gives material form to social views about childbearing, and is a decisive factor on how new mothers in Volos will ex-perience the transition to motherhood.

Η διατριβή εξετάζει το ρόλο του χώρου στις διαδικασίες της αναπαραγωγής, με σκοπό να απαντηθούν ερωτήματα για την αλληλεπίδραση των χώρων με το γυναικείο σώμα, με τις μαιευτικές πρακτικές και με τις κοινωνικές αντιλήψεις γύρω από τη φύση, τη γνώση, την επιστήμη, την τεχνολογία και την έμφυλη ταυτότητα. Είναι μια διεπιστημονική έρευνα που αντλεί στοιχεία από την ιατρική, την ανθρωπολογία και την κοινωνιολογία, και χρησιμοποιεί εργαλεία της ιστορικής και της κοινωνικής επιστήμης για να τα συσχετίσει με τη διάσταση του χώρου. Η έρευνα πεδίου στο Βόλο βασίστηκε στο συνδυασμό τριών μεθόδων: α) την επισκόπηση της βιβλιογραφίας και του αρχειακού υλικού, και τα στοιχεία από αφηγήσεις προσώπων μεγαλύτερης ηλικίας, β) τη συλλογή πραγματολογικών δεδομένων για τη σημερινή οργάνωση της μαιευτικής περίθαλψης και γ) την καταγραφή των εμπειριών των μητέρων και των οικογενειών τους όπως και του προσωπικού των μαιευτηρίων, με συνεντεύξεις και επιτόπια παρατήρηση. Στην έρευνα διαπιστώθηκε ότι ο τόπος και ο χώρος, σε όλες τους τις κλίμακες και τις διαστάσεις, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αναπαραγωγή και τη φροντίδα της, από τη γεωγραφία της οργάνωσης των μαιευτικών υπηρεσιών μέχρι τον εξοπλισμό της αίθουσας τοκετού ή την επίπλωση του καθιστικού σε τοκετούς στο σπίτι. Οι χώροι δίνουν υλική υπόσταση στις κοινωνικές αντιλήψεις γύρω από την τεκνοποιία, και είναι αποφασιστικός παράγοντας στο πώς οι νέες μητέρες του Βόλου θα βιώσουν τη μετάβαση στη μητρότητα.