Η αστική ευθύνη του κράτους μέλους της Ε.Ε. για τις παραβάσεις του ενωσιακού δικαίου και η ένταξή της στην εθνική έννομη τάξη

Abstract

This study aims to examine fully member state liability for breaches of EU law and to examine its implementation in national legal order mainly of Greece and at a second level of England, France and Germany. To do so, the study examines firstly member state liability for breaches of EU law as is set out by the case law of the Court of Justice of the European Union. Next it examines state liability as is set out by national laws and locates the legal issues that are problematic in the implementation of member state liability for breaches of EU law at the national legal orders. The study collects all case law of the Court of Justice of the European Union, the legal theory and national case law and analyzes them in order to reach certain conclusions. The most fundamental conclusion is that member state liability for breaches of EU law is used more as a sanction against member state which does not enforces EU law and less as a mean of redress and compensation for the loss that a private party has suffered from the breach of EU law. Lastly the study suggests solutions to the problems that are created in the implementation of member state liability for breaches of EU law at national legal orders.

Η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο να μελετήσει ενδελεχώς την αστική ευθύνη του κράτους μέλους για παραβάσεις του δικαίου της Ε.Ε. και να ερευνήσει την εφαρμογή, θεωρητική και νομολογιακή, της τελευταίας κυρίως στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του ελληνικού συστήματος αστικής ευθύνης του Δημοσίου, αλλά και στη Μ. Βρετανία, στη Γαλλία και στη Γερμανία. Στο πλαίσιο αυτό αναλύονται οι θεωρητικές βάσεις της νομικής θεμελίωσης της ευθύνης του κράτους μέλους της Ε.Ε. για τις παραβάσεις του ενωσιακού δικαίου και οι προϋποθέσεις γένεσης της ευθύνης αυτής κατά την νομολογία του ΔΕΚ, όπως έχουν αναπτυχθεί και αναλυθεί πλέον με λεπτομέρεια μετά από μια περίπου εικοσαετή πορεία νομολογιακής αντιμετώπισης.Επίσης στην προσπάθεια αυτή αναλύεται σύντομα και το εθνικό δίκαιο για την αστική ευθύνη του Δημοσίου, ώστε να είναι κανείς σε θέση να αντιπαραβάλει το ενωσιακό νομολογιακό κεκτημένο με το εθνικό δίκαιο, όπως αυτό έχει εξειδικευθεί από την ελληνική νομολογία, πράγμα αναγκαίο για να εξαχθούν τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης. Απόλυτα αναγκαία και χρήσιμη κρίνεται και η συνοπτική περιγραφή του δικαίου αστικής ευθύνης για παραβάσεις της ίδιας της Ε.Ε., καθώς και οι σχετικές δυνατότητες αποζημίωσης από το ΕΔΔΑ και την ΕΣΔΑ, όχι μόνο για λόγους πληρότητας αλλά για λόγους ουσίας καθώς ο μελετητής θα είναι σε θέση με την αντιπαραβολή αυτή να εντάξει την αστική ευθύνη του κράτους μέλους για παραβάσεις του δικαίου της Ε.Ε. μέσα στο σύνολο μιας ευρωπαϊκής έννομης τάξης που συμπλέκεται και διαπλέκεται. Η μελέτη συγκεντρώνει και αναλύει το σύνολο της εθνικής και ενωσιακής σχετικής νομολογίας και της νομικής θεωρίας και μέσα από το συστηματικό τρόπο εξέτασης τους οδηγείται στα κατάλληλα συμπεράσματα.Το πλέον βασικό συμπέρασμα που προκύπτει σε σχέση με την φύση της αστικής ευθύνης του κράτους μέλους είναι ότι αυτή έχει πρωτίστως κυρωτικό και όχι αποκαταστατικό χαρακτήρα. Αποσκοπεί κυρίως ή καλλίτερα πρωτίστως στη διαφύλαξη της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου και στην πλήρη αποτελεσματικότητα του και λιγότερο επιζητεί να αποτελέσει ένα τρόπο αποκατάστασης των παράνομα προκληθέντων ζημιών στους ιδιώτες ή τρίτους. Τέλος η μελέτη εντοπίζει τα προβλήματα κατά την ενσωμάτωση της αστικής ευθύνης του κράτους μέλους στην εθνική έννομη τάξη και προτείνει λύσεις για την βέλτιστη αντιμετώπιση τους.