Η βιολογία του μαυροπελαργού Ciconia nigra (L., 1758) στο δάσος της Δαδιάς του Νομού Έβρου

Abstract

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη βασικών στοιχείων της οικολογίας του Μαυροπελαργού που αναπαράγεται στο Δάσος της Δαδιάς κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου των ετών 2006-2008. Οι επιμέρους στόχοι περιελάμβαναν τον προσδιορισμό της πυκνότητας και της κατανομής του πληθυσμού, την εκτίμηση της αναπαραγωγικής του επιτυχίας, τη διερεύνηση της διατροφής των νεοσσών και την περιγραφή των θέσεων φωλεοποίησης. Ο πληθυσμός του Μαυροπελαργού στο Δάσος της Δαδιάς είναι τουλάχιστον 35 ζευγάρια και η πυκνότητά του (8,1 ζευγάρια/100 km2) είναι μια από τις υψηλότερες καταγεγραμμένες. Η αναπαραγωγική επιτυχία του (κατά μέσο όρο 76% για τα τρία έτη της έρευνας) και η παραγωγικότητα (3,26 πλήρως πτερωθέντες νεοσσοί ανά επιτυχημένο ζευγάρι) είναι μια από τις υψηλότερες που έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη. Η υψηλή παραγωγικότητα σε μια περίοδο 3 ετών είναι ενδεικτική της αφθονίας της τροφής. Στα κύρια ρέματα της περιοχής έρευνας απαντώνται υψηλές συγκεντρώσεις ψαριών, ειδικά στα τελευταία στάδια της αναπαραγωγικής περιόδου, όταν το επίπεδο του νερού είναι χαμηλό. Η διατροφή των νεοσσών μελετήθηκε με απευθείας παρατηρήσεις σε δύο φωλιές το 2007 και με τη χρήση καμερών κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης το 2008. Η δίαιτα των νεοσσών αποτελείται κυρίως από ψάρια (92,2%), ενώ σε μικρό ποσοστό συμμετέχουν και αμφίβια (7,8%). Οι νεοσσοί καταναλώνουν ψάρια που κυμαίνονται σε μέγεθος από λίγα εκατοστά (<4 cm) έως και πάνω από 22 cm. Ο μέσος ημερήσιος ρυθμός μεταφοράς τροφής στις φωλιές ήταν 5,23 και αυξανόταν με το μέγεθος της φωλιάς. Κατά τη διάρκεια βροχερών ημερών ο ρυθμός μεταφοράς τροφής στις φωλιές ήταν σημαντικά μειωμένος. Η υψηλότερη θνησιμότητα νεοσσών που καταγράφηκε το 2007 πιθανώς συνδέεται και με τη μειωμένη παροχή τροφής τις βροχερές ημέρες. Όλες οι φωλιές του Μαυροπελαργού στην περιοχή έρευνας είναι επάνω σε πεύκα, εκτός από μία φωλιά που βρέθηκε σε λεύκη. Η διατήρηση δέντρων μεγάλης ηλικίας σε όλες τις συστάδες είναι καθοριστικής σημασίας καθώς τα χαρακτηριστικά αυτών των δέντρων αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες επιλογής των ενδιαιτημάτων φωλεοποίησης. Ο Μαυροπελαργός της περιοχής έρευνας επιλέγει δασώδεις θέσεις μέσα ή κοντά σε ρεματιές με μεγάλη ολική κυκλική επιφάνεια και με υψηλό βαθμό κάλυψης στον ανόροφο. Οι θέσεις φωλεοποίησης βρίσκονται κατά κανόνα σε μικρό υψόμετρο. Η γειτνίαση των φωλιών με τα ρέματα στις πεδινές περιοχές καταδεικνύει ότι τα μέτρα προστασίας των θέσεων φωλεοποίησης είναι πολύ σημαντικό να εφαρμόζονται στη χαμηλή αγροδασική ζώνη, τόσο στους πυρήνες αυστηρής προστασίας, όσο και στις διαχειριζόμενες περιοχές.