Φύλο, ψυχική οδύνη και συμβουλευτική διαδικασία: μια ερμηνευτική φαινομενολογική ανάλυση της εμπειρίας γυναικών από τη θεραπευτική σχέση

Abstract

The present doctoral thesis explores the female clients’ experience of gender in the therapeutic relationship and process. The central research questions include the causal role of gender in entering therapy, the way that it is discussed during the counselling process, the impact of gender in the therapeutic relationship and the gendered realities of the clients. The sample consists of 27 counselling and psychotherapy female clients drawn from both counselling services and private practice. 17 of them work with a female counsellor and 10 work with a male counsellor. The data are approached qualitatively with the use of semi-structured interviews with open-ended questions. The results were analysed with the use of interpretative phenomenological analysis (IPA). The results, which are being discussed in accordance with the relevant literature, include: i) the causal impact of gender in the clients’ psychological distress, ii) the restricted awareness of gender in the therapeutic process and the small therapeutic change as a result of gender aware therapy, iii) the importance of a cooperative relationship between the client and the counsellor, iv) the pattern of trust and closeness, that emerges, because of the gender similarity, in the female client-female counsellor therapeutic relationship, v) the pattern of offering a different perspective and of the possibility of sexual attraction, that emerges in the female client-male counsellor therapeutic relationship, and vi) the clients’ experiences of the difficulties of doing gender and the connection of these experiences with the clients’ psychological well-being.

Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να διερευνήσει την εμπειρία του φύλου στη θεραπευτική σχέση και διαδικασία υπό την οπτική γυναικών πελατισσών συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας. Τα ερευνητικά ερωτήματα που θέτονται προς διερεύνηση αφορούν το ρόλο του φύλου στην έναρξη της θεραπείας, τον τρόπο που αυτό συζητείται στη θεραπευτική διαδικασία, την επίδρασή του στη θεραπευτική σχέση και στις έμφυλες πραγματικότητες των συμμετεχουσών. Το δείγμα αποτελείται από 27 πελάτισσες συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας, οι οποίες προέρχονται τόσο από συμβουλευτικές δομές όσο και από ιδιώτες συμβούλους. Από τις συμμετέχουσες οι 17 συνεργάζονται με γυναίκα σύμβουλο και οι 10 με άνδρα. Τα δεδομένα προσεγγίστηκαν ποιοτικά και η συλλογή τους έγινε με τη χρήση ημι-δομημένων, ανοιχτού τύπου συνεντεύξεων ενώ η ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με τη μέθοδο της ερμηνευτικής φαινομενολογικής ανάλυσης (Interpretative Phenomenological Analysis, IPA).Τα αποτελέσματα, που συζητούνται σε σχέση με τη σχετική βιβλιογραφία, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: α) τη διαπίστωση του αιτιολογικού χαρακτήρα του φύλου στην έναρξη συμβουλευτικής, β) την περιορισμένη διαπραγμάτευσή του στη θεραπεία και, συνεπώς, τη μικρή παρουσία θεραπευτικής αλλαγής ως αποτέλεσμα της θεραπευτικής πράξης με την οπτική του φύλου, γ) τη σημασία που δίνουν οι πελάτισσες στην ανάπτυξη μίας συνεργατικής σχέσης με τη/το σύμβουλό τους, δ) το μοτίβο εμπιστοσύνης και εγγύτητας λόγω της έμφυλης ομοιότητας που αναπτύσσεται στη θεραπευτική σχέση γυναίκας πελάτισσας-γυναίκας θεραπεύτριας, ε) το μοτίβο της προσφοράς μίας διαφορετικής οπτικής και της πιθανότητας ερωτικής έλξης που αναπτύσσεται στη θεραπευτική σχέση γυναίκας πελάτισσας-άνδρα θεραπευτή και στ) τις δυσκολίες που συνοδεύουν την πραγμάτωση του γυναικείου φύλου και τη σύνδεσή τους με την ψυχική υγεία των γυναικών.