Σύγκριση γλωσσικού προφίλ ελληνόφωνου και αλλοδαπού νηπίου (5-6 ετών)

Abstract

The aim of this thesis is to present the assessment tool of early identification of linguistic capacities and difficulties of Greek language of preschoolers. The study involves 680 preschoolers from Athens and Thessaloniki (360 boys and 310 girls). The 484 Greek children (5-6 years old) who were compared with 166 migrant students of the same age (successive bilingualism) and 20 students with simultaneous bilingualism. The migrant students are immersed in the Greek preschool system and they acquire Greek as a second language for second or third year of their basic school education. In their 3rd year of immersion in the Greek kindergarten, the migrant students tend to establish their basic interpersonal communicative skills and they can be compared with their Greek classmates. This tool could be used by the teacher for designing intervention programs for his/ her class, evaluating the field of linguistic capacities and capabilities of each student individually and as a team-class. This assessment tool is composed by 11 sub items, and it is administered both on an individual (4 sub tests) and on group basis (7 sub tests). Analytically: (i) during the individual administration, it is examined: The vocabulary capacity of student (that is the capacity to point at and name objects of everyday life; the student has to name and to point at objects from different rooms in the house like the kitchen, the WC, and objects of personal use); the narrative capacity of the child (verbal production of a very common tale); the comprehension of a tale (finding important information with most suitable argumentation; the choice of pictures related to the tale); the capacity of naming the professions and phonological awareness and ii) during the group administration it is examined: the comprehension of simple and complex instructions, the conception of space and time. According to the findings of this study, the mean scores of all the variables prove that the migrant students have difficulties in the variables of expressive and receptive vocabulary, of narrative skills, and of execution of simple and compound instructions. For migrant students these scores are related to low parental socioenomic status and education as well as to quantities and qualities of oral language exposure. Moreover, the low score of the expressive vocabulary of migrant students is associated with their mother’s profession. It’s very important to note that the biggest percentage of migrant students knew these words in their receptive vocabulary. The linguistic profile of simultaneous bilinguals is not differentiated in comparison to the once of Greek native speakers. The simultaneous bilinguals present significant statistically results in their receptive and expressive vocabulary of objects of everyday use in comparison to the once of the successive bilinguals. The sex of subjects did not differentiate the linguistic results of groups.

Το κεντρικό ζήτημα της παρούσης μελέτης αποτελεί το φαινόμενο της πρώιμης διαδοχικής διγλωσσίας και της κατάκτησης δεύτερης γλώσσας αλλοδαπών νηπίων και η σύγκριση του προφορικού γλωσσικού τους προφίλ με τους Έλληνες μαθητές της αντίστοιχης ηλικίας (5-6 ετών). Η σύγκριση δεν αφορά τους νεοεισερχόμενους αλλοδαπούς μαθητές που φοιτούν πρώτη χρονιά στο νηπιαγωγείο γιατί επιστημονικά δεν θα ευστοχούσε ένα τέτοιο εγχείρημα, αλλά αφορά τα αλλοδαπά νήπια, τα οποία έχουν ήδη παρακολουθήσει παιδικό σταθμό ή και προνήπιο στην Ελλάδα. Για το σκοπό αυτής της μελέτης συγκροτήθηκε ένα εργαλείο διαμορφωτικής αξιολόγησης που αποσκοπεί στη γλωσσική προφορική αξιολόγηση των ετερογενών τάξεων (διαδοχικά δίγλωσσα, ταυτόχρονα δίγλωσσα και μονόγλωσσα νήπια) στο ελληνικό Νηπιαγωγείο. Το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται από τον παιδαγωγό, προκειμένου να σχεδιάζει διαμορφωτικά προγράμματα παρέμβασης για την τάξη του, διαμέσου της αξιολόγησης του γλωσσικού προφίλ των νηπίων. Το 2007-2008 πραγματοποιήθηκε μια σειρά πιλοτικών εφαρμογών και το 2008-2009 υλοποιήθηκε η έρευνα σε 40 νηπιαγωγεία στην περιφέρεια Αττικής και Θεσσαλονίκης, σε συνολικό δείγμα 680 νηπίων από την περιφέρεια Αττικής και Θεσσαλονίκης, εκ των οποίων τα 360 ήταν αγόρια και τα 310 κορίτσια. Από το συνολικό δείγμα της έρευνας, οι 484 ήταν Έλληνες γηγενείς μαθητές, οι 166 ήταν διαδοχικά δίγλωσσοι, μιλούσαν την Ελληνική γλώσσα ως δεύτερη γλώσσα, και οι 20 ήταν ταυτόχρονα δίγλωσσοι μαθητές από μικτές οικογένειες. Το συγκροτημένο εργαλείο χορηγήθηκε ατομικά και ομαδικά και αποτελείται από 11 υποκλίμακες, επτά από τις οποίες χορηγούνται ατομικά και οι υπόλοιπες τέσσερις ομαδικά. Κατά την ατομική χορήγηση εξετάζεται: (i) η λεξιλογική ικανότητα του παιδιού σε εκφραστικό και προσληπτικό επίπεδο (η ικανότητα δείξης και κατoνομασίας αντικειμένων καθημερινής ζωής), (ii) η ικανότητα αφήγησης του παιδιού (η λεκτική παραγωγή ενός πολύ γνωστού παραμυθιού), (iii) η κατανόηση παραμυθιού (η ανάκληση και η εύρεση σημαντικών πληροφοριών με την κατάλληλη επιχειρηματολογία, η επιλογή εικόνων σχετικών με το παραμύθι), (iv) η ικανότητα δείξης και κατονομασίας επαγγελμάτων, και (v) η σύγκριση μήκους προφορικών εκφορών. Κατά την ομαδική χορήγηση εξετάζεται: (i) η γνώση βασικών χωρικών εννοιών, (ii) η κατανόηση απλών και σύνθετων οδηγιών, και (iii) η γνώση εννοιών χρόνου. Τα κυριότερα αποτελέσματα που εξάγονται από την ανάλυση των δεδομένων είναι τα ακόλουθα: Οι διαδοχικά δίγλωσσοι μαθητές είχαν μεγαλύτερη δυσκολία σε σύγκριση με τους ταυτόχρονα δίγλωσσους και τους γηγενείς μαθητές στις κλίμακες της αφηγηματικής ικανότητας, του εκφραστικού και προσληπτικού λεξιλογίου, στην εκτέλεση απλών και σύνθετων οδηγιών και στην κατανόηση ιστορίας. Το γλωσσικό προφίλ των ταυτόχρονα δίγλωσσων μαθητών δε διαφοροποιήθηκε με στατιστικά σημαντικές διαφορές από το γλωσσικό προφίλ των γηγενών μαθητών. Οι ταυτόχρονα δίγλωσσοι μαθητές παρουσίασαν στατιστικά σημαντικές διαφορές με τους διαδοχικά δίγλωσσους στην κλίμακα του προσληπτικού και εκφραστικού λεξιλογίου αντικειμένων καθημερινής χρήσης. Το φύλο των υποκειμένων δε διαφοροποίησε σημαντικά τα αποτελέσματα των υπο εξέταση ομάδων αναφορικά με το γλωσσικό τους προφίλ.