Η πρόσβαση των Ευρωπαίων πολιτών στη δημόσια διοίκηση και οι περιορισμοί της

Abstract

Article 39 of the Treaty on European Union sets among other things the norm of free movement of workers in Member States. This norm is directly connected with the rule of equal treatment of people in the context of the European Union and the prohibition of discrimination. However, the same article sets in unequivocal terms in paragraph 4 an exclusion principle concerning the employment in civil service: namely, the access of non-nationals to the national civil service agencies is excluded from the general rule of free movement of workers. Consequently, it has been established mainly through a number of cases which the European Court of Justice had dealt with and through the texts that the European Commission had published, that the exception of article 39 paragraph 4, namely the exclusion principle, ought to be interpreted in a narrow sense. As a result, all public posts should be open to nationals of other Member States of the EU. Restrictions on access should only apply to positions involving the exercise of public authority and the responsibility for safeguarding the general interests of the State or other public bodies. As far as Greece is concerned, recent legislation (an Act of Parliament and a number of Presidential Decrees) provides for EU citizens the opportunity of general access to the public sector agencies and institutions. Taking account of the above, the question of the status of non-nationals in the national civil service in various Member States can be raised. The fact that those positions, to which EU citizens are admitted, cannot in any case be directly or indirectly related to the exercise of power and safeguard of the State’s general interests makes it doubtful whether these positions which are open for admission to nationals or non-nationals do fall within the contours of the constitutional guarantee of tenure. Accordingly, public service jobs, which are not reserved for nationals, need not as a general rule be covered by the constitutional guarantee of permanence. Respectively, a less strict or severe status of employment might be more suitable for them. The above hypothesis has been explored and analyzed in a systematic manner in the course of the thesis, taking into account the available evidence (bibliography, legislation, jurisprudence) in various administrative systems and cultures in the Member States, as well as the relevant academic discourse.

Η εργασία αυτή στοχεύει στην ανασκόπηση του θεωρητικού προβληματισμού περί της δυνατότητας πλήρωσης δημόσιων θέσεων από πολίτες άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στην επικαιροποίηση της κριτικής ανάλυσης και του σχολιασμού της νομοθεσίας και της νομολογίας σε κοινοτικό, εθνικό και συγκριτικό επίπεδο. Η έρευνα των πρωτογενών πηγών και κειμένων, όπως επίσης του διαθέσιμου βιβλιογραφικού και εμπειρικού υλικού επιδιώκει να δείξει την έκταση της εξαίρεσης από την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων που εξαρχής αναγνωρίστηκε στο κοινοτικό επίπεδο. Εξετάζεται κατά πόσον και με ποιον τρόπο έχει γίνει αποδεκτή, έχει ερμηνευτεί και εφαρμοστεί η εξαίρεση αυτή στις έννομες τάξεις των επιμέρους κρατών-μελών, καθώς και ποιες είναι οι απώτερες συνέπειες όσον αφορά στην πρόσβαση σε θέσεις απασχόλησης στις εθνικές δημόσιες διοικήσεις από πολίτες άλλων κρατών-μελών της Ένωσης. Συνάμα, διερευνάται ο βαθμός ενσωμάτωσης των επιταγών της ενωσιακής έννομης τάξης και σύγκλισης των έννομων τάξεων των κρατών-μελών ως προς την πρόσβαση στη δημόσια διοίκηση από θεσμική ή κανονιστική σκοπιά. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται στην ελληνική περίπτωση. Στη συνέχεια της μελέτης καταβάλλεται προσπάθεια να αναλυθεί διεξοδικά ολόκληρο το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στον διορισμό ή την πρόσληψη Ευρωπαίων πολιτών στην ελληνική δημόσια διοίκηση, με σκοπό τον εντοπισμό προβληματικών περιπτώσεων -από πλευράς διοικητικής επιστήμης- και την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη σκοπιμότητα και την ορθότητα των επιλογών του Έλληνα κοινού νομοθέτη, καθώς και τη δυνατότητα αποτελεσματικής εφαρμογής των ρυθμίσεων. Ερευνάται, ακόμη, η έκταση στην οποία αξιοποιείται στην πράξη η θεσμική πρόβλεψη για την πρόσβαση στη δημόσια απασχόληση πολιτών που προέρχονται από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαφορετικά από τη χώρα υποδοχής. Συναφώς προσδιορίζονται οι βασικότεροι παράγοντες που, όπως φαίνεται, δρουν ανασταλτικά ως προς την αύξηση του αριθμού των κοινοτικών πολιτών που αποφασίζουν να κάνουν χρήση του δικαιώματός τους να απασχοληθούν στη δημόσια διοίκηση σε ένα άλλο κράτος-μέλος. Η μελέτη ολοκληρώνεται με μια υπόθεση εργασίας που αφορά την εκτίμηση ορισμένων ευρύτερων προεκτάσεων αναφορικά με τη δημόσια απασχόληση και την έκταση της συνταγματικής εγγύησης της μονιμότητας σε αυτήν, που εγείρονται από την αναγνώριση της δυνατότητας πρόσβασης πολιτών άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ημεδαπά συστήματα δημόσιας διοίκησης και στους επιμέρους διοικητικούς φορείς.