Η εξέλιξη της εγχειρητικής των παθήσεων του στομάχου

Abstract

Clearly the practice of Medicine is a life long process. Trephination remains the earliest example of actual major surgery. That trephination was practiced throughout the civilized world has been confirmed in the discovery of more than 10,000 well preserved mummies from pre-Inca period. It is more likely that trephinations were carried out of spiritual or magical reasons and used in cases of mental, illness, epilepsy or headache.Before the existence of the seven known medical papyruses which have been discovered during the last century, our knowledge of ancient Egyptian medicine came principally from the writings of Greek and Roman commentators. The two most renowned surgical papyruses are named from George Embers and Edwin Smith who gave us much medical information from embalming.In the pre-Hippocratic period the anatomical terms used by Homer related mainly to the exterior of the body and do not imply any extensive knowledge of visceral anatomy.Numerous <schools> of Medicine, associations of philosophers, priest- physicians, practitioners were beginning to be developed throughout Greece. The two most important were located at Cnidos and Cos.Hippocrates, a strong personality was borne. From then and since the modern times, medicine in the Western world would be continually under the influence of his teaching. Hippocrates favored the <dry> treatment of wounds, with occasional application of wine as a dressing. A major stage in the evolution of surgery resulted from the victories of Alexander the Great. In Alexandria, center of culture, attempts were begun to gather and preserve the knowledge not only of Greece but also of the rest of the world. Herophilos and Erasistratos were celebrated for their surgical skills. Celsus in his treatise De Medicina states that actual human vivisections were performed on condemned criminals.Early Roman surgery is poorly understood because little remains in the way of written information. Roman surgery, it is believed was strongly influenced by Greek medicine. Because Celsus wrote in Latin, not Greek and because he was not a physician his works exerted little professional influence during his own time. The most famous physician of the Greco-Roman period is Galen who was surgeon to the gladiators. Because his knowledge was derived for the most part from animal rather than human dissection, Galen made many mistakes especially concerning the internal organs.Surgery evolved little during the Byzantine millennium because of the strong influence of the Church and the respect of the human body. Oribasius, Aetius and Alexander of Tralles left a big written work to the medicine world.In Middle Age the Salernitan masters were the first medieval physicians to cultivate medicine as an independent branch of science. In abdominal injuries with evisceration Roger of Salerno recommends the suturing of the intestine. After the capture of Constantinople by the Turks most of the Academicians settled in northern Italy and brought with them knowledge of the ideas of Plato and Hippocrates. The use of gun powder in fire arms that made soldier's foot more effective and the discovery of printing paper are for some reasons the medicine's progress.Personalities of Renaissance such as Paracelsus and Pare gave us more in formations for deep wounds and gunshot injuries.The first report of gastrotomy for removing a foreign body was made by Croll in 1602. Since then, only in the 18th century started to be developed new techniques.Jules Pean was the first who unsuccessfully tried a resection for gastric cancer in 1879. Two years later Theodor Billroth performed a gastrectomy known as Billroth I. With the evolution of pathophysiology (Beaumont's studies), diseases such as duodenal ulcer, pyloric stenosis and Megaesophagus were operated successfully.Gastrostomy, gastrojejunostomy, pyloroplasty and vagotomies were a typical procedure for the doctors there after.Greek doctors followed the European evolutions. Galvanis in 1901 was the first who attempted gastrectomy successfully.

Στην παρούσα εργασία θα καταλήξουμε στο γεγονός ότι η αντιμετώπιση των παθήσεων του στομάχου από χειρουργικής απόψεως έχει διανύσει μεγάλη διαδρομή στον χρόνο με όχι σημαντικά αποτελέσματα τους περασμένους αιώνες, μέχρι περίπου τον 18° αιώνα. Η απουσία ανατομικών γνώσεων, η πλήρη άγνοια της ασηψίας και αντισηψίας και η αδυναμία αναισθησιολογικής συνδρομής καθιστούσαν την οποιαδήποτε επέμβαση χωρίς πιθανότητες επιβίωσης. Οι τραυματισμοί της κοιλιακής χώρας και κατ’επέκταση του στομάχου σίγουρα είχαν θανατηφόρα αποτελέσματα ακόμη και από ελαφριά τραύματα που είχανε σαν αποτέλεσμα την επιβίωση ενίοτε με την επιπλοκή ενός συριγγίου.Στην Ιπποκρατική εποχή έχουμε μία ανατομική προσέγγιση από τον Ευρύφωνα. Περιγραφές παθήσεων που προκύπτουν από την επισταμένη παρατήρηση όπως πχ η πυλωρική στένωση που περιγράφει ο Θεόδωρος ο Μοσχιός ή του δωδεκαδακτύλου που περιγράφει ο Ηρόφιλος (300πχ) υπάρχουν. Δεν υπάρχουν αναφορές όμως για την αντιμετώπιση που ουσιαστικά λείπουν.Στα Ρωμαϊκά χρόνια της μετά Χριστού Εποχή έχουνε διασωθεί περιγραφές συρραφής κοιλιακών τοιχωμάτων (Κέλσος Κορνήλιος) και του εντέρου. Θα πρέπει να φτάσουμε στον Γαληνό για την αποκατάσταση των τραυμάτων του στομάχου. Σίγουρα οι πόλεμοι σε όλες τις εποχές αποτέλεσαν το μεγάλο σχολείο της τραυματολογίας.Άμεσος κληρονόμος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το Βυζάντιο, κληρονόμησε και την Ιατρική εμπειρία των Ρωμαίων. Έτσι ο Αέτιος περιγράφει την γαστρίτιδα και το έλκος του στομάχου καθώς και τον καρκίνο για πρώτη φορά, όπως και τις αιμορραγίες του στομάχου σαν μέλαινα. Η δίαιτα, η αφαίμαξη και η χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών είναι τα μόνα μέσα που προτείνονται.Θα πρέπει να φτάσουμε στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα έως ότου στο Σαλέρνο ο Roger ριζοσπαστικά γράφει ότι όλα ανεξαιρέτως τα τραύματα της κοιλιάς θεραπεύονται. Έτσι η παλαιά από την αρχαιότητα αντίληψη ότι η αγωγή και επιβίωση ήτανε σχετικές με την φορά του τραύματος ξεπερνιέται. Φτάνουμε στον 13° αιώνα ο Lanfranco εισάγει το 1295 περίπου την συρραφή των τοιχωμάτων του στομάχου. Μετά τον 15° αιώνα έχουμε επίσης τις πρώτες δειλές ανακοινώσεις για επιτυχημένες θεραπείες τραυμάτων στην Ολλανδία Van Forest, Ιταλία Pecetti, Γαλλία Rousset κλπ. Η μεγάλη αγγείωοη του στομάχου, η έλλειψη συστηματικών γνώσεων και εμπειρίας κάνει τα μεμονωμένα περιστατικά σαν αποδεικτικά μεγάλης επιτυχίας συνάμα και σπάνια από συστηματική άποψη.Έτσι η πρώτη γαστροτομή για ξένο σώμα περιγράφεται για πρώτη φορά από τον Croll το 1609. Ανάλογη είναι και η ανακοίνωση του Becker λίγο αργότερα. Τα γαστρικά συρίγγια αντιμετωπίζονται και αυτά τον 16° αιώνα με ανακοινώσεις που έκαναν αυτή την εποχή διακεκριμένοι γιατροί όπως ο Schenck. Θα πρέπει να φτάσουμε στο 1830 περίπου για να δούμε πόσο μεγάλο ενδιαφέρον είχε για τον Beaumont η μελέτη μεταθανάτια ενός επιτυχημένα αντιμετωπισθέντος συριγγίου.Η γαστροστομία το 1875 γίνεται για πρώτη φορά με επιτυχία από τον Johnes και 1 έτος αργότερα από τον Vernenil. Έχει προηγηθεί βέβαια η απόπειρα του Sedillot που ήταν ανεπιτυχής. Η παρακέντηση της διατάσεως του στομάχου ήταν την ίδια περίοδο πιο επιτυχής (Olivieri).Η γαστρεκτομή ακολούθησε και η ιστορία παρέκαμψε τον πρώτο διδάξαντα Merrem, στρατιωτικό γιατρό του Ναπολέοντα που έκανε σε πειραματόζωα (σκυλιά), το 1810 γαστρεκτομές. Έτσι το 1879 ο Γάλλος καθηγητής Jules Pean αντιμετωπίζει για πρώτη φορά ασθενή με καρκίνο του πυλωρικού άντρου με γαστρεκτομή και τελικό-τελική αναστόμωση χωρίς όμως ο ασθενής να επιβιώσει. Το αυτό αποτέλεσμα είχε και ο Rybygier ένα χρόνο μετά.Ο πρώτος που αφού μελέτησε συστηματικά τις δύο προαναφερθείσες απόπειρες με το χαρακτηριστικό του πείσμα και βρήκε τα αίτια της αποτυχίας τους ήτανε ο Theodor Billroth το 1881. Είναι η πρώτη επιτυχημένη απόπειρα με ζώντα ασθενή. Η επέμβαση αυτή στην Βιέννη προκάλεσε τον θαυμασμό του επιστημονικού κόσμου της εποχής. Την ίδια εποχή ο μαθητής του Billroth, Anton Wofler κάνει την παράκαμψη του καρκίνου του πυλωρικού άντρου με την γαστρο-εντερο-αναστόμωση (ΓΈΑ). Η χειρουργική του στομάχου στις σύγχρονες βάσεις έχει θεμελιωθεί αυτή την εποχή. Λίγο αργότερα (1897) η ολική γαστρεκτομή υπό τον Carl Schlatter για να ακολουθήσει ένα χρόνο αργότερα με μεγάλη επιτυχία ο C.B. Brigham.Έχει προηγηθεί λίγο πιο πριν (1886) η πυλωροπλαστική για την αντιμετώπιση της πυλωρικής στένωσης. Ο Heinecke είναι ο πρωτοπόρος, ωστόσο ένα χρόνο πιο πριν είχε προηγηθεί ο Loreta όπως περιγράφει ο Holmes. Το 1892 είναι η σειρά της αντιμετώπισης της υπερτροφικής στενώσεως του πυλωρού υπό τον Cordua. Το 1907 η εξωβλεννογόνιος πυλωροτομή ανακοινώνεται από τον Fredet. Το 1904 ο Mikulicz καθιερώνει τον όρο <καρδιόσπασμος> και συνιστά διαστολή.Η Ελλάδα ακολούθησε και αυτή τις μεγάλες εξελίξεις. Έτσι στα 1901 ο καθηγητής Ιούλιος Γαλβάνης στο τότε Δημοτικό Νοσοκομείο εκτελεί την πρώτη γαστρεκτομή. Η μετεκπαίδευση στο εξωτερικό έφερε τους Έλληνες γιατρούς πολύ κοντά στις τότε εξελίξεις. Η ΓΈΑ στην περίοδο του μεσοπολέμου έχει και αυτή τις εφαρμογές της όμως η γαστρεκτομή αυτή ακριβώς την εποχή αποτελούσε την πιο ραφιναρισμένη τεχνική στις επεμβάσεις της κοιλιάς.Σχολές σαν του Μακκά, του Καραγιανόπουλου και αργότερα Χριστέα και Κούρια αποτέλεσαν στην Αθήνα το φυτώριο της γαστρεκτομής. Λίγες είναι οι αναφορές και ασαφείς μεταπολεμικά με μεγάλες διαμάχες για την «πρωτιά» της βαγοτομής γι'αυτό τον λόγο και δεν αναφερόμεθα στις πρώτες Ελληνικές εμπειρίες.