Η διαδικασία της απεξάρτησης: μια συστηματική μελέτη του ρόλου των ψυχοκοινωνικών παραγόντων στη θεραπεία της εξάρτησης από ουσίες

Abstract

The main topic of this thesis is the study of the factors conducive to success in drug treatment programs on Psychotropic Substances. The literature review revealed the main factors that will be discussed in detail. The aim of this study is to examine whether these factors are associated with the completion of projects in Greece. These variables are evaluated in three phases of treatment (beginning, middle and end). The aim is to study both the factors associated with successful completion of the treatment program and the mechanism of change that occurs during treatment. The results showed the important role of readiness for change, clinical situation and social support in the transition from one treatment stage to another and highlighted the role of new variables in this area as positive emotions and the perception of the meaning of life. The positive predictive relationship of self-efficacy with readiness, positive emotions and the meaning of life, especially at the end of treatment shows the importance of this variable (derived from the field of cognitive faculty) as a predictive factor of the treatment. This study contributes, through the evaluation of a combination of factors at repeated points in time, in understanding the process of change as a dynamic process, highlighting the factors that promote, those who inhibit and others with dual and multifaceted role. The development of a model capable of explaining the therapeutic process of change in dependency using the current data could be the next research step.

Κύριο θέμα αυτής της εργασίας είναι η μελέτη των συντελεστών που ευνοούν την επιτυχία έκβασης στα θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης από ψυχοτρόπες ουσίες. Η επισκόπηση της βιβλιογραφίας ανέδειξε τους βασικότερους παράγοντες, στους οποίους και θα αναφερθούμε αναλυτικά. Στόχος της εργασίας είναι να μελετήσει εάν οι παράγοντες αυτοί συνδέονται με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων στην Ελλάδα. Οι μεταβλητές αυτές αξιολογούνται σε τρεις φάσεις της θεραπείας (αρχή, μέση και τέλος). Στόχος είναι η μελέτη τόσο των παραγόντων που συνδέονται με την επιτυχή ολοκλήρωση του θεραπευτικού προγράμματος όσο και του μηχανισμού αλλαγής που συντελείται στη διάρκεια της θεραπείας. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν τον σημαντικό ρόλο της ετοιμότητας για αλλαγή, της κλινικής εικόνας και της κοινωνικής υποστήριξης στη μετάβαση από το ένα στάδιο θεραπείας στο άλλο και ανέδειξαν το ρόλο νέων μεταβλητών στο πεδίο όπως τα θετικά συναισθήματα και η αντίληψη του νοήματος της ζωής. Η θετική προβλεπτική σχέση της αυτοαποτελεσματικότητας με την ετοιμότητα, τα θετικά συναισθήματα και το νόημα ζωής ειδικά στο τέλος της θεραπείας δείχνει τη σημασία της μεταβλητής αυτής (προερχόμενης από το χώρο της γνωσιακής σχολής) ως προβλεπτικού παράγοντα της θεραπείας. Η παρούσα μελέτη συμβάλλει με την αξιολόγηση του συνδυασμού μιας σειράς παραγόντων σε επαναλαμβανόμενα σημεία στο χρόνο στην κατανόηση της διαδικασίας της αλλαγής ως δυναμικής διεργασίας, μέσα από τους παράγοντες που την προωθούν, αυτούς που την αναστέλλουν και άλλους με διττό και πολύπλευρο ρόλο. Η διαμόρφωση ενός μοντέλου ικανού να εξηγήσει τη θεραπευτική πορεία αλλαγής στην εξάρτηση αξιοποιώντας τα μέχρι τώρα δεδομένα θα μπορούσε να αποτελέσει το επόμενο ερευνητικό βήμα.