Αξιοποίηση δεικτών ανάλυσης διαδραστικότητας σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης για την αξιολόγηση της επίδοσης των εκπαιδευόμενων

Abstract

This thesis deals with the research subject of the evaluation of the learners’ performance in e-learning environments. In an e-learning environments, where individual and collective actions take place, educators face great difficulties in evaluating the broad spectrum of interactions among the interacted participants (student-student, student-educator, student-learning resources) during learning processes. It becomes difficult and time consuming for educators to thoroughly capture, track and assess the various interactive learning activities performed by all learners. There is a need for new techniques to assess learners’ performance in e-learning environments, capable of effectively supporting the teacher to holistically assess both products of learning and the very complex process of learning that differs from the traditional way. These needs motivated this doctoral dissertation which resulted in proposing a new technique for learners’ performance assessment in e-learning environments called "Enriched Assessment Rubric (EAR) with interaction analysis indicators". It can be effectively applied in the daily educational practice, helping a teacher : a) to assess both quantitatively and qualitatively the learning products (individual, team deliverables produced by the students) as well as the wide range of interaction (between learners, between learners and teachers and between learners and content) performed during all phases of complex interactive scenarios, and c) to report the final grades in a precise, detailed and accurate way. The proposed technique was tested and evaluated by teachers in authentic e-learning environments in primary and secondary education through four consecutive case studies and an equal number of systematic assessments studies. The conclusions of these studies provide good evidence that teachers can develop and implement successfully enriched rubrics as an efficient and effective technique for assessing self and group performance in electronic learning environments.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ασχολείται με το ερευνητικό αντικείμενο της αξιολόγησης της επίδοσης των εκπαιδευόμενων σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης το οποίο σήμερα στο κατώφλι του 21ου αιώνα αποτελεί ένα σημαντικό σύγχρονο ζήτημα προβληματισμού και έρευνας της εκπαιδευτικής και ακαδημαϊκής κοινότητας. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες προσαρμογής-εναρμόνισης των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών στις σύγχρονες μαθησιακές στρατηγικές και αξιοποίησης των δυνατοτήτων των τεχνολογιών ηλεκτρονικής μάθησης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Παρουσιάστηκε έτσι η ανάγκη για νέες τεχνικές αξιολόγησης της επίδοσης των εκπαιδευόμενων στα περιβάλλοντα αυτά ηλεκτρονικής μάθησης, ικανών να υποστηρίξουν αποτελεσματικά τον εκπαιδευτικό να αξιολογήσει ολιστικά τόσο τα προϊόντα της μάθησης όσο και την ίδια τη σύνθετη διαδικασία μάθησης που διαφέρει από τον παραδοσιακό τρόπο. Η ανάγκη αυτή αποτέλεσε το κίνητρο της δημιουργίας της προτεινόμενης στη διδακτορική αυτή διατριβή τεχνικής αξιολόγησης της επίδοσης των εκπαιδευόμενων σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης. Υιοθετώντας τις βασικές αρχές που διέπουν τη σύγχρονη θεώρηση για την αξιολόγηση της επίδοσης, η πρόταση μας εδράζεται στην ιδέα συγκερασμού της δυναμικής -των ρουμπρικών και των δεικτών ανάλυσης διαδραστικότητας- και στην ανάπτυξη μιας νέας τεχνικής που συνδυάζει τη συστηματοποιημένη και δομημένη αξιοποίηση των δεικτών ανάλυσης διαδραστικότητας υπό το πρίσμα μιας καλής, εύχρηστης και ευρέως διαδεδομένης -στην εκπαιδευτική κοινότητα- πρακτικής αξιολόγησης της επίδοσης των εκπαιδευόμενων, των ρουμπρικών. Η προτεινόμενη τεχνική ονομάζεται «Εμπλουτισμένες Ρουμπρίκες (ΕΡ) με Δείκτες Ανάλυσης Διαδραστικότητας» και αποσκοπεί να βοηθήσει ουσιαστικά τους εκπαιδευτικούς -που εφαρμόζουν στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική διαδικτυακά διαδραστικά σενάρια μάθησης- με δομημένο, απλό και κατανοητό τρόπο: α) να αξιολογήσουν ποσοτικά και ποιοτικά τόσο τα προϊόντα της μάθησης (ατομικά-ομαδικά παραδοτέα που παράγουν οι εκπαιδευόμενοι), όσο και το ευρύ φάσμα της διαδραστικότητας (μεταξύ των εκπαιδευόμενων, μεταξύ εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτικών και μεταξύ εκπαιδευόμενων και υλικού) που αναπτύσσεται σε όλες τις φάσεις ανάπτυξης των σύνθετων διαδραστικών σεναρίων, β) να συνυπολογίζουν (προσμετρούν) συνδυαστικά το διαφοροποιητικό αποτέλεσμα της επίδοσης των εκπαιδευόμενων ανά δείκτη διαδραστικότητας και ανά φάση της συνεργατικής στρατηγικής που εφαρμόζουν κάθε φορά και γ) να το αποτυπώνουν στην τελική βαθμολογία, διασφαλίζοντας την εξαγωγή όσο το δυνατόν πιο λεπτομερών και με μεγαλύτερη πληρότητα και ακρίβεια αποτελεσμάτων. Η προτεινόμενη τεχνική δοκιμάστηκε και αξιολογήθηκε από εκπαιδευτικούς σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσω τεσσάρων διαδοχικών πιλοτικών εφαρμογών και των ισάριθμων συστηματικών αξιολογήσεων τους. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις μελέτες αυτές παρείχαν ικανοποιητικές ενδείξεις ότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν με επιτυχία τις εμπλουτισμένες ρουμπρίκες ως μια αποδοτική και αποτελεσματική τεχνική αξιολόγησης της αυτόνομης και ομαδικής επίδοσης των εκπαιδευόμενων τους σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης.