Η δικαιολόγηση των εμπειρικών πεποιθήσεων: περιγραφή και κριτική αποτίμηση θεμελιοκρατικών και συνεκτιστικών θεωριών και σκιαγράφηση μιας εναλλακτικής πλαισιοκρατικής αντίληψης

Abstract

Part of the subject of the present doctoral dissertation, as its subtitle suggest, is the description and critical evaluation of foundationalist and coherentist theories of empirical justification. After scrutinizing some typical versions of the above theories (Boujour’s coherentism, Dancy’s coherentism, Bonjour’s foundationalism) and an intermediate position between them (HAACK’S foundationalism) we come to the conclusion that they cannot solve the problem of empirical justification in a satisfactory way behind their surface differences, in a deeper level, they share some questionable assumptions about the structure of justification, which make them versions of what Wilfrid Sellars has aptly called “the myth of the given”. We, then, develop a contextualist view of justification that rejects this myth in all its forms, and try to defend this view against the charge of relativism. We argue that justification can only be conducted from within an already existing and functioning conceptual system, but, it is also maintained that this fact does not have any relativist implications because it is entirely compatible with the possibility of epistemically criticizing a conceptual system as a whole from the standpoint of another such system.

Ένας από τους βασικούς σκοπούς αυτής της διατριβής, όπως υποδηλώνει ο υπότιτλος, είναι η περιγραφή και η κριτική αποτίμηση θεμελιοκρατικών και συνεκτικιστικών θεωριών περί εμπειρικής δικαιολόγησης. Αφού εξετάσουμε ενδελεχώς κάποιες συγκεκριμένες τέτοιες θεωρίες (τον συνεκτικισμό του Bonjour, τον συνεκτικισμό του Dancy, τη θεμελιοκρατία του Bonjour), καθώς και μια “ενδιάμεση” θέση μεταξύ αυτών (τον ”θεμελιο-συνεκτικισμό” της HAACK) καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι καμία από αυτές δεν επιλύει αποτελεσματικά το πρόβλημα της δικαιολόγησης των εμπειρικών μας πεποιθήσεων. Πίσω από τις επιφανειακές τους διαφορές, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, έχουν κοινές κάποιες προκείμενες περί της δομής της δικαιολόγησης, που καθιστούν και τις δύο θεωρίες μορφές αυτού που ο Wilfrid Sellars έχει αποκαλέσει “Μύθο του δεδομένου”. Ακολούθως, αναπτύσσουμε μια πλαισιοκρατική αντίληψη περί δικαιολόγησης που απορρίπτει αυτόν τον μύθο σε όλες του τις μορφές και προσπαθούμε να δείξουμε ότι δεν έχει σχετικιστικές συνέπειες. Υποστηρίζουμε ότι η δικαιολόγηση έχει γνήσιο νόημα μόνο εντός ενός εννοιολογικού συστήματος. Αυτό το γεγονός όμως δεν οδηγεί στον σχετικισμό γιατί είναι απολύτως συμβατό με τη δυνατότητα άσκησης επιστημικής κριτικής ενός συστήματος ως όλου, υπό το πρίσμα ενός άλλου τέτοιου συστήματος.