Εμμηναρχή και πρόσληψη λίπους με τη διατροφή

Abstract

Age at menarche is a significant parameter that influences the human reproductive model contributing to various biological phenomena, including the etiology of breast cancer. An epidemiological study was conducted to ascertain whether: 1) energy intake, an indicator of physical activity, is associated with later age at menarche; 2) energy-adjusted fat intake is related to earlier age at menarche; and 3) other macronutrient and anthropometries variables are predictor of age at menarche. Anthropometries, socioeconomic, familiar, nutritional and lifestyle predictors of age at menarche were studied by interviewing in person of 345 female students 9-16 years old attending eight schools of Greater Athens. Menarche was the outcome variable in a proportional hazards model assessing the mutually adjusted incidence rate ratio by a series of predictor variables. In a complementary analysis age at menarche was the dependent variable among menstruating girls. Results from the main and the complementary analysis were remarkably consistent. Increased height and body mass index significantly accelerate the occurrence of menarche. Maternal and daughter's age at menarche are significantly correlated, but there is no evidence of an association with paternal education. Various measures of moderate physical activity as well as total energy intake were associated with a delay in age at menarche. Energy-adjusted macronutrients were not associated with age at menarche. The universal preference of lean body mass along with physical activity are likely to be accompanied by postponement of menarche and a subsequent smaller reduction in the incidence of breast cancer irrespectively of the composition of diet. It appears that an alteration of energy balance in early life through increased physical activity could delay age at menarche and reduce the risk for breast cancer in later life.

Η εμμηναρχή αποτελεί ορόσημο στη φυσιολογική ανάπτυξη κάθε γυναίκας γιατί σηματοδοτεί την έναρξη της περιόδου της γονιμότητας και αποτελεί αφετηρία για ποίκιλες μεταβολές στο ψυχισμό του ατόμου. Το γεγονός ότι επέρχεται αιφνίδια και συνδέεται με τη διαδικασία της αναπαραγωγής και τη γονιμότητα προσέδιδε στο θέμα μυστήριο και αποτελούσε ένα επιπλέον ερέθισμα για τους ερευνητές. Για τους παραπάνω λόγους η εμμηναρχή αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο εντατικής μελέτης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η χρονική στιγμή έλευσης της εμμηναρχής καθώς και τα βιολογικά γεγονότα που προηγούνται αυτής. Η μέση ηλικία εμμηναρχής τα τελευταία 150 χρόνια ελαττώνεται με ένα ρυθμό 2 3 μηνών ανά δεκαετία. Η μείωση της ηλικίας εμμηναρχής έχει αποδοθεί, από παλαιότερες μελέτες στην αυξημένη προσφορά και στη βελτιωμένη ποιότητα τροφής, καθώς και στην σημαντική αύξηση κατά την εφηβεία του ύψους και του βάρους. Επίσης, έχει βρεθεί ότι η έντονη φυσική δραστηριότητα επιβραδύνει την εμμηναρχή, ενώ δεν έχει διερευνηθεί ο ρόλος της συνήθους, μέτριας φυσικής δραστηριότητας στην ηλικία εμμηναρχής. Με σκοπό να καταγραφούν διάφορες παράμετροι που πιθανά επηρεάζουν την ηλικία εμμηναρχής έγινε μια επιδημιολογική μελέτη σε μαθήτριες (Δημοτικών και Γυμνασίων) της Αττικής. Ειδικότερα, έγινε προσπάθεια να απαντηθούν τα κάτωθι ερωτήματα; 1) εάν η προσλαμβανόμενη ενέργεια, ένας δείκτης φυσικής δραστηριότητας, σχετίζεται με αργότερη ηλικία εμμηναρχής, 2) εάν η προσλαμβανόμενη ενέργεια από τα λίπη σχετίζεται με πρωϊμότερη ηλικία εμμηναρχής και 3) εάν άλλα στοιχεία διατροφής και ανθρωπομετρικές μεταβλητές είναι προγνωστικά της ηλικίας εμμηναρχής. Στη μελέτη συμμετείχαν 345 κορίτσια ηλικίας 9-16 ετών, τα οποία φοιτούσαν σε οκτώ σχολεία της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας. Μετά από προσωπική συνέντευξη έγινε καταγραφή των κοινωνικοοικονομικών, ανθρωπομετρικών, διατροφικών και οικογενειακών παραμέτρων των κοριτσιών αυτών. Η εμμηναρχή ήταν η μεταβλητή σε ένα μοντέλο αναλογικού κινδύνου αποτιμώντας την επίπτωση μιας σειράς προγνωστικών μεταβλητών. Σε συμπληρωματική ανάλυση η ηλικία εμμηναρχής ήταν η εξαρτημένη μεταβλητή ανάμεσα στα 166 κορίτσια τα οποία είχαν ήδη εμμηναρχή. Τα αποτελέσματα τόσο από την κύρια όσο και από τη συμπληρωματική ανάλυση ήταν παρόμοια Βρέθηκε ότι το αυξημένο ύψος και ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος επιταχύνουν σημαντικά την εμφάνιση της εμμηναρχής και ότι η ηλικία εμμηναρχής της μητέρας και της κόρης συσχετίζονται σημαντικά. Βρέθηκε επίσης ότι η μέτρια φυσική δραστηριότητα καθώς και η συνολικά προσλαμβανόμενη ενέργεια συσχετίζονται με καθυστέρηση στην ηλικία εμμηναρχής. Όμως δεν βρέθηκε να υπάρχει συσχέτιση της ηλικίας εμμηναρχής με την εκπαίδευση του πατέρα, η οποία αποτελεί για την Ελλάδα το καλύτερο κριτήριο κοινωνικοοικονομικής τάξης, και η σύσταση της τροφής επίσης δεν βρέθηκε ότι επηρεάζει σημαντικά την ηλικία εμμηναρχής, αν και η αυξημένη πρόσληψη των πολυακόρεστων λιπών φαίνεται να συσχετίζεται με μια καθυστέρηση στην ηλικία εμμηναρχής. Διαφαίνεται λοιπόν ότι η σωματική δραστηριότητα καθυστερεί την εμμηναρχή, ενώ η σύσταση της τροφής που καταναλώνεται έχει μικρή επίδραση στην ηλικία εμμηναρχής.