Μελέτη των μεταβολών της περιοχικής αιματικής ροής του εγκεφαλικού φλοιού (rCBF) με τη ραδιοϊσοτοπική τομογραφία εκπομπής φωτονίων (SPECT) ηρεμίας σε ασθενείς με επιληψία: σύγκριση με άλλες απεικονιστικές μεθόδους και με το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ)

Abstract

AIM: Value of Brain Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT) at rest in patients suffering from epilepsy. MATERIALS-METHOD: 56 epileptic patients (19 generalized, 37 partial seizures) and 5 controls underwent video-Encephalography (video-EEG), Brain Magnetic Resonance Imaging (MRI) and Brain Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT). 15-20 mCi 99mTc-HMPAO (Ceretec) was injected intravenously. 64 images (30sec/image) were acquired using single-head gamma camera equipped with LEAP collimator 30min-2h after injection. Patients had discontinued their anticonvulsant drugs and were seizure-free at least 24 hours. Tomographic images were reconstructed towards transaxial, sagittal and coronal brain axes. The transaxial plane was defined at mid-sagittal level using the orbitomeatal line. For temporal lobes special images were prepared parallel to their long axis. Cerebral blood flow evaluation was done: 1) Qualitatively by visual inspection. 2) Quantitatively by semi-quantification: Comparison of regional cerebral blood flow with blood flow of cerebellum. RESULTS: 1) The age of seizure onset and the incidence of seizures per month have no statistical correlation with the degree of hypoperfusion in each cerebral lobe either in partial or generalized seizures. 2) The age of seizure onset and the incidence of seizures per month have no statistical correlation with extend of hypoperfusion. 3) There is significant statistical correlation between the kind of perfusion/hypoperfusion and extend of the underlying lesion: This means that different degrees of extend of hypoperfusion give different degrees of hypoperfusion. Patients with high extend of hypoperfusion (>5 lobes) have also serious degree of hypoperfusion. Contrarily patients with low extend of hypoperfusion (1-2 lobes) have also low severity of hypoperfusion. 4) The sensitivity of brain SPECT at rest in partial seizures using as gold standard the EEG is low » 40-43%, but consistent with literature. 5) Normal SPECT scan does not exclude the existence of a seizure focus. 6) Combination of SPECT+EEG increases sensitivity either in partial or in generalized seizures. 7) Brain MRI can image the underling pathology in case of mesial temporal sclerosis, tumor, trauma or vascular abnormality. Sensitivity of MRI in lonlesional epilepsy is low. CONCLUSIONS: Brain Single Photon Emission Tomography (SPECT) is functional imaging method of cerebral blood flow in epilepsy 2) When its sensitivity is calculated with gold standard the clinical diagnosis is superior to MRI. 3) The best combination of two imaging methods to identify the same abnormality is SPECT+MRI 4) When the sensitivity of brain SPECT at rest is calculated with gold standard the EEG in partial seizures is low whilst in generalized seizures cannot help to localize the seizure focus 5) Brain SPECT identifies better the serious and extended hypoperfusion abnormalities.

ΣΚΟΠΟΣ: Ραδιοϊσοτοπική Τομογραφία Εγκεφάλου Εκπομπής Μονήρους Φωτονίου (SPECT) Ηρεμίας στην Επιληψία. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: 56 ασθενείς, (19 γενικευμένες κρίσεις, 37 εστιακές κρίσεις) και 5 μάρτυρες διερευνήθηκαν με βίντεο-Ηλεκτροεγκεφαλογράγημα (ΗΕΓ), Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου (MRI) και Ραδιοϊσοτοποκή Τομογραφία Εγκεφάλου (SPECT). 15-20mCi 99mTc-HMPAO ενίοντο ενδοφλεβίως. Ελήφθησαν 64 εικόνες με γ-κάμερα μιας κεφαλής, κατευθυντήρα χαμηλής ενέργειας μετά παρέλευση 30 λεπτών-2 ωρών. Προηγήθηκε διακοπή αντιεπιληπτικής αγωγής, ενώ οι ασθενείς ήταν ελεύθεροι κρίσεων τουλάχιστον 24 ώρες. Τομογραφικές εικόνες ανακατασκευάστηκαν κατά τον εγκάρσιο, οβελιαίο και στεφανιαίο εγκεφαλικό άξονα. Το εγκάρσιο επίπεδο ορίστηκε στη μέση οβελιαία τομή με γραμμή που ενώνει τον μετωπιαίο πόλο με το ινιακό όγκωμα. Για τους κροταφικούς λοβούς σχηματίστηκαν ειδικές εγκάρσιες τομές παράλληλες προς τον επιμήκη άξονα αυτών. Αξιολόγηση της εγκεφαλικής αιμάτωσης έγινε: 1ον) Ποιοτικά με οπτική εκτίμηση. 2ον) Ποσοτικά με έμμεση ποσοτικοποίηση: Σύγκριση αιμάτωσης περιοχής εγκεφαλικού φλοιού με εκείνη της παρεγκεφαλίδας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 1) Ηλικία: Δεν έχει στατιστική συσχέτιση με τη βαρύτητα της υποαιμάτωσης, ούτε με την έκταση της υποαιμάτωσης (αριθμός λοβών) και στις εστιακές και στις γενικευμένες κρίσεις. 2) Συχνότητα των κρίσεων: Δεν έχει στατιστική συσχέτιση με τη βαρύτητα της υποαιμάτωσης και στις εστιακές και στις γενικευμένες κρίσεις. 3) Συχνότητα κρίσεων και έκταση της υποαιμάτωσης: Δεν έχουν στατιστική συσχέτιση. 4) Από την συσχέτιση βαρύτητας υποαιμάτωσης και έκτασης αυτής στην SPECT προκύπτει: α) Υπάρχει στατιστική συσχέτιση ανάμεσα στο είδος της διαταραχής της αιμάτωσης και την έκταση αυτής: Ασθενείς με υποαιματώσεις μεγάλης έκτασης (>5 λοβούς) παρουσιάζουν τις βαρύτερες υποαιματώσεις. Αντίστροφα ασθενείς με μικρή έκταση υποαιματώσεων (1-2 λοβούς) παρουσιάζουν υποαιματώσεις μικρής βαρύτητας και στις εστιακές και στις γενικευμένες κρίσεις. Στις ενδιάμεσες όμως υποαιματώσεις η SPECT παρουσιάζει αδυναμία. Οι ασθενείς με υποαιμάτωση ενδιάμεσης έκτασης (3,4,5 λοβούς) παρουσιάζουν και ενδιάμεσης βαρύτητας υποαιμάτωση (δεν διαφέρουν από εκείνους που έχουν λίγους λοβούς επηρεασμένους και μικρού βαθμού υποαιμάτωση). Αυτό σημαίνει ότι μόνο όταν υπάρχουν πολλοί λοβοί επηρεασμένοι παρουσιάζονται και μεγάλης βαρύτητας υποαιματώσεις. Ίσως αυτό εξηγεί γιατί η SPECT ηρεμίας έχει χαμηλή ευαισθησία. β) Στις εστιακές κρίσεις οι ασθενείς είχαν εστιακή υποαιμάτωση μικρής ή μέτριας βαρύτητας και υποαιμάτωση σε περιοχές εκτός του πάσχοντος λοβού, όπως αντίπλευρο κροταφικό λοβό, βασικά γάγγλια ή και πέριξ λοβούς (διασπορά κρίσης). Στις γενικευμένες κρίσεις >60% των ασθενών είχαν διάχυτη υποαιμάτωη (γενίκευση επιληπτικής δραστηριότητας). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: 1) Η Ραδιοϊσοτοπική Τομογραφία Εγκεφάλου SPECT είναι λειτουργική μέθοδος απεικόνισης των διαταραχών της εγκεφαλικής αιματικής ροής στην επιληψία. 2)‘Όταν η ευαισθησία της προσδιορίζεται με βάση την κλινική διάγνωση είναι πάντα ανώτερη από την MRI. 3) Ο καλύτερος συνδυασμός μεθόδων για την ανίχνευση της ίδιας βλάβης είναι ο ΗΕΓ+ SPECT σε όλες τις κατηγορίες κρίσεων. 4) Όταν η ευαισθησία της SPECT προσδιορίζεται με βάση το ΗΕΓ στις εστιακές κρίσεις είναι χαμηλή ~40-43%. 5) Η SPECT ηρεμίας ανιχνεύει καλύτερα τις βαριές και μεγάλης έκτασης υποαιματώσεις.