Έλεγχος επίδρασης της μετφορμίνης στον άξονα υποθαλάμου - υπόφυσης και της σχέσης έκκρισης ινσουλίνης, επιπέδων γλυκόζης και γοναδικών ορμονών στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Abstract

Improvement of insulin resistance following metformin (MET) administration has been associated with more frequent ovulatory events and relative shortening of spontaneous cycles’ duration in women with polycystic ovary syndrome (PCOS). This effect has been attributed, among other factors, to a modification of hypothalamic-pituitary activity in PCOS, which, however has not been adequately investigated so far. The aims of the present study was the evaluation of pituitary function and metabolic axis before and after MET administration in women with PCOS in comparison with appropriate controls. A total of 64 women, aged 19-33 years, were included in the study and were randomly allocated into the following groups: 1. PCOS women (n=32) and 2. Women with a normal menstrual cycle (n=32). MET (1700 mg/d) or placebo was given to each half of the individual groups of women. The protocol of the study included: an initial evaluation cycle and a subsequent intervention cycle. The evaluation included anthropometric parameters, ovarian morphology by ultrasound, biochemical/haematological studies and monitoring of ovulation and luteal function. Endocrine evaluation included basal measurements of sex steroids and thyroid hormones and GnRH and TRH tests. Metabolic assessment included per os glucose tolerance test (75 g) with insulin measurements performed on days on 3rd - 4th day of the cycle. Evaluation was repeated after a cycle of intervention treatment with MET or placebo. The results found was as follows: 1. Ovulation during MET administration in PCOS women was established in 60.0% of the cases whereas in placebo treated women only in 26.6%. In normal controls, ovulation was observed in 100.0% in both groups of treatment. 2. Basal insulin concentration was lowered (p<0.05) and the Quicky index increased (p<0.05) in PCOS women after MET administration. 3. PCOS women showed a decrease in AURC for LH (p<0.05) after MET administration compared to placebo group. 5. PCOS responding to MET with ovulation had greater Quicky index (p<0.05), lower basal LH levels, AURC for LH and AURC for PRL (p<0.05 for all) after MET than non -responders. In conclusion, in MET-treated PCOS there was a decline in insulin secretion and insulin resistance while in those who responded with ovulation, there was a marked rise in Quicky index and a decline in LH levels, AURCLH and AURCprl as compared to anovulatory cases. These findings are indicative of an effect of MET, direct or indirect, on pituitary and, tentatively, hypothalamic (?) function in women with PCOS.

Η βελτίωση της ινσουλινοαντίστασης μετά τη χορήγηση μετφορμίνης (ΜΕΤ) φαίνεται ότι σχετίζεται με βελτίωση της ωοθυλακιορρηκτικής διαδικασίας στις γυναίκες με ΣΠΩ. Η βελτίωση αυτή έχει αποδοθεί, μεταξύ άλλων παραγόντων, στην άμεση ή έμμεση τροποποίηση της υποθαλαμο-υποφυσιακής έκκρισης στο ΣΠΩ, η οποία όμως δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση της υποφυσιακής έκκρισης και του μεταβολικού άξονα μετά χορήγηση ΜΕΤ σε γυναίκες με ΣΠΩ εν συγκρίσει με κατάλληλες μάρτυρες. Στη μελέτη συμμετείχαν 64 γυναίκες ηλικίας 18-33 ετών οι οποίες κατανεμήθηκαν με τυχαιοποίηση στις ακόλουθες ομάδες: 1. Γυναίκες με ΣΠΩ (32) και 2. Γυναίκες με φυσιολογικό κύκλο (32). μεΤ ή εικονικό φάρμακο (Ε.Φ.) χορηγήθηκε σε όλες τις γυναίκες. Το πρωτόκολλο περιέλαβε: ένα χρονικό διάστημα ελέγχου και στη συνέχεια ανάλογο διάστημα παρέμβασης με ΜΕΤ, 850 mgx2/ημερησίως, ή Ε.Φ. Η αξιολόγηση περιέλαβε ανθρωπομετρικές παραμέτρους, υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών, αιματολογικό/βιοχημικό έλεγχο, εκτίμηση ωοθυλακιορ-ρηξίας και ωχρινικής λειτουργίας, καμπύλη ανοχής γλυκόζης (75 γραμ. γλυκόζης) με μετρήσεις ινσουλίνης και δοκιμασίες GnRH και TRH (3-4η ημέρα κύκλου). Τα αποτελέσματα είχαν ως εξής: 1. Οι γυναίκες με ΣΠΩ υπό ΜΕΤ εμφάνισαν ωοθυλακιορρηξία σε ποσοστό 60.0% έναντι 26.6% στην ομάδα Ε.Φ. Όλες οι γυναίκες φυσιολογικού κύκλου εμφάνισαν ωοθυλακιορρηξία. 2. Οι γυναίκες με ΣΠΩ υπό ΜΕΤ μείωσαν τα βασικά επίπεδα ινσουλίνης (p<0.05) και αύξησαν το δείκτη Quicky (p<0.05) μετά την αγωγή. 3. Οι ΣΠΩ υπό ΜΕΤ παρουσίασαν μικρότερη AURCLH μετά την αγωγή. 4. Οι ανταποκριθείσες με ωοθυλακιορρηξία ΣΠΩ είχαν μικρότερη AUCRΙνσουλίνη, υψηλότερο δείκτη Quicky, χαμηλότερα βασικά επίπεδα LH και μικρότερες AUCRLH και AUCRPRL υπό αγωγή σε σχέση με τις μη ανταποκριθείσες. Συμπερασματικά, η ΜΕΤ μείωσε την AURCLH στις γυναίκες με ΣΠΩ ενώ μείωσε τη βασική και διεγερμένη έκκριση της LH και τη διεγερμένη έκκριση της προλακτίνης στις ΣΠΩ που ανταποκρίθηκαν σε αυτή με ωοθυλακιορρηξία. Η μείωση αυτή σε συνδυασμό με τη βελτίωση της ινσουλινοαντίστασης οδήγησε σε μείωση της παραγωγής ανδρογόνων και βελτίωση της ωοθυλακιορρηκτικής διαδικασίας.