Οικονομική θεωρία και ανάπτυξη υπό το πρίσμα της διεθνούς πολιτικής οικονομίας

Abstract

The main aim of the thesis is the creation of an analytical framework for the analysis of theinternational economic and political environment. Basic precondition for this analysis is theimpression of the historical evolution of economic theory. The diachronic enquiry of the economic theory has two goals first to understand under which conditions the neoclassical economic approach became the dominant school of thought at economic theory and secondly to appoint the weaknesses of the dominant neoclassical approach as it concerns the understanding of the contemporary international economic and political reality. The impression of the weaknesses that presents the dominant neoclassical economic theory turns our interest to the field of study of International Political Economy. The analysis of the main approaches of the field of International Political Economy highlights the appropriate theoretical tools for the understanding of the international politico economic environment relatively to the neoclassical economic theory. But the field of study of International Political Economy according to my approach displays weaknesses for the understanding of the rising complexity at the international politico economic environment. As a result it is obligatory its further analysis. Under this prism we attempt the building of the analytical framework of Complex Political Economy (CPE). The analytical framework of Complex Political Economy (CPE) attempts to include the determinative relations that are forming at the international economic and political environment and that are not at the epicenter of study of realism. Three are the main assumptions in which it is based the analytical framework of Complex Political Economy. The first is that the state constitutes the dominant factor for the configuration of the international economic and political environment. The second assumption is that the most determinative factors for the configuration of the international economic and political environment are the state market multinational companies and the international organizations. The third assumption is that the most determinative factors of the international economic and political environment according to the analytical framework of CPE interdepend all the more. Summarizing the neoclassical economic theory does not have all the required analytical tools for the analysis of the international economic and political environment. The adoption of the field of study of International Political Economy comes to cover the analytical gap that has left the neoclassical economic theory. But the field of study of IPE displays certain weaknesses which try to cover the analytical framework of Complex Political Economy. The Complex Political Economy constitutes the appropriate explanatory tool that it comes to enrich the theoretical approach of realism of International Political Economy. Finally the interdependence of the determinative factors of CPE and the dominant role of state are impressed to the function of international trade and of international monetary and financial environment.

Ο κύριος σκοπός της διατριβής είναι η δημιουργία ενός αναλυτικού πλαισίου για την ανάλυση του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος. Βασική προϋπόθεση για την ανάλυση αυτή είναι η αποτύπωση της ιστορικής εξέλιξης της οικονομικής θεωρίας. Η διαχρονική εξέταση της οικονομικής θεωρίας έχει δυο στόχους πρώτον να αντιληφθούμε κάτω από ποιες συνθήκες η νεοκλασική οικονομική προσέγγιση κατέστη η επικρατούσα σχολή σκέψης στην οικονομική θεωρία και δεύτερον να αναδείξουμε τις αδυναμίες της επικρατούσας νεοκλασικής προσέγγισης αναφορικά με την κατανόηση της σύγχρονης διεθνούς οικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας. Η αποτύπωση των αδυναμιών που εμφανίζει η επικρατούσα νεοκλασική οικονομική θεωρία στρέφει το ενδιαφέρον μας στο πεδίο μελέτης της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας. Η ανάλυση των κυρίων προσεγγίσεων του πεδίου της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας αναδεικνύει καταλληλότερα θεωρητικά εργαλεία για την κατανόηση του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος συγκριτικά με τη νεοκλασική οικονομική θεωρία. Όμως το πεδίο μελέτης της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας σύμφωνα με τη δίκη μου προσέγγιση στο θέμα εμφανίζει αδυναμίες στην κατανόηση της αναδυόμενης συνθετότητας στο διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον και ως εκ τούτου επιβάλλεται η περαιτέρω ανάλυσή του. Υπό αυτό το πρίσμα επιχειρούμε την οικοδόμηση του αναλυτικού πλαισίου της Συνθέτης Πολιτικής Οικονομίας (ΣΠΟ). Το αναλυτικό πλαίσιο της Συνθέτης Πολιτικής Οικονομίας (ΣΠΟ) επιχειρεί να συμπεριλάβει τις καθοριστικές σχέσεις που διαμορφώνονται στο διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον και οι οποίες δεν βρίσκονται στο επίκεντρο μελέτης του ρεαλισμού. Τρεις είναι οι βασικές υποθέσεις στις οποίες στηρίζεται το αναλυτικό πλαίσιο της Συνθέτης Πολιτικής Οικονομίας. Η πρώτη είναι ότι το κράτος αποτελεί τον κυρίαρχο παράγοντα στη διαμόρφωση του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος. Η δεύτερη υπόθεση του αναλυτικού πλαισίου της ΣΠΟ είναι ότι οι καθοριστικότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος είναι το κράτος, η αγορά, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί Η τρίτη υπόθεση είναι ότι οι καθοριστικότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος σύμφωνα πάντα με το αναλυτικό πλαίσιο της ΣΠΟ αλληλεξαρτώνται όλο και περισσότερο. Συνοψίζοντας η νεοκλασική οικονομική θεωρία δεν διαθέτει το σύνολο των απαιτούμενων αναλυτικών εργαλείων για την ανάλυση του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος. Η υιοθέτηση του πεδίου μελέτης της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας έρχεται να καλύψει το αναλυτικό κενό που έχει αφήσει η νεοκλασική οικονομική θεωρία. Όμως το πεδίο μελέτης της ΔΠΟ εμφανίζει ορισμένες αδυναμίες τις οποίες επιχειρεί να καλύψει το αναλυτικό πλαίσιο της Συνθέτης Πολιτικής Οικονομίας για την αποτύπωση των εξελίξεων στο διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Η Συνθέτη Πολιτική Οικονομία αποτελεί το κατάλληλο ερμηνευτικό εργαλείο που έρχεται να εμπλουτίσει τη θεωρητική προσέγγιση του ρεαλισμού της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας. Τέλος η αλληλεξάρτηση των προσδιοριστικών του παραγόντων της ΣΠΟ και ο κυρίαρχος ρόλος του κράτους αποτυπώνονται στη λειτουργία τόσο του διεθνούς εμπορίου όσο και του διεθνούς νομισματικού και χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος.