Χρηματοπιστωτικές κρίσεις και κίνηση κεφαλαίων στις συνθήκες της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης

Abstract

The era emerged after the collapse of the Bretton-Woods system in the beginnings of the 70s is characterized as the global era. One of the most important features of the global era is the opening of national financial markets and the liberalization of international capital flows. The absolute freedom of speculative short term capital (the so called hot money) movements is related to severe financial crises which hit national economies and destabilizing the global financial system. Globalization limits the ability of national governments to intervene efficiently to the economy in order the crisis to be overcome and the economy to be recovered. These three phenomena the domination of financial capital onto the world economy the outburst of financial crises and the dismantling of the state s role are placed in the core of our research. The thesis is divided into three parts: The first part sets the theoretical background of the research presenting fundamental characteristics of globalization and capital mobility. The second part presents two of the main side effects of globalization. i) The loss of some degree of the effectiveness of national economic policies (monetary fiscal and exchange rate policy) and ii) The outburst of international financial crises. The third part is a case study which explores the pros and cons of capital flows within a small economy such as Greece.

Η εποχή που αναδύθηκε μετά την κατάρρευση του συστήματος του Bretton-Woods, στις αρχές της δεκαετίας του '70, χαρακτηρίστηκε ως η εποχή της παγκοσμιοποίησης (the global era). Η νέα αυτή εποχή κυριαρχείται από τη διόγκωση και την ανεξέλεγκτη λειτουργία των αγορών χρήματος και κεφαλαίου η οποία συνδέεται με σοβαρές χρηματοπιστωτικές κρίσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανεμπόδιστη κίνηση του χρηματιστικού κεφαλαίου αδυνατίζει την προσπάθεια των εθνικών οικονομικών πολιτικών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις κρίσεις. Η αλληλοσύνδεση αυτών των τριών φαινόμενων, της γιγάντωσης δηλαδή του χρηματιστικού κεφαλαίου, της συχνής εκδήλωσης χρηματοπιστωτικών κρίσεων και της αδυναμίας των εθνικών οικονομικών πολιτικών να δώσουν ώθηση στην οικονομία, αλλά και να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες κρίσεις, βρίσκεται στο επίκεντρο του ερευνητικού ενδιαφέροντος μας. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται η ηγεμονία του χρηματιστικού κεφαλαίου και η διαχρονική πορεία κατά τη διάρκεια της οποίας διαμορφώθηκε η υπάρχουσα κατάσταση. Αναλύονται τα κυριότερα επιχειρήματα υπέρ του «ανοίγματος» των αγορών στο χρηματιστικό κεφάλαιο αλλά και η κριτική που έχει ασκηθεί στην σχετική επιχειρηματολογία. Όσον αφορά στις εθνικές οικονομικές πολιτικές διερευνάμε πως αυτές επηρεάζονται από την σύγχρονη παγκοσμιοποίηση. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις (κατηγορίες και υποδείγματα) αποτελούν σημαντικό ερευνητικό μας πεδίο. Παρουσιάζονται τα σημαντικότερα επεισόδια σύγχρονων χρηματοπιστωτικών κρίσεων («κρίση του χρέους» 1982, «κρίση της τεκίλα» 1994-95, κρίση στη Ν.Α. Ασία 1997- 1998) τα οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην κίνηση του χρηματιστικού κεφαλαίου και στις εγγενείς αδυναμίες των χρηματοπιστωτικών και χρηματιστηριακών αγορών. Η ελληνική οικονομία επιλέγεται ως μελέτη περίπτωσης βάσει της οποίας διερευνώνται διάφορες παράμετροι της κίνησης των κεφαλαίων, όπως η σύνδεση τους με τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις και με την μακροοικονομική μεταβλητότητα, ο ρόλος και η αποτελεσματικότητα των περιορισμών της κίνησης των κεφαλαίων, η συνεισφορά των εισροών κεφαλαίων στη μεγέθυνση της οικονομίας, η επιβολή μακροοικονομικής πειθαρχίας στα εθνικά κράτη.