Φαινοτυπική έκφραση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών και επίπεδα αντιπονεκτίνης στον ορό

Abstract

Objective. The aim of the present study was: i) the evaluation of serum adiponectin levels in normal weight and overweight plus obese women with polycystic ovary syndrome and healthy controls, ii) the investigation of possible correlation between serum adiponectin values and anthropometric, hormonal, metabolic and ultrasonographic parameters, and, iii) the exploration of a potential relation between serum adiponectin levels and phenotypic differentiation of the severity of the syndrome, independently of body mass index and insulin resistance. Subjects and methods. Totally, 250 women were evaluated, including 100 normal weight women (BMI<25Kg/m²) with PCOS and 25 normal weight controls, 100 overweight plus obese women (BMI≥25Kg/m²) with PCOS and 25 overweight plus obese controls. Women with PCOS were divided in four groups (1: ANOV+HA+PCO, 2: ANOV+HA, 3: HA+PCO, 4: ANOV+PCO) with no statistical differences in BMI and age. FSH, LH, PRL, T, Δ₄Α, DHEAS, 17-OH-P, glucose, insulin and adiponectin levels were measured in serum. Additionally, HoMA-IR. glucose-to-insulin ratio and QUICKI were calculated. Results. Serum adiponectin levels were significantly lower in women with PCOS than in controls with similar BMI and age. Moreover, serum adiponectin values were significantly higher in women of groups PCOS 3, 4 (newer phenotypes, 2003 criteria) and controls compared to groups PCOS 1 and 2 (classic PCOS, 1990 criteria). Normal weight women of groups PCOS 1 and 2 presented significantly lower serum adiponectin concentrations than women of groups PCOS 3 and 4 and the controls. Overweight plus obese women of group PCOS 4 had higher serum adiponectin levels than women of groups PCOS 3 and controls. Furthermore, significantly lower serum adiponectin levels were found in overweight plus obese women of groups PCOS 3 and 4 and controls compared with normal weight women of respective groups, but not in groups PCOS 1 and 2. Independent negative correlation was noted between adiponectin levels and waist circumference, weight and BMI, and positive correlation between adiponectin and SHBG concentrations in the total number of women. Finally, significant negative correlation was found between adiponectin and testosterone, Δ4-androstendione and LH, and positive correlation between adiponectin and SHBG. Conclusions. Women with phenotypes PCOS 1 and 2 present lower serum adiponectin levels than women of groups PCOS 3 and 4 and controls, independently of BMI, obesity and insulin resistance. This finding supports the hypothesis that the risk of metabolic dysfunction in PCOS is greater in the subgroups of women with chronic oligo- or anovulation and hyperandrogenemia. The significant positive correlation between waist circumference values and serum adiponectin levels is indicative of the important contribution of those two parameters in insulin resistance induction in polycystic ovary syndrome.

Σκοπός. Η παρούσα μελέτη σχεδιάστηκε με σκοπό: i) την εκτίμηση των επιπέδων της αντιπονεκτίνης ορού παχύσαρκων και υπέρβαρων, καθώς και, φυσιολογικού βάρους γυναικών με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών και ανάλογου βάρους μαρτύρων, ii) τη διερεύνηση ενδεχόμενης συσχέτισης ανάμεσα στις τιμές της αντιπονεκτίνης ορού και στις ανθρωπομετρικές, ορμονικές και μεταβολικές παραμέτρους των γυναικών με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, και iii) την αναζήτηση ενδεχόμενης συσχέτισης των επιπέδων της αντιπονεκτίνης ορού και της φαινοτυπικής διαφοροποίησης της βαρύτητας του συνδρόμου, ανεξάρτητα από το δείκτη μάζας σώματος και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Άτομα που μελετήθηκαν και μέθοδοι. Συνολικά, μελετήθηκαν 250 γυναίκες, που περιλάμβαναν 100 φυσιολογικού βάρους (ΒΜΙ<25Kg/m²) γυναίκες με PCOS και 25 φυσιολογικού βάρους μάρτυρες, καθώς και 100 υπέρβαρες και παχύσαρκες (BMI≥25Kg/m²) γυναίκες με PCOS και 25 υπέρβαρες και παχύσαρκες μάρτυρες. Οι γυναίκες με PCOS χωρίστηκαν σε 4 ομάδες (1: χρόνια ολίγο- ή ανωοθυλακιορρηξία + υπερανδρογοναιμία + πολυκυστική μορφολογία, 2: χρόνια ολίγο- ή ανωοθυλακιορρηξία + υπερανδρογοναιμία, 3: υπερανδρογοναιμία + πολυκυστική μορφολογία, 4: χρόνια ολίγο- ή ανωοθυλακιορρηξία + πολυκυστική μορφολογία), που δε διέφεραν ως προς το ΒΜΙ ή την ηλικία. Σε όλες τις γυναίκες μετρήθηκαν τα επίπεδα των: FSH, LH, PRL, Τ, Δ4Α, DHEAS, 17-ΟΗ-προγεστερόνης, γλυκόζης, ινσουλίνης και αντιπονεκτίνης. Υπολογίστηκαν, ακόμη, ο λόγος γλυκόζης-προς-ινσουλίνη και οι δείκτες HoMA-IR, QUICKI και FAI. Αποτελέσματα. Τα επίπεδα της αντιπονεκτίνης ήταν σημαντικά χαμηλότερα στις γυναίκες με PCOS από ότι στις μάρτυρες, οι οποίες είχαν παρόμοιο ΒΜΙ και ηλικία. Επιπλέον, οι συγκεντρώσεις αντιπονεκτίνης ορού των ομάδων PCOS 3 και 4 (νεότεροι φαινότυποι, κριτήρια 2003) και των μαρτύρων ήταν σημαντικά υψηλότερες, σε σύγκριση με εκείνες των γυναικών των ομάδων PCOS 1 και 2 («κλασσικό» PCOS, κριτήρια 1990). Οι γυναίκες φυσιολογικού βάρους των ομάδων PCOS 1 και 2 είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα αντιπονεκτίνης ορού από εκείνες των ομάδων PCOS 3 και 4 και τις μάρτυρες. Οι υπέρβαρες και παχύσαρκες γυναίκες της ομάδας PCOS 4 είχαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές αντιπονεκτίνης από εκείνες των γυναικών της ομάδας PCOS 3 και τις μάρτυρες. Βρέθηκαν χαμηλότερες συγκεντρώσεις αντιπονεκτίνης στις υπέρβαρες και παχύσαρκες γυναίκες των ομάδων PCOS 3 και 4 και μάρτυρες, σε σύγκριση με τις φυσιολογικού βάρους γυναίκες των ομάδων αυτών, αλλά όχι στις ομάδες PCOS 1 και 2. Παρατηρήθηκε ανεξάρτητη αρνητική συσχέτιση των επιπέδων αντιπονεκτίνης με τα επίπεδα της μικρότερης περιμέτρου μέσης, με το βάρος, με το ΒΜΙ, και θετική με την SHBG, στο σύνολο των γυναικών. Στις φυσιολογικού βάρους γυναίκες, βρέθηκε σημαντική αρνητική συσχέτιση με την τεστοστερόνη, τη Δ₄-ανδροστενδιόνη, με την LH, και θετική με την SHBG. Συμπεράσματα. Οι γυναίκες με τους φαινοτύπους PCOS 1 και PCOS 2 του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα αντιπονεκτίνης ορού από ό,τι εκείνες με τους φαινοτύπους PCOS 3 και PCOS 4 και τις μάρτυρες, ανεξάρτητα από το δείκτη μάζας σώματος, την παχυσαρκία και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Το εύρημα αυτό είναι συμβατό με τη θέση ότι ο κίνδυνος μεταβολικής δυσλειτουργίας στο PCOS είναι πολύ υψηλότερος στην υποομάδα των γυναικών που εμφανίζουν χρόνια ολίγο- ή ανωοθυλακιορρηξία και βιοχημική υπερανδρογοναιμία. Η σημαντική θετική συσχέτιση ανάμεσα στις τιμές της μικρότερης περιμέτρου μέσης και στις συγκεντρώσεις της αντιπονεκτίνης ορού είναι ενδεικτική της συμβολής των δύο αυτών παραμέτρων στην πρόκληση αντίστασης στην ινσουλίνη στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.