Διερεύνηση νέων προγνωστικών δεικτών σε καρκινώματα του λάρυγγα

Abstract

Activation of telomerase, present in the vast majority of all human cancers, is associated with elongation of chromosomal telomeres and consequent cell immortalization. Telomere length homeostasis is a dynamic process governed by the negative feedback mechanism of the telomeric repeat binding factor 1 (TRF1) which inhibits the action of telomerase in telomerase-positive cells. In an attempt to investigate markers of tumour growth as possible prognostic indicators in laryngeal cancer, we studied the expression of TRF1 and of the proliferation marker Ki67 on 96 invasive squamous carcinomas of the larynx. A standard three step immunoperoxidase staining method was applied on paraffin sections incubated with appropriate polyclonal antibodies. The percentages of Ki67- and TRF1- immunopositive cancerous cells were calculated by image analysis. Univariate and multivariate statistical analysis of the staining results were performed in order to detect any association of the examined immunomarkers with the tumours' classical clinicopathological variables including nuclear morphometric features as well as with patients' disease-free survival. Ki67 immunostaining was positively linked with advanced patients' age, nodal involvement as well as presence of early recurrence. No relation was found between proliferative fraction and TRF1 immunoexpression. TRF1 was expressed in 55.2% of all cases and was positively linked only to tumour size. Multivariate statistical analysis revealed the presence of lymph nodal metastasis and Ki67 immunopositivity index >20% as significant predictors of relapse. Increased Ki67 immunostaining appears to be a promising marker of tumour aggressiveness in laryngeal cancer. After one point at the tumour's natural history, the maintenance of tumour growth does not seem to depend on cell proliferation but on TRF1 immunoexpression. Whether the latter can be used for the identification of immortalized cells in every-day practice is worth investigating.

Το τελικό μήκος των τελομεριδίων είναι το αποτέλεσμα μιας δυναμικής διεργασίας που κύρια ρυθμίζεται από τον μηχανισμό αρνητικής παλίνδρομης επίδρασης του παράγοντα πρόσδεσης των τελομεριδιακών επαναλήψεων (TRF1), ο οποίος αναστέλλει τη δράση της τελομεράσης στα κύτταρα όπου αυτή είναι ενεργή. Στην προσπάθεια μας να ερευνήσουμε δείκτες αύξησης των κακοηθών όγκων σαν πιθανούς προγνωστικούς παράγοντες σε καρκινώματα του λάρυγγα, μελετήσαμε την έκφραση του δείκτη TRF1 και τον δείκτη κυτταρικού πολλαπλασιασμού Ki67 σε 96 διηθητικά πλακώδη καρκινώματα του λάρυγγα. Χρησιμοποιήθηκε η τυπική μέθοδος ανοσοϊστοχημικής χρώσης τριών σταδίων σε τομές παραφίνης με τα κατάλληλα, υψηλής ειδικότητας, πολυκλωνικά αντισώματα. Η εκτίμηση της ανοσοϊστοχημικής χρώσης των δύο δεικτών στα καρκινικά κύτταρα καθώς και τα μορφομετρικά χαρακτηριστικά των κακοηθών πυρήνων των κυττάρων επεξεργάστηκαν με τη μέθοδο ανάλυσης εικόνας. Μονοπαραγοντική και πολυπαραγοντική στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε για την διερεύνηση των αποτελεσμάτων των χρώσεων και την ανίχνευση των πιθανών συσχετίσεων των δεικτών TRF1 και Ki67 με τους κλασικούς κλινικοπαθολογικούς παράγοντες των καρκινωμάτων, περιλαμβανομένων των μορφομετρικών χαρακτηριστικών των πυρήνων καθώς και την ελευθέρας νόσου επιβίωση των ασθενών. Ο δείκτης Ki67 συσχετίσθηκε θετικά με την προχωρημένη ηλικία των ασθενών, με την ύπαρξη λεμφογενών μεταστάσεων καθώς επίσης και με την πρώιμη υποτροπή. Δεν υπήρξε συσχέτιση της ανοσοϊστοχημικής έκφρασης του δείκτη TRF1 και της πολλαπλασιαστικής ικανότητας των κυττάρων του όγκου. Ο δείκτης TRF1 εκφράστηκε σε ποσοστό 55,2% των περιπτώσεων και συσχετίσθηκε θετικά μόνο με το μέγεθος του όγκου. Η πολυπαραγοντική στατιστική ανάλυση επέδειξε τις λεμφογενείς μεταστάσεις και την ανοσοϊστοθετική χρώση του δείκτη Ki67 (>20%) σαν σημαντικούς προγνωστικούς παράγοντες υποτροπής. Η αυξημένη ανοσοϊστοθετική χρώση του δείκτη Ki67 φαίνεται να είναι ένας υποσχόμενος δείκτης για την επιθετικότητα των όγκων στα καρκινώματα του λάρυγγα. Ύστερα από κάποιο σημείο στην φυσική πορεία του όγκου φαίνεται ότι η σταθεροποίηση της αύξησης του δεν εξαρτάται από τον ανεξέλεγκτο κυτταρικό πολλαπλασιασμό, αλλά από την ανοσοέκφραση του TRF1. Εάν το τελευταίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην καθημερινή πράξη για την αναγνώριση των αθάνατων κυττάρων είναι άξιο περαιτέρω έρευνας.