Ανάπτυξη, εφαρμογή και μελέτη ενός μεθοδολογικού πλαισίου για τη συμμετοχική σχεδίαση λογισμικού με μαθητευόμενους

Abstract

The thesis’s central focus is students’ participation in the design process of educational technology products. Its aim, as formulated throughout an exploratory research agenda the past years, is the development of a methodological framework for empowering and facilitating students’ role in the design of educational software. More specifically, the objectives of the thesis include: (a) the theoretical study of participatory software design in educational settings, (b) the development of a methodological framework for participatory design with students that can be applied in circumstances where wide-ranging perspectives on the design problem are essential, time-barriers are restricting and participants’ long-term involvement is not feasible, (c) the development of additional methodological tools and techniques aimed at further supporting students’ participation and engagement with the design process and focusing on further facilitating students in recalling existing needs and problems, encouraging them to search for new situated interactions with technology, as opposed to mere technological solutions, understanding the internal motives of their needs and design proposals and, ultimately, fostering creative design solutions, and (d) the employment, analysis and evaluation of the proposed methodological framework and tools in diverse design circumstances. The thesis ends with the presentation of a set of useful conclusions and guidelines referring to participatory software design with students.

Ευρύτερο αντικείμενο της παρούσας διατριβής αποτελεί η συμμετοχική σχεδίαση (participatory design) εκπαιδευτικών εργαλείων με μαθητευόμενους. Απώτερος στόχος, όπως διαμορφώθηκε μέσα από την ερευνητική ενασχόληση των τελευταίων ετών, είναι η πρόταση ενός ολοκληρωμένου μεθοδολογικού πλαισίου για την ενδυνάμωση της φωνής και του ρόλου των μαθητευόμενων στην σχεδίαση εκπαιδευτικών εργαλείων λογισμικού. Αναλυτικότερα, οι επιμέρους στόχοι της διατριβής περιλαμβάνουν: (α) την θεωρητική διερεύνηση της ιδέας της συμμετοχικής σχεδίασης προϊόντων λογισμικού και των ζητημάτων που αναδεικνύονται κατά την εφαρμογή της σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, (β) την ανάπτυξη ενός μεθοδολογικού πλαισίου συμμετοχικής σχεδίασης με μαθητευόμενους με οικολογικά χαρακτηριστικά τα οποία επιτρέπουν την εφαρμογή του σε περιστάσεις όπου απαιτείται η καταγραφή ενός εύρους θέσεων και προοπτικών, και οι συνθήκες και οι παρεχόμενοι πόροι (π.χ. διαθέσιμος χρόνος, μέσα ή δυνατότητα εμπλοκής από την μεριά των συμμετεχόντων) είναι περιορισμένοι, (γ) την ανάπτυξη επιμέρους μεθοδολογικών εργαλείων και τεχνικών οι οποίες στοχεύουν στην υποστήριξη της συμμετοχής και την δέσμευση των συμμετεχόντων με τη σχεδιαστική διαδικασία, στην αποδοτικότερη ανάκληση των αναγκών, των προηγούμενων εμπειριών και των γνώσεων τους, στην αναγνώριση του κοινωνικού ρόλου και της κοινωνικής τοποθέτησης των προτάσεών τους, και, εν τέλει, στην ενίσχυση της δημιουργικότητας τους, και (δ) την ερευνητική εφαρμογή και μελέτη του προτεινόμενου μεθοδολογικού πλαισίου, καθώς και των επιμέρους μεθοδολογικών εργαλείων, σε διαφορετικές περιστάσεις σχεδίασης, με διαφορετικούς συμμετέχοντες και με στόχο την σχεδίαση διαφορετικών εκπαιδευτικών εργαλείων. Η διατριβή ολοκληρώνεται με την παράθεση ενός συνόλου συμπερασμάτων, προϋποθέσεων και γενικών οδηγιών (guidelines) για την συμμετοχική σχεδίαση εκπαιδευτικών εργαλείων με μαθητευόμενους.