Διάκριση των φαινοτύπων της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς με τη συμβολή της τομογραφίας οπτικής συνοχής (OCT)

Abstract

Purpose: To evaluate and to compare Optical Coherence Tomography (OCT) Macula Thickness (MT) in subjects with different stages of early Age-Related Macular Degeneration (AMD) or Geographic Atrophy (GA) and subjects without any signs of AMD (normals). Methods: In a study evaluating phenotypes of AMD, 77 consecutive participants with early AMD [clinically classified in 3 different stages; stage 1: small drusen (maximum size < 63 μm diameter), stage 2: presence of extensive small drusen (total extent area >125 μm diameter) and/or intermediate drusen (63-125μm diameter) and/or focal retinal pigment epithelium (RPE) abnormalities associated with AMD and stage 3: presence of extensive intermediate drusen (total extent area >125 μm diameter) and/or any large drusen >125 μm diameter and/or drusenoid RPE detachment] or GA, underwent a complete ophthalmologic examination. Additionally, data from 100 consecutive participants without any signs of AMD were selected from a population-based study and included in the present study, representing controls. All participants had a Stratus OCT imaging of the macula. Mean MT measurements were assessed, using Fast Macular Thickness map (FMTM) protocol, for the 9 macular areas as provided by the OCT (A1: central area 1 mm in diameter, A2 to A5 inner areas: superior, temporal, inferior and nasal areas of a disc 3 mm in diameter; and A6 to A9 outer areas: superior, temporal, inferior and nasal areas of a disc 6 mm in diameter) and were compare among the groups. T-test between two subgroups or ANOVA (analysis of variance) across more than two subgroups was used to compare the mean of continuous data with normal distribution and homogeneous variance across subgroups. ANOCOVA (analysis of covariance) was used while adjusting for age. Pairwise comparison with Bonferroni correction of the p-values was applied when there was significant difference across more than two subgroups. Results: After adjusting for age, all inner ETDRS macula areas (A2 to A5), and the outer nasal area (A9) were significantly different among early AMD and GA. In pairwise comparison, mean MT in A2 and A3 macular areas, was significantly lower in GA compared to stages 1,2 and 3 of early AMD (P=0.05, P=0.001 and P=0.001, respectively for A2 area, and P=0.03, P=0.001 and P=0.006, respectively for A3 area). Mean MT was also significantly lower in GA compared to stage 2 of early AMD in A4 macular area (P=0.02) and stages 2 and 3 of early AMD in A5 macular area (P=0.003 and P=0.007, respectively). After adjusting for age, mean MT was significantly lower in GA compared to controls in all inner (A2 to A5) macular areas (P<.001, P<.001, P=.001 and P<.001, respectively) and in A6 (outer superior) and A9 (outer nasal) macular areas (P=.001 and P= 0.026, respectively). No significant differences in mean MT of any macular areas were found among stages of early AMD or among early AMD and controls. Conclusions: Stratus OCT MT is significantly thinner in patients with GA compared to both early AMD and controls. No differences were found among the early AMD stages or among early AMD and controls. Future OCT studies needed to determine the value of monitoring retinal thickness changes in disease progression.

Στόχος: Η καταγραφή και σύγκριση του μέσου πάχους του αμφιβληστροειδούς στην περιοχή της ωχράς (ΠΑΩ), με τη χρήση Οπτικής Τομογραφίας Συνοχής (OCT), σε ασθενείς με διαφορετικό στάδιο Πρώιμης Ηλικιακής Εκφύλισης Ωχράς (πΗΕΩ) ή Γεωγραφική Ατροφία (ΓΑ) και άτομα χωρίς κλινικές ενδείξεις της νόσου (φυσιολογικοί). Υλικό-Μέθοδος: Σε μελέτη φαινοτύπων της ΗΕΩ, 77 διαδοχικοί ασθενείς με πΗΕΩ [κλινικά κατηγοριοποιούμενοι σε 3 διαφορετικά στάδια: μικρά drusen (μεγαλύτερο μέγεθος διαμέτρου <63 μm) (Στάδιο 1), εκτεταμένα μικρά drusen (συνολική επιφάνεια διαμέτρου >125 μm) ή/και ενδιάμεσα drusen (διάμετρος 63-125 μm) ή/και εστιακές αλλοιώσεις του μελάγχρου επιθηλίου του αμφ.δούς (ΜΕΑ) που σχετίζονται με την ΗΕΩ (υπερμελάγχρωση, υπομελάγχρωση) (Στάδιο 2), εκτεταμένα ενδιάμεσα drusen (συνολική επιφάνεια διαμέτρου >500 μm) ή/και τουλάχιστον ένα μεγάλο drusen (διάμετρος >125 μm) ή/και αποκόλληση ΜΕΑ, σχετιζόμενη με drusen (Στάδιο 3)] ή ΓΑ, υπεβλήθησαν σε πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο. Επιπρόσθετα, δεδομένα από 100 άτομα χωρίς κλινικές ενδείξεις ΗΕΩ, επιλέχθηκαν από μελέτη γενικού πληθυσμού και εισήχθησαν στην παρούσα μελέτη, αναπαριστώντας την ομάδα ελέγχου. Σε όλους τους συμμετέχοντες, διενεργήθηκε απεικόνιση της ωχράς με Stratus OCT. Με τη χρήση του πρωτοκόλλου Fast Macular Thickness map (FMTM), καταγράφηκαν και συγκρίθηκαν ανάμεσα στις υποομάδες των συμμετεχόντων, οι τιμές του ΠΑΩ για κάθε μία από τις 9 διαφορετικές περιοχές-τομείς της ωχράς, έτσι όπως αυτές προβάλλονται στο πρωτόκολλο ανάλυσης του OCT [Α1-κεντρικός τομέας: περιοχή κύκλου με διάμετρο 1 mm και κέντρο το κεντρικό βοθρίο της ωχράς, Α2 έως Α5 (άνω, κροταφικός, κάτω και ρινικός τομέας, αντίστοιχα) μέσοι ή έσω τομείς: περιοχές κύκλου με διάμετρο 3 mm και κέντρο το κεντρικό βοθρίο της ωχράς, Α6 έως Α9 (άνω, κροταφικός, κάτω και ρινικός τομέας, αντίστοιχα) έξω τομείς: περιοχή κύκλου με διάμετρο 6 mm και κέντρο το κεντρικό βοθρίο της ωχράς]. Η δοκιμασία t-test χρησιμοποιήθηκε για τη σύγκριση ανάμεσα σε 2 υποομάδες, των μέσων όρων των συνεχών μεταβλητών με κανονική κατανομή. Η ανάλυση της διακύμανσης (analysis of variance-ANOVA) χρησιμοποιήθηκε για τη σύγκριση των μέσων όρων των συνεχών μεταβλητών όταν οι ομάδες ήταν περισσότερες των δύο. Η ανάλυση της συνδιακύμανσης (analysis of covariance -ANOCOVA) χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να γίνει η στάθμιση για την ηλικία. Σύγκριση Pairwise με Bonferroni διόρθωση των τιμών P, εφαρμόσθηκε στις περιπτώσεις στατιστικά σημαντικής διαφοράς σε περισσότερες από 2 υποομάδες. Αποτελέσματα: Μετά από στάθμιση για την ηλικία, οι μέσες τιμές ΠΑΩ διέφεραν στατιστικά σημαντικά μεταξύ ασθενών με πΗΕΩ και ΓΑ, σε όλες τις μέσες-έσω περιοχές της ωχράς [άνω (Α2), κροταφικά (Α3), κάτω (Α4) και ρινικά (Α5)] και στην έξω ρινική περιοχή (Α9). Το μέσο ΠΑΩ στις περιοχές Α2 και Α3, ήταν σημαντικά ελαττωμένο στους ασθενείς με ΓΑ σε σχέση με άτομα σταδίου 1, 2 και 3 πΗΕΩ (pairwise comparison, P=0.05, P=0.001 και P=0.001, αντίστοιχα για την Α2 και P=0.03, P=0.001 και P=0.006, αντίστοιχα για την Α3 περιοχή). Επιπρόσθετα, το μέσο ΠΑΩ ήταν σημαντικά ελαττωμένο στους ασθενείς με ΓΑ σε σχέση με άτομα σταδίου 2 πΗΕΩ, στην Α4 περιοχή (P=0.02) και σε σχέση με άτομα σταδίου 2 και 3 πΗΕΩ στην Α5 περιοχή (P=0.003 και P=0.007, αντίστοιχα). Μετά από στάθμιση για την ηλικία, οι μέσες τιμές ΠΑΩ στους ασθενείς με ΓΑ, ήταν σημαντικά μικρότερες με αυτές των φυσιολογικών ατόμων, σε όλες τις μέσες-έσω περιοχές της ωχράς (Α2 έως Α5) (P<.001, P<.001, P=.001 και P<.001, αντίστοιχα), όπως επίσης και στην A6 περιοχή (έξω-άνω τομέας) και στην A9 περιοχή (έξω-ρινικός τομέας) (P=.001 και P=0.026, αντίστοιχα). Το μέσο ΠΑΩ, δεν διέφερε στατιστικά σημαντικά μεταξύ των ασθενών με διαφορετικό στάδιο πΗΕΩ ή μεταξύ φυσιολογικών και ασθενών με πΗΕΩ. Συμπεράσματα: Στην παρούσα μελέτη, το μέσο ΠΑΩ έτσι όπως καταγράφεται με τη χρήση του Stratus OCT, ήταν σημαντικά ελαττωμένο σε ασθενείς με ΓΑ σε σχέση με άτομα που εμφανίζουν κλινικά χαρακτηριστικά πΗΕΩ ή άτομα χωρίς κλινικές ενδείξεις της νόσου (φυσιολογικοί). Δεν διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στο ΠΑΩ μεταξύ ατόμων με διαφορετικό στάδιο πΗΕΩ. Προοπτικές μελέτες με τη χρήση OCT, είναι απαραίτητες στην προσπάθεια καταγραφής της προγνωστικής αξίας που μπορεί να έχει η παρακολούθηση των αλλαγών στη μέση τιμή του ΠΑΩ κατά την πορεία εξέλιξης της ΗΕΩ από πρώιμα σε τελικά στάδια.