Υπόδειγμα ανάπτυξης δικτύου τραπεζικών καταστημάτων: η περίπτωση του ελληνικού τραπεζικού τομέα

Abstract

Ο Τραπεζικός τομέας έχει προσελκύσει πληθώρα μελετών που καλύπτουν μια ευρύτατη θε- ματολογική γκάμα και ειδικότερα για το τραπεζικό κατάστημα εστιάζουν στο θέμα της χωρο- θέτησης και της αξιολόγησης της απόδοσης των καταστημάτων. Η παρούσα μελέτη σκοπεύει να συνεισφέρει στην πληρέστερη κατανόηση του τρόπου λει- τουργίας του σύγχρονου ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αναφορικά με την εξέλιξη και τη στρατηγική ανάπτυξης του φυσικού δικτύου διανομής, που είναι το τραπεζικό κατάστημα. Κύριος ερευνητικός στόχος της μελέτης είναι να εντοπισθούν οι μεταβλητές εκείνες, που εκ- φράζουν τους στρατηγικούς στόχους μιας Τράπεζας (π.χ. μεγέθους, κερδοφορίας, κ.α.) και οι οποίες επεξηγούν τις μεταβολές στον αριθμό των τραπεζικών Καταστημάτων, ώστε να κατα- λήξουμε στη δημιουργία ενός υποδείγματος τόσο για την περίπτωση μεμονωμένων Τραπεζών όσο και για το σύνολο του κλάδου. Ταυτόχρονα διερευνάται κατά πόσο το υπόδειγμα αυτό έχει προβλεπτική αξία ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί για να εκτιμηθεί ο «επιθυμητός» αριθ- μός τραπεζικών καταστημάτων προκειμένου να επιτευχθούν συγκεκριμένοι στρατηγικοί στό- χοι μιας Τράπεζας. Τα βήματα της ερευνητικής μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε είναι τα εξής: • Επιλέχθηκε το δείγμα των 5 Τραπεζών και συλλέχθηκαν πολυετή οικονομικά δεδομέ- να από δημοσιευμένες πηγές για την περίοδο 1990-2003 • Καταγράφηκε η βασική ερευνητική μας υπόθεση υπό τη μορφή μιας εξίσωσης, όπου ο αριθμός των Καταστημάτων μιας Τράπεζας (εξαρτημένη μεταβλητή) είναι συνάρ- τηση των στρατηγικών στόχων μιας Τράπεζας σε τομείς όπως μερίδια αγοράς, κερδο- φορία, αποτελεσματικότητα, κ.α. (ανεξάρτητες μεταβλητές). • Μέσω της ανάλυσης παλινδρόμησης, για κάθε μια από τις Τράπεζες του δείγματος, καταλήξαμε σε μια σειρά πολλαπλών γραμμικών παλινδρομήσεων όπου εντοπίσθη- καν στατιστικά σημαντικές σχέσεις με ορισμένες από τις μεταβλητές μας. Διενεργή- θηκαν όλοι οι απαραίτητοι στατιστικοί (διαγνωστικοί) έλεγχοι. • Διενεργήθηκε διαστρωματική ανάλυση για τις 5 Τράπεζες συνολικά, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα σε επίπεδο συνόλου Τραπεζών και όχι μεμονωμένης Τράπε- ζας. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε παραγοντική ανάλυση ώστε να ομαδοποιηθούν οι μεταβλητές σε κύριες συνιστώσες και να εξαχθεί ένα γενικότερο υπόδειγμα που να αφορά στο σύνολο του τραπεζικού κλάδου. Συμπερασματικά η μελέτη μας: • Οδήγησε σε ένα μοντέλο το οποίο επεξηγεί ικανοποιητικά τη διαχρονική μεταβολή του α- ριθμού των Καταστημάτων μιας Τράπεζας με βάση συγκεκριμένες ανεξάρτητες μεταβλη- τές που εκφράζουν στρατηγικούς στόχους της Διοίκησής της (π.χ. μερίδιο χορηγήσεων, ROA, οργανικά κέρδη ανά κατάστημα, καταθέσεις ανά υπάλληλο, μέσος αριθμός υπαλλή- λων ανά κατάστημα, κ.α.). • Διαπιστώθηκε μέσω κατάλληλων στατιστικών ελέγχων, ικανοποιητική προβλεπτική αξία του υποδείγματος, γεγονός που το καθιστά κατάλληλο για πιθανή χρήση και αξιοποίησή του από τις επιμέρους Τράπεζες ως εργαλείο ανάπτυξης του δικτύου τους. • Σε επίπεδο κλάδου, διαπιστώθηκε θετική συσχέτιση του δικτύου των καταστημάτων με 3 από τις 4 κύριες συνιστώσες στις οποίες κατέληξε η παραγοντική ανάλυση δηλ. τους παρά- γοντες «μέγεθος», «παραγωγική δυναμικότητα», «κερδοφορία». Τέλος, η παρούσα μελέτη κρίνεται σκόπιμο να συνδυασθεί με άλλες μελέτες χωροθέτησης των καταστημάτων σε μια γεωγραφικά προσδιορισμένη αγορά (π.χ. Ελλάδα) προκειμένου να κατανοη- θεί πληρέστερα η εξέλιξη του δικτύου των καταστημάτων του ελληνικού τραπεζικού κλάδου και να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο εργαλείο στρατηγικής διαχείρισης δικτύου