Ζητήματα στη φωνολογία της μυκηναϊκής ελληνικής

Abstract

In this dissertation, some aspect of the phonology of Mycenaean Greek have been discussed, including the segments of the language, the consonantal sequences, the synchronic and diachronic phonotactics of the labiovelars, palatalization, hiatus resolution and the phonological word. An important aspect of the proposed analyses is the mainly synchronic approach and the application of current phonological theory, which lead to more accurate interpretations and analyses of both the language as well as the historical evolution of Greek. More specifically, the relative sonority of the consonant transcribed as <w> leads to its interpretation as the approximant [υ]. Blocking of palatalization when the vowel [i] follows, is the main argument in favour of the interpretation of the segment conventionally rendered by <z>, as the complex stop [kj] or [gj]. Hiatus within words is solved by several repair strategies whose precise application is predicted correctly by the ranking of the relevant phonological constraints. A dialectometrical analysis of alternative forms shows that this kind of variation should not be ascribed to dialectal differentations but to the grammar of the language itself. And finally, the notion of the phonological word explains the phonological inconsistencies with respect to labiovelar dissimilation and hiatus resolution. The language specific data on the other hand contribute to a better formulation of linguistic theory. The syllabic structure suggests that place of articulation plays an important role in the tautosyllabicity of consonantal sequences. The ambigue phonotactics of complex segments lead to a more accurate phonological representation of them. Several phonological processes of Mycenaean Greek support the hypothesis of a common set of features for consonants and vowels. The parallel application of more than one repair strategies with respect to hiatus resolution is in favour of the co-ranking of phonological constraints. Asymmetries in the phonotactics of labial and coronal approximants support the idea of differences in their consonantal strength. The parsing of the phonological word in Mycenaean Greek suggests that syntactic criteria are irrelevant in this process.

Στην παρούσα διδακτορική διατριβή συζητούνται διάφορα ζητήματα σχετικά με τη φωνολογία της Μυκηναϊκής Ελληνικής, μεταξύ άλλων τα τεμάχια της γλώσσας, οι συμφωνικές ακολουθίες, η συγχρονική και διαχρονική φωνοτακτική των χειλοϋπερωικών συμφώνων, η ουρανικοποίηση, η άρση της χασμωδίας και η φωνολογική λέξη. Η κυρίως συγχρονική προσέγγιση και η εφαρμογή των τρεχουσών φωνολογικών θεωριών αποτελεί ένα σημαντικό σημείο των προτεινομένων αναλύσεων, που συντελεί σε ακριβέστερες ερμηνείες και αναλύσεις τόσο της γλώσσας όσο και της ιστορικής εξέλιξης της Ελληνικής. Πιο συγκεκριμένα, η σχετική αντηχητικότητα του συμφώνου το οποίο μεταγράφεται ως <w>, οδηγεί στην ερμηνεία του ως το προσεγγιστικό [υ]. Η μη εφαρμογή της ουρανικοποίησης όταν έπεται το φωνήεν [i], αποτελεί το κύριο επιχείρημα υπέρ της ερμηνείας του συμφώνου που αποδίδεται κατά συνθήκη με το <z>, ως το σύνθετο κλειστό [kj] ή [gj]. Η χασμωδία εντός της λέξεως αίρεται με διάφορες στρατηγικές διόρθωσης των οποίων η ακριβής εφαρμογή προβλέπεται σωστά από την ιεράρχηση των φωνολογικών περιορισμών. Η διαλεκτομετρική ανάλυση των εναλλακτικών τύπων δείχνει ότι οι προκείμενες εναλλαγές δεν οφείλονται σε διαλεκτικές διαφοροποιήσεις, αλλά στη γραμματική της γλώσσας. Και τέλος, η έννοια της φωνολογικής λέξης εξηγεί τις φωνολογικές ασυνέπειες σχετικά με την ανομοίωση των χειλοϋπερωικών και την άρση της χασμωδίας. Τα δεδομένα από την Μυκηναϊκή Ελληνική από την άλλη, συντελούν στην καλύτερη διατύπωση της γλωσσολογικής θεωρίας γενικότερα. Η συλλαβική δομή υποδηλώνει ότι ο τόπος άρθρωσης αποτελεί σημαντική παράμετρο για την ταυτοσυλλαβικότητα των συμφωνικών ακολουθιών. Η διττή φωνοτακτική των σύνθετων τεμαχίων οδηγεί στην ακριβέστερη φωνολογική αντιπροσώπευση τους. Διάφορες φωνολογικές διαδικασίες στηρίζουν την υπόθεση ενός κοινού συνόλου διακριτικών χαρακτηριστικών για φωνήεντα και σύμφωνα. Η παράλληλη εφαρμογή περισσοτέρων από μία στρατηγική διόρθωσης όσον αφορά την άρση της χασμωδίας είναι υπέρ της άποψης της συνιεράρχησης των φωνολογικών περιορισμών. Οι ασυμμετρίες στη φωνοτακτική των χειλικών και κορωνικών προσεγγιστικών υποστηρίζουν την υπόθεση ότι απορρέουν από διαφορές στη συμφωνική ισχύ τους. Η ανάλυση της φωνολογικής λέξης στην Μυκηναϊκή Ελληνική υποδηλώνει ότι δεν επηρεάζεται από συντακτικά κριτήρια.