Στρατηγικές ανταγωνισμού και συνεργασίας σε ατελώς ανταγωνιστικές κάθετες αγορές

Abstract

Στην παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζονται ζητήματα βέλτιστων στρατηγικών ανταγωνισμού και συνεργασίας σε ατελώς ανταγωνιστικές κάθετες αγορές. Ειδικότερα, τα ζητήματα αυτά διερευνώνται σε ολιγοπωλιακούς κλάδους στους οποίους οι επιχειρήσεις καλούνται να λάβουν βέλτιστες αποφάσεις, σε περιπτώσεις είτε εναλλακτικών τύπων ανταγωνισμού (modes of competition), είτε σύναψης εναλλακτικών τύπων στρατηγικών συνεργασιών (modes of cooperation). Το γεγονός ότι τα προβλήματα βέλτιστων στρατηγικών μελετούνται στο πλαίσιο ατελώς ανταγωνιστικών αγορών (imperfectly competitive markets) υποδηλώνει την ύπαρξη στρατηγικών αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των ανταγωνιστριών επιχειρήσεων. Επιπλέον, το ότι τα προβλήματα βέλτιστων στρατηγικών μοντελοποιούνται σε κάθετες αγορές (vertical markets), αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο της δομής της άνω-ροής αγοράς (upstream market) και του τρόπου με τον οποίο συναλλάσσονται οι άνω-ροής επιχειρήσεις – προμηθευτές (upstream firms – input suppliers) με τις κάτω-ροής επιχειρήσεις (downstream firms) οι οποίες παράγουν τα τελικά αγαθά (final goods) για τα οποία οι καταναλωτές εκδηλώνουν τη ζήτηση. Τα προβλήματα μοντελοποιούνται και επιλύονται με τη χρήση της θεωρίας παιγνίων. Κάθε πρόβλημα μοντελοποιείται ως ένα μη-συνεργατικό δυναμικό παίγνιο πολλαπλών σταδίων, στο οποίο υπάρχει αλληλουχία μεταξύ των διαδοχικών στρατηγικών αποφάσεων και σε κάθε στάδιο υπάρχει πλήρης πληροφόρηση για το τι έχει συμβεί μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή. Κάθε οικονομική οντότητα (economic agent) έχει στη διάθεσή της ένα πεπερασμένο πλήθος στρατηγικών (finite strategy set) ενώ, κάθε διάνυσμα στρατηγικών αντιστοιχίζεται με μία αμοιβή (payoff) για κάθε οικονομική οντότητα. Η λήψη της βέλτιστης απόφασης κάθε οικονομικής οντότητας, σε κάθε στάδιο του παιγνίου, βασίζεται σε δύο ομάδες παραγόντων: πρώτον, στο τι έχει συμβεί στα προηγούμενα στάδια του παιγνίου και δεύτερον, στο τι στρατηγικές προσδοκά να ακολουθήσουν οι αντίπαλοί της στο ίδιο στάδιο του παιγνίου.