Η οικονομική συνεργασία του Εύξεινου Πόντου (Ο.Σ.Ε.Π.): η δημιουργία ενός forum διακυβερνητικής οικονομικής συνεργασίας, η εξελικτική του πορεία, ο μετασχηματισμός του σε διεθνή οργανισμό και η ιδιαίτερη σημασία της ελληνικής συμβολής και συμμετοχής στο διεθνή οργανισμό του Ο.Σ.Ε.Π.

Abstract

Στην Ελληνική Μυθολογία, μέσα από το ταξίδι των Αργοναυτών αλλά και τις αφηγήσεις του Ηρόδοτου, του πρώτου μεγάλου έλληνα ιστορικού της κλασσικής εποχής, η Μαύρη Θάλασσα παρουσιάζεται σαν μια βόρεια μυθική περιοχή που προσφέρεται για εξερεύνηση και εμπορική εκμετάλλευση. Τα ελληνικά καράβια μετέφεραν μέταλλα και άλλες πρώτες ύλες, δημητριακά και αλίπαστα πίσω στην Ελλάδα, ενώ οι ελληνικές αποικίες που ιδρύθηκαν στα παράλια της, ήδη από τον έβδομο π.χ. αιώνα, έφεραν και μεταφύτευσαν στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας τους ελληνικούς πολιτειακούς, θρησκευτικούς και πολιτιστικούς θεσμούς. Στους ιστορικούς, εξάλλου, χρόνους, η περιοχή του Ευξείνου Πόντου υπήρξε το λίκνο διαφόρων πολιτισμών, το σταυροδρόμι μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης, όπου έρχονταν σε επαφή άνθρωποι διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών. Η επαφή, εντούτοις, αυτή δεν υπήρξε πάντοτε εύκολη: μετά από, περιόδους ειρήνης και ηρεμίας ακολουθούσαν περίοδοι παρατεταμένων συγκρούσεων. Ακόμη και μέσα από το κλίμα αυτό, η περιοχή του Ευξείνου Πόντου ήταν γνωστή παγκόσμια για τις αναπτυγμένες εμπορικές σχέσεις και επαφές που υπήρχαν στους κόλπους της. Με τον τρόπο αυτό, συσσωρεύτηκε πολύτιμη εμπειρία, που αποτέλεσε προϊόν τόσο των κάθε φύσης επαφών μεταξύ των λαών των δύο ηπείρων όσο και της, κατά περίπτωση, συγκατοίκησής τους που είχε ως επακόλουθο την αμοιβαία αλληλεπίδραση των πολιτισμών τους. Στη διαδρομή της ιστορίας, οι χώρες της περιοχής του Ευξείνου Πόντου έγιναν μάρτυρες πολλών αλλαγών, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τις συνεχείς μεταβολές, πολιτικές και κοινωνικές, του χάρτη της περιοχής με ότι κάτι τέτοιο συνεπάγεται. Μόλις την τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα, όταν άρχισαν σταδιακά να διαλύονται τα σύννεφα του ψυχρού πολέμου, της καχυποψίας και της δυσπιστίας, οι χώρες στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου κατάφεραν να προχωρήσουν με δυναμικά βήματα προς την κατεύθυνση της συνεργασίας τους, με σκοπό να εκμεταλλευθούν τα πολύτιμα “κοινά” στοιχεία που διέθεταν, όπως τη γεωγραφική εγγύτητα, την “εν πολλοίς” κοινή τους ιστορία, τους πολιτιστικούς καθώς και τους οικονομικούς τους δεσμούς. Σημαντική τους καινοτομία αποτέλεσε η υλοποίηση μιας ιδιότυπης προσπάθειας συνεργασίας, που είναι η “Οικονομική Συνεργασία του Ευξείνου Πόντου”. Η Οικονομική Συνεργασία του Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ) αποτελεί μια πρωτότυπη προσπάθεια συνεργασίας έντεκα χωρών, που καλύπτουν ένα χώρο περίπου 300 εκατ. ανθρώπων. Από αυτές, οι πέντε είναι βαλκανικές (Αλβανία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, Τουρκία) και οι λοιπές έξι είναι πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες (Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία και Ρωσική Ομοσπονδία). Ποια, όμως, υπήρξε η αφετηρία της πιο πάνω προσπάθειας; Σε συνέχεια σχετικής τουρκικής πρωτοβουλίας, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων των πιο πάνω έντεκα χωρών υπέγραψαν, στις 25 Ιουνίου 1992, στην Κωνσταντινούπολη, τη Διακήρυξη Κορυφής για την Οικονομική Συνεργασία του Ευξείνου Πόντου. Με τη Διακήρυξη της Κωνσταντινούπολης, δημιουργήθηκε ένα πρότυπο forum οικονομικής περιφερειακής συνεργασίας, το οποίο, σύμφωνα με το κείμενο της Διακήρυξης, στηρίζεται στις αρχές που έχουν τεθεί από το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την Τελική Πράξη του Ελσίνκι, τη Χάρτα των Παρισίων του 1990 και τα λοιπά κείμενα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). […]