Εξελικτικές επιδράσεις στον κινητικό έλεγχο λεπτών αντιληπτικο-κινητικών δεξιοτήτων που εκτελούνται με τα άνω άκρα από παιδιά ηλικίας 5 - 7 ετών

Abstract

Perceptuo-motor skills are complex perceptuo-motor plans, acquired through learning and experience. Their successful performance is depended on a harmonic interaction of cognitive, perceptual and motor mechanisms. Graphomotor skills (GS) are of the most important fine motor skills. The fact that these skills are practised through life span, are taught in a very specific manner and assessed objectively via modern electronic equipment, attract scientists to systematically study their development and performance. The current study reports three experiments conducted to investigate developmental effects of motor control on GS of children ageing 5, 6 and 7 years. In the first experiment 108 children (54 boys and 54 girls), 5, 6 and 7 years old, copied a word and a pseudoword. In the second experiment, 24 children 7-year old (12 right-handed and 12 left-handed), copied a word, draw a circle and traced a non-verbal graphomotor task. In the third experiment 30 children (15 with an ipsilateral eye-hand pattern and 15 with a contralateral pattern) copied the word and traced the non-verbal graphomotor task of the second experiment. The subjects’ graphomotor performance was recorded by a WACOM-INTUOS digitizer and analyzed by OASIS ver. 830 software. Changes in movement time, mean velocity, mean pressure and peak-to-mean velocity ratio were measured for each graphomotor task in experiment 1, 2 and 3. In addition, directionality of movement was measured in experiment 2. The results suggest that: a) age affects graphomotor performance, b) gender differently affects graphomotor performance of the three experimental groups, c) movement time of right-handed subjects is shorter than that of left-handed subjects only on the verbal task, d) directionality of right-handed children is different than that of left-handed, e) the performance of children with an ipsilateral eye-hand pattern on novel and complex graphomotor tasks is better than that of children with a contralateral pattern. These results indicate that a) the development of GS does not follow a linear course, b) learning and experience eliminate gender differences on graphomotor performance. The results are discussed in the light of current laterality findings on graphomotor performance. Further research should focus on longitudinal and twinning studies of graphomotor performance, as well as on graphomotor performance of children with special needs.

Οι αντιληπτικο-κινητικές δεξιότητες συνιστούν σύνθετα αντιληπτικο-κινητικά σχέδια, που αποκτώνται με την εξάσκηση και την εμπειρία. Η επιτυχής εκτέλεσή τους στηρίζεται στην αρμονική αλληλεπίδραση αισθητηριακών, γνωστικών και κινητικών μηχανισμών. Από τις πιο σημαντικές λεπτές αντιληπτικό-κινητικές δεξιότητες είναι οι γραφοκινητικές δεξιότητες (ΓΔ). Η συνεχής εξάσκηση των δεξιοτήτων αυτών, ο κοινός τρόπος διδασκαλίας τους, καθώς και τα σύγχρονα μέσα καταγραφής και αξιολόγησής τους καθιστούν το επιστημονικό πεδίο έρευνας και μελέτης τους ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Η παρούσα εργασία σχεδιάστηκε με σκοπό τη μελέτη των εξελικτικών επιδράσεων στον κινητικό έλεγχο των ΓΔ, που εκτελούνται από παιδιά χρονικής ηλικίας 5-7 ετών. Για το σκοπό αυτό σχεδιάστηκαν τρία πειράματα: Στο πρώτο πείραμα ζητήθηκε από 108 παιδιά (54 αγόρια και 54 κορίτσια), χρονικής ηλικίας 5, 6 και 7 ετών, να αντιγράψουν μία λέξη και μία ψευδολέξη στην επιφάνεια ενός ψηφιοποιητή. Στο δεύτερο πείραμα 24 παιδιά χρονικής ηλικίας 7 ετών (12 δεξιόχειρα και 12 αριστερόχειρα) αντέγραψαν μία λέξη, σχέδιασαν έναν κύκλο και στη συνέχεια ακολούθησαν το ίχνος ενός μη-λεκτικού γραφοκινητικού θέματος στην επιφάνεια ενός ψηφιοποιητή. Στο τρίτο πείραμα έλαβαν μέρος 30 παιδιά χρονικής ηλικίας 7 ετών [15 ομόπλευρου εντοπισμού ματιού-χεριού και 15 ετερόπλευρου εντοπισμού) αντέγραψαν τη λέξη και ακολούθησαν το ίχνος του μη-λεκτικού γραφοκινητικού θέματος του δευτέρου πειράματος. Η γραφοκινητική απόδοση των παιδιών καταγράφηκε μέσω ενός ψηφιοποητή (WACOM-INTUOS) και αναλύθηκε με ειδικό λογισμικό (OASIS ver. 830). Μετρήθηκαν ο χρόνος κίνησης, η μέση ταχύτητα, η μέση πίεση και ο λόγος μέγιστη-προς-μέση ταχύτητα, για κάθε γραφοκινητικό θέμα. Επιπρόσθετα, αξιολογήθηκε η επιλογή κατεύθυνση κίνησης για το δεύτερο πειραματικό θέμα. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι: α) η χρονική ηλικία επιδρά στην εκτέλεση των ΓΔ, β) το φύλο επιδρά διαφορετικά στη γραφοκινητική απόδοση των τριών ηλικιακών ομάδων, γ) ο χρόνος κίνησης των δεξιόχειρων είναι μικρότερος από εκείνον των αριστερόχειρων μόνο στο λεκτικό θέμα, δ) η επιλογή της κατεύθυνσης κίνησης στο σχηματισμό κύκλου διαφέρει μεταξύ αριστερόχειρων και δεξιόχειρων, ε) ο ομόπλευρος εντοπισμός ματιού-χεριού επιδρά θετικά στα δυσκολότερα και μη οικεία γραφοκινητικό θέματα. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι α) η ανάπτυξη των ΓΔ δεν ακολουθεί γραμμική πορεία, β) η μάθηση και η εμπειρία εξομαλύνουν τις επιδράσεις του παράγοντα φύλου και γ) η προτίμηση χεριού-ματιού είναι παράγοντες που πρέπει να συνεκτιμούνται κατά την εκμάθηση των ΓΔ. Τέλος, προτείνεται η μελλοντική έρευνα στο πεδίο των ΓΔ, να στραφεί σε διαχρονικές μελέτες, μελέτες διδύμων και παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.