Επίδραση της αντιυπερτασικής αγωγής στα καρδιαγγειακά αντανακλαστικά: Ο ρόλος του αυτόνομου νευρικού συστήματος

Abstract

The cardiovascular reflexes are often altered in arterial hypertension, while the effects of the antihypertensive treatment is not yet established. In the present study 30 healthy subjects and 90 patients with essential hypertension were studied after 2 weeks of placebo therapy and antihypertensive treatment for 6 months. The drugs used were Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors (ACEI) or Calcium Antagonists, in 36 and 54 patients respectively. Blood pressure (BP) and heart rate (HR) were measured before and after treatment, as were: Valsalva manouvre, inspiratory tachycardia, postural BP, HR changes and BP, HR changes in isometric exercise. BP fell with both ACEI (from 160/103 to 139/91 mmHg, p<0.0001) and calcium antagonists (from 165/101 to 140/87 mmHg, p<0.0001), as expected. In the ACEI group HR during the Valsalva manouvre, in inspiration and during postural changes increased, but not significantly so (p=NS), while BP changes during isometric tests decreased, but again not significantly (p=NS), But they were related to patient age (r=0.49 p<0.01 and r=0.40 p<0.05). In the calcium antagonist group, HR ratios in the Valsalva test decreased (from 1.58 to 1.46, p=0.007), as did inspiratory tachycardia (from 15.1 to 13.2 bpm, p=0.01), while BP changes during isometrics, did not change significantly (p=NS). Inspiratory tachycardia changes were related to patients obesity (r=0.26 p<0.05), while diastolic BP changes post treatment were related to the left ventricular hypertrophy magnitude (r=-0.37 p<0.01). It is concluded that antihypertensive treatment with ACEI or calcium antagonists change cardiovascular reflexes to a small degree only, due to baroreceptor resetting. Thus minimizing deviations from normal.

Τα καρδιαγγειακά αντανακλαστικά είναι συχνά επηρεασμένα στην αρτηριακή υπέρταση, ενώ δεν είναι γνωστή η επίδραση σε αυτά της φαρμακευτικής αντιυπερτασικής αγωγής. Προς την κατεύθυνση αυτή, μελετήθηκαν 30 υγιείς μάρτυρες καθώς και 90 ασθενείς με χρόνια ιδιοπαθή αρτηριακή υπέρταση, 2 εβδομάδες μετά από εικονικό φάρμακο και 6 μήνες μετά από αντιυπερτασική αγωγή με αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ΑΜΕΑ) ή ανταγωνιστή ασβεστίου. Οι 36 ασθενείς έλαβαν ΑΜΕΑ και οι 54 ανταγωνιστές ασβεστίου. Στους ασθενείς αυτούς έγινε έλεγχος των καρδιαγγειακών αντανακλαστικών, πριν και 6 μήνες μετά την ειδική αντιυπερτασική αγωγή. Οι δοκιμασίες που χρησιμοποιήθηκαν είναι η Valsalva, η μεταβολή της θέσεως του σώματος από την ύπτια στην όρθια θέση, η εισπνευστική ταχυκαρδία και η ισομετρική άσκηση. Οι υπερτασικοί ασθενείς είχαν περισσότερο επηρεασμένα τα καρδιαγγειακά αντανακλαστικά σε σχέση με τους μάρτυρες, ιδιαίτερα στην εισπνευστική ταχυκαρδία (16.2 έναντι 22 bpm, p=0,0008), καθώς και την αύξηση της ΣΑΠ στην ισομετρική άσκηση (33,9 έναντι 27,8 mmHg, p=0,05). Στην ομάδα των υπερτασικών που χορηγήθηκε ΑΜΕΑ, η συστολική αρτηριακή πίεση (ΣΑΠ) και η διαστολική αρτηριακή πίεση (ΔΑΠ) μειώθηκαν μετά την αγωγή από 160/103 σε 139/91 mmHg (p<0,0001). Οι λόγοι της καρδιακής συχνότητας στη δοκιμασία Valsalva και κατά τη μεταβολή της θέσεως του σώματος, από την ύπτια στην όρθια στάση, αυξήθηκαν μετά την θεραπεία, αλλά όχι σημαντικά. (Από 1,55 σε 1,56 p=NS και από 1,04 σε 1,05 p=NS, αντίστοιχα). Η εισπνευστική ταχυκαρδία μειώθηκε σημαντικά μετά τη θεραπεία από 17,7 σε 15.2 bpm, ρ=0,04). Κατά την ισομετρική άσκηση, η διαφορά μεταξύ της υψηλότερης ΣΑΠ, κατά τη διάρκεια της άσκησης και της μέσης τιμής της ΣΑΠ πριν την έναρξη της άσκησης μειώθηκε ελάχιστα μετά τη θεραπεία (από 36,6 σε 36.3 mmHg, p=NS). Ομοίως η αντίστοιχη διαφορά της ΔΑΠ μειώθηκε μετά την αγωγή, αλλά όχι σημαντικά (από 9,57 σε 8,6 bpm, p=NS). Στην ομάδα των υπερτασικών που χορηγήθηκαν ανταγωνιστές ασβεστίου, η ΣΑΠ και η ΔΑΠ επίσης μειώθηκαν σημαντικά, από 165/101 σε 140/87 mmHg (p<0,0001). Οι λόγοι της καρδιακής συχνότητας στη δοκιμασία Valsalva μειώθηκαν από 1,58 πριν την αγωγή σε 1,46 μετά την αγωγή (p=0,007), ενώ η εισπνευστική ταχυκαρδία μειώθηκε από 15,1 σε 13,2 bpm, μετά τη αγωγή (p=0,01). Οι λόγοι της καρδιακής συχνότητας κατά τη μεταβολή της θέσεως του σώματος από την ύπτια στην όρθια θέση δεν μεταβλήθηκε σημαντικά (από 1,04 σε 1,03, p=NS). Κατά την ισομετρική άσκηση η διαφορά μεταξύ της υψηλότερης ΣΑΠ κατά την άσκηση και της μέσης ΣΑΠ πριν από την έναρξη της άσκησης αυξήθηκε μετά την αγωγή, αλλά η μεταβολή δεν ήταν σημαντική (από 32 σε 33 mmHg, p=NS). Η αντίστοιχη διαφορά της ΔΑΠ στην ισομετρική άσκηση αυξήθηκε, αλλά η μεταβολή επίσης δεν ήταν σημαντική (από 23,5 σε 23,6 mmHg, p=NS). Αντίθετα, η καρδιακή συχνότητα κατά την ισομετρική άσκηση μειώθηκε από 11,5 σε 8,96 bpm, αλλά η διαφορά δεν ήταν σημαντική. Στην ομάδα των ασθενών που έλαβαν ΑΜΕΑ, η διαφορά του βαθμού αύξησης της ΣΑΠ (r=0,49, p<0,01) και της ΔΑΠ (r=0,40, p=0,05) στην ισομετρική άσκηση μετά την αγωγή συσχετιζόταν με την ηλικία των ασθενών. Ο βαθμός παχυσαρκίας συσχετιζόταν αρνητικά με την αύξηση της ΣΑΠ στην ισομετρική άσκηση (r=-0,35, p=0.04), ενώ η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας συσχετιζόταν με την αύξηση της καρδιακής συχνότητας στην όρθια θέση (r=0.31, p=0.05). Στους ασθενείς που έλαβαν ανταγωνιστές ασβεστίου, η μεταβολή του λόγου της καρδιακής συχνότητας 30/15 μετά την αγωγή συσχετιζόταν με την παχυσαρκία των ασθενών (r=0,26, p<0,05), ενώ ο βαθμός μεταβολής της αύξησης της ΔΑΠ μετά την αγωγή συσχετιζόταν με τον βαθμό υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας (r= -0,37, p<0,01), όπως και σε μικρότερο βαθμό, της ΣΑΠ (r= -0.27, p=0.03). Συμπεραίνεται ότι η αντιυπερτασική αγωγή με ΑΜΕΑ και ανταγωνιστές ασβεστίου, σε μικρό μόνο βαθμό επιτυγχάνει τροποποίηση της συμπεριφοράς των καρδιαγγειακών αντανακλαστικών, λόγω επαναβαθμονόμησης των υποδοχέων, με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση της εκτροπής από το φυσιολογικό.