Δημιουργική οικονομία και δημιουργικές πόλεις: η προοπτική του Δήμου Χανίων ως δημιουργικής πόλης

Abstract

The thesis explores the perspective of the Municipality of Chania as a creative city, based on the creative economy’s principles, the study of international practices and networks, as well as specific cases of creative cities, which connect their development with culture, creativity and innovation. Emphasis is given to Cultural and Creative Industries (CCIs), with a central role to the creative economy, as they link intangible services and products to creative content and market objectives. The concept of cultural diplomacy in the modern era is analyzed, while the effectiveness of the practices developed by the Municipality of Chania is examined through the S.W.O.T. analysis. In addition, useful proposals are formulated for the administrators of the Organization, so that networking and especially cultural diplomacy contribute to the development of the Municipality. Composite indicators, linked to culture and the creative economy in the framework of the European Commission's Cultural and Creative Cities Monitor, are presented, as well as two new methodological approaches to composite measurement of creativity and culture at country level. As far as the quantitative research, carried out for the needs of the thesis is concerned, the degree of satisfaction of the Municipality’s residents was examined regarding their quality of life, their relationship with culture, while the level of satisfaction of the creative professionals of the Municipality was also examined. The ultimate goal of the research was the design of policies, which will support the Municipality in its effort to develop in the field of creative economy, upgrading its cultural product and developing sustainable urban development policies. From the results of the quantitative research, it appears that the Municipality of Chania has diversity and spatial advantages, related to the authenticity of the place and its unique characteristics. However, low performances are recorded concerning the satisfaction of its residents in key areas, such as their quality of life, the tolerance of the Municipality towards the vulnerable and minority groups, the initiatives of the local authorities in the creative sector.

Η παρούσα διατριβή διερευνά την προοπτική του Δήμου Χανίων ως δημιουργικής πόλης, βάσει των αρχών της δημιουργικής οικονομίας, της μελέτης διεθνών πρακτικών και δικτύων, καθώς και περιπτώσεων δημιουργικών πόλεων, που συνδέουν την ανάπτυξή τους, με τον πολιτισμό, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία. Έμφαση δίνεται στις Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες (ΠΔΒ), με κεντρική θέση στη δημιουργική οικονομία, καθώς συνδέουν άυλες υπηρεσίες και προϊόντα με το δημιουργικό περιεχόμενο και τους στόχους της αγοράς. Αναλύεται η έννοια της πολιτιστικής διπλωματίας στη σύγχρονη εποχή και εξετάζεται, μέσω της ανάλυσης S.W.O.T., η αποτελεσματικότητα των πρακτικών, που έχει αναπτύξει ο Δήμος Χανίων. Επιπρόσθετα, διατυπώνονται χρήσιμες προτάσεις προς τους διαχειριστές του Οργανισμού, ώστε η δικτύωση και κυρίως η πολιτιστική διπλωματία να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του δήμου. Παρουσιάζονται σύνθετοι δείκτες, που συνδέονται με τον πολιτισμό και τη δημιουργική οικονομία στο πλαίσιο του Παρατηρητηρίου Πολιτιστικών και Δημιουργικών Πόλεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και δύο νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις σύνθετης μέτρησης της δημιουργικότητας και του πολιτισμού σε επίπεδο χωρών. Στο πλαίσιο της ποσοτικής έρευνας, που διενεργήθηκε για τις ανάγκες της διατριβής, εξετάστηκε ο βαθμός ικανοποίησης των κατοίκων του Δήμου Χανίων αναφορικά με την ποιότητα ζωής τους, η σχέση τους με τον πολιτισμό, ενώ αποτυπώθηκε και το επίπεδο ικανοποίησης των δημιουργικών επαγγελματιών του Δήμου Χανίων. Απώτερος στόχος της έρευνας ήταν ο σχεδιασμός πολιτικών, που θα συνδράμουν τον Δήμο Χανίων στην προσπάθειά του να αναπτυχθεί στον τομέα της δημιουργικής οικονομίας, αναβαθμίζοντας το πολιτιστικό του προϊόν και αναπτύσσοντας πολιτικές βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Από τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας προκύπτει ότι ο Δήμος Χανίων διαθέτει ποικιλομορφία και χωρικά πλεονεκτήματα, που αφορούν στην αυθεντικότητα του τόπου και στα μοναδικά χαρακτηριστικά του. Ωστόσο, καταγράφονται χαμηλές επιδόσεις ως προς την ικανοποίηση των κατοίκων του σε καίριους τομείς, που αφορούν μεταξύ άλλων στην ποιότητα ζωής τους, την ανεκτικότητα του δήμου απέναντι στις ευάλωτες και μειονοτικές ομάδες του πληθυσμού, τις πρωτοβουλίες των τοπικών αρχών ως προς τον δημιουργικό τομέα.