Μελέτη της μουσικής ζωής και μουσικής εκπαίδευσης στη Λάρισα από το 1920 έως το 1949, με επίκεντρο το Δημοτικό Ωδείο Λάρισας

Abstract

This study belongs to the field of historical musicology with an emphasis on modern Greek music. It focuses on the institutions that contributed to the development of music education and dissemination of art music during the period 1922–1949 in Larissa. It provides a detailed examination of the Municipal Conservatory of Larissa (established in 1927 as a branch of the National Conservatory), the Music Society of Larissa (founded in 1931), as well as smaller institutions, such as private music schools. Additionally, the role of the military band in the city's musical events is highlighted, offering a comprehensive overview of the musical life in Larissa during that period. The Municipal Conservatory of Larissa serves as the central axis of research, as it emerged to be the most significant institution of music education until 1949 but also onwards. Its distinct status as a Legal Entity of Public Law, acquired almost from its beginning of operation, was a cornerstone for its stable and secure progress. Its goal was the cultivation of the music profession according to Western standards. The Music Society of Larissa stood out for its remarkable work, especially during the Interwar period. Inspired by the ideals of Europeanization, it played a decisive role in shaping the appropriate foundation for the development of music in the post-war years, while focusing on the dissemination and cultivation of amateur engagement with music. The final historical narrative is based on secondary and, primarily, a wide range of primary sources, including local press, meeting proceedings, and other administrative documents, mailing, annual reports of educational activities, concert programs, and more. Specifically, the depiction of the presence of the Municipal Conservatory of Larissa was highlighted with a brief reference to the musical life and education of Athens, while the approach chosen presents its evolution through the legal framework, teaching staff, concert activity and the development of its schools, which culminated with the establishment of the drama school. The activities of the Music Society of Larissa focus on its administrative organization, its schools of education, the teaching staff, as well as its rich social activity. The reference to the Music Society of Larissa considers previous research conducted on other important societies of Athens and the broader region. To achieve a more complete understanding of the wider context within which the contributions of the Municipal Conservatory and the Music Society shaped Larissa's path towards Europeanization, a retrospective examination of the city's general history was deemed necessary. This includes references on issues such as rymotomy, economy, health, and arts beyond music.

Η παρούσα έρευνα ανήκει στον τομέα της ιστορικής μουσικολογίας με έμφαση στην νεοελληνική μουσική. Επικεντρώνεται στους φορείς της Λάρισας που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της μουσικής εκπαίδευσης και τη διάδοση της έντεχνης μουσικής την περίοδο 1922-1949. Εξετάζονται αναλυτικά το Δημοτικό Ωδείο Λάρισας (Δ.Ω.Λ.) –ιδρυθέν το 1927 ως παράρτημα, αρχικά, του Εθνικού Ωδείου–, ο Μουσικός Σύλλογος Λάρισας (Μ.Σ.Λ.) –ιδρυθείς το 1931–, καθώς και μικρότεροι φορείς, όπως ορισμένες ιδιωτικές σχολές μουσικής. Επιπλέον, αναδεικνύεται ο ρόλος της στρατιωτικής μπάντας στα μουσικά δρώμενα της πόλης, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της μουσικής ζωής στη Λάρισα εκείνης της εποχής. Το Δ.Ω.Λ. αποτελεί τον βασικό άξονα της έρευνας, καθώς αναδείχθηκε ως ο σημαντικότερος φορέας μουσικής εκπαίδευσης, τόσο έως το 1949 όσο και τα επόμενα χρόνια. Η ιδιαίτερη ιδιότητά του ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, την οποία και απέκτησε σχεδόν από την αρχή της λειτουργίας του, αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο για τη σταθερή και ασφαλή πορεία του. Στόχος του ήταν η καλλιέργεια του επαγγέλματος του μουσικού με δυτικά πρότυπα. Ο Μ.Σ.Λ. διακρίθηκε για το αξιόλογο έργο του, κυρίως κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Εμπνεόμενος από τα ιδεώδη του εξευρωπαϊσμού, συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του κατάλληλου υπόβαθρου για την εξέλιξη της μουσικής στα μεταπολεμικά χρόνια, ενώ επικεντρώθηκε στη διάδοση και καλλιέργεια της ερασιτεχνικής σχέσης με τη μουσική. Η τελική ιστορική αφήγηση στηρίζεται σε δευτερογενείς και, κυρίως, σε ένα μεγάλο εύρος πρωτογενών πηγών που περιλαμβάνουν τον τοπικό Τύπο, πρακτικά συνελεύσεων και άλλα διοικητικά έγγραφα, αλληλογραφία, ετήσια δελτία εκπαιδευτικής δραστηριότητας, προγράμματα συναυλιών, κ.ά. Πιο συγκεκριμένα, η αποτύπωση της παρουσίας του Δ.Ω.Λ. αναδείχθηκε με μια ακροθιγή αναφορά στη μουσική ζωή και εκπαίδευση της Αθήνας, ενώ η προσέγγιση που επιλέχθηκε παρουσιάζει την εξέλιξή του μέσω του νομικού πλαισίου, του διδακτικού προσωπικού, της συναυλιακής δραστηριότητας και της ανάπτυξης των σχολών του, η οποία κορυφώθηκε με την ίδρυση της δραματικής σχολής. Η δραστηριότητα του Μ.Σ.Λ. επικεντρώνεται στη διοικητική του οργάνωση, τις σχολές εκπαίδευσης που προσέφερε, το διδακτικό προσωπικό, καθώς και στην έντονη κοινωνική του δραστηριότητα. Η αναφορά στον Μ.Σ.Λ. λαμβάνει υπόψη της την προηγηθείσα έρευνα σε άλλους σημαντικούς συλλόγους της Αθήνας και της περιφέρειας. Για την πληρέστερη κατανόηση του γενικότερου πλαισίου μέσα στο οποίο έλαβαν χώρα οι συνεισφορές του Δ.Ω.Λ. και του Μ.Σ.Λ. στην πορεία της Λάρισας προς τον εξευρωπαϊσμό, κρίθηκε αναγκαία μια αναδρομή στη γενικότερη ιστορία της πόλης, με αναφορές σε ζητήματα όπως η ρυμοτομία, η οικονομία, η υγεία και οι τέχνες εκτός της μουσικής.