Η επίδραση του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού και της θεραπείας του στη δομή του θυρεοειδούς και στην ψυχοσωματική ανάπτυξη των παιδιών

Abstract

The thyroid gland plays a major role in the intellectual, mental and physical growth of children and adolescents. Its proper function is mandatory for their normal development. Subclinical hypothyroidism, (SH), is defined in the international literature, as the very early stage (biochemical or preclinical) of thyroid dysfunction. Τhe question if SH is only a biochemical finding, or a form of mild thyroid dysfunction, with all the effects it may have on the development and health of children and adolescents, has particularly concerned scientists. Among the most controversial issues related to this entity is, if it is related to other thyroid pathological conditions, such as thyroid heterogeneity, thyroid nodules, goiter, autoimmune thyroiditis, as well as, under which conditions replacement therapy should be initiated. This research was carried out in the Pediatric Endocrinology and Diabetes Unit of the Pediatric Clinic of the University of Patras Medical School in Greece. Its purpose was to document the clinical, biochemical, radiological, and epidemiological characteristics of children and adolescents with SH and (1) thyroid nodules, (2) growth failure, (3) obesity, and (4) speech delay. To achieve this goal, 818 children and adolescents (patients) from western and southern Greece were studied for 12 years. In this longitudinal study, SH was defined using a cut-off value of TSH>3mU/L, in the presence of free thyroxine (fT4) concentrations within normal limits. Thyroid nodules in the pediatric population represent a serious clinical challenge, as although rare, their malignancy rate is high, reaching 20-25%. In the group of 818 children studied, 256 (31%) children and adolescents were diagnosed with nodules, with a clear predominance of adolescent girls over adolescent boys by a ratio of 3:1. 23.4% of these patients showed positive anti-TG antibodies and 25.4% positive anti-TPO antibodies, although the highest percentage of positive antibodies previously reported in the Greek pediatric population is 10%. After initial treatment with levothyroxine (LT4), in 85.5% of patients the nodules disappeared. In 14.5% of patients, where the nodule remained unchanged or increased in size, it subsequently decreased (except in the case of one patient) after increasing the dose of levothyroxine. Of the 818 children included in the study, 175 (21,4%) had growth failure. Ninety-one percent of these children improved their growth rate after 6 months of levothyroxine treatment. As for the children with obesity 234 children (28.6%) who participated in the study were diagnosed with obesity. In 87% of the children with obesity, the Body Mass Index improved after 6-9 months with levothyroxine treatment, proper diet and exercise. In the study, 29 children had delayed speech. Α significant improvement was also found in the children with speech delay after levothyroxine treatment. The findings of the study strongly support the hypothesis that early pharmaceutical intervention with levothyroxine may prove beneficial in children and adolescents with subclinical hypothyroidism and thyroid nodules, growth failure, obesity or speech delay. Particular importance should be attributed to the finding of this particular study, according to which the family history of thyroid disease, the presence of goiter or Hashimoto's justify the ultrasound examination in children and adolescents with subclinical hypothyroidism.

Ο θυρεοειδής αδένας έχει μεγάλη σημασία για την σωματική, διανοητική και ψυχική ανάπτυξη των παιδιών. Η άψογη λειτουργία του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη φυσιολογική εξέλιξη τους. Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός (ΥΥΘ) αναφέρεται στο πολύ πρώιμο στάδιο (βιοχημικό ή προκλινικό) ανεπάρκειας των θυρεοειδικών ορμονών. Τα τελευταία χρόνια απασχολεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες, το ερώτημα - εάν πρόκειται για ένα απλό βιοχημικό εύρημα ή μια μορφή θυρεοειδικής ανεπάρκειας, με όλες τις επιπτώσεις, που αυτή μπορεί να έχει στη σωματική και ψυχοκινητική ανάπτυξη των παιδιών. Από τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα που σχετίζονται με τον ΥΥΘ είναι η σχέση του με άλλες παθογόνες καταστάσεις του θυρεοειδούς, όπως η ανομοιογένεια, οι όζοι του παρεγχύματός του, η βρογχοκήλη, η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, καθώς και υπό ποιές συνθήκες θα πρέπει να γίνεται έναρξη της θεραπείας υποκατάστασης. Η παρούσα διατριβή εκπονήθηκε στη Μονάδα Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη της Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών. Σκοπός της είναι να τεκμηριωθούν τα κλινικά, βιοχημικά, ακτινολογικά και επιδημιολογικά χαρακτηριστικά παιδιών και εφήβων με ΥΥΘ και (1) όζους, (2) ανεπάρκεια αύξησης, (3) παχυσαρκία, και (4) καθυστέρηση στην ομιλία. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού μελετήθηκαν 818 παιδιά και έφηβοι (ασθενείς) από τη δυτική και νότια Ελλάδα για 12 χρόνια. Σε αυτή τη διαχρονική μελέτη, ορίσαμε τον ΥΥΘ χρησιμοποιώντας τιμή αποκοπής για την TSH>3mU/L, παρουσία συγκεντρώσεων ελεύθερης θυροξίνης (fΤ4) εντός των φυσιολογικών ορίων της. Οι όζοι του θυρεοειδούς στον παιδιατρικό πληθυσμό αντιπροσωπεύουν μια σοβαρή κλινική πρόκληση, καθώς ναι μεν είναι σπάνιοι, το ποσοστό κακοήθειας τους όμως είναι υψηλό, και φθάνει το 20-25%. Από τα 818 παιδιά που συμπεριελήφθησαν στη μελέτη 256 παιδιά (31%) και έφηβοι παρουσίασαν όζους του θυρεοειδούς. Διαπιστώθηκε σαφή υπεροχή των έφηβων κοριτσιών ως προς τα έφηβα αγόρια 3/1. Το 23,4% των ασθενών αυτών εμφάνισαν θετικά αντι-TG και το 25,4 % θετικά αντι-TPO αντισώματα, ποσοστό αρκετά υψηλό, δεδομένου ότι τα υψηλότερα αποτελέσματα που αναφέρονται στον ελληνικό παιδιατρικό πληθυσμό είναι 10 %. Μετά την αρχική θεραπεία με λεβοθυροξίνη (LT4), στο 85,5% των ασθενών ο όζος απορροφήθηκε. Στο 14,5% των ασθενών, όπου ο όζος παρέμεινε αμετάβλητος ή αυξήθηκε σε μέγεθος, στη πορεία μειώθηκε (εκτός από τη περίπτωση ενός ασθενή) μετά από αύξηση της δόσης. Από τα 818 παιδιά που συμπεριελήφθησαν στη μελέτη, τα 175 (21,4%) παρουσίασαν ανεπάρκεια αύξησης. Το 91% από τα παιδιά αυτά βελτίωσαν τον ρυθμό ανάπτυξής τους, μετά από 6 μήνες θεραπείας με λεβοθυροξίνη. Όσον αφορά τα παιδιά με παχυσαρκία, 234 παιδιά (28,6%) που συμμετείχαν στη μελέτη διαγνώσθηκαν με παχυσαρκία. Στο 87% των παιδιών με παχυσαρκία ο Δείκτης Μάζας Σώματος βελτιώθηκε μετά από 6-9 μήνες με θεραπεία με λεβοθυροξίνη σωστή διατροφή και άσκηση. Στη μελέτη 29 παιδιά (3,5%) παρουσίασαν καθυστέρηση λόγου. Σημαντική βελτίωση διαπιστώθηκε σε όλα τα παδιά μετά τη θεραπεία με λεβοθυροξίνη.Τα ευρήματα της μελέτης υποστηρίζουν σθεναρά την υπόθεση, ότι η έγκαιρη φαρμακευτική παρέμβαση με λεβοθυροξίνη, δύναται να αποδειχθεί ευεργετική σε παιδιά και εφήβους με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό και όζους θυρεοειδούς, ανεπάρκεια αύξησης, παχυσαρκία ή καθυστέρηση στην ομιλία. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να αποδοθεί στο εύρημα της συγκεκριμένης μελέτης, σύμφωνα με το οποίο το οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδικής νόσου, η ύπαρξη βρογχοκήλης, ή Hashimoto’s, δικαιολογούν τη διενέργεια υπερηχογραφικού ελέγχου σε παιδιά και εφήβους με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό.