Διερεύνηση συναισθηματικής νοημοσύνης, υποκειμενικής ευτυχίας και ικανοποίηση ζωής, εφήβων μαθητών-μαθητριών: ο ρόλος της φυσικής αγωγής

Abstract

The purpose of the present study was to investigate the overall Emotional Intelligence (EI) and its dimensions, Percieved Happiness (PH) and Life Satisfaction (LS) of adolescent middle school students. Sub-objectives were: To test the validity and reliability of the measurement instruments used in the study. To investigate the relationship between EI and its dimensions with PH and LS. To examine any differences in overall EI and its dimensions, PH and LS of adolescent students in relation to the independent variables of the study. The possibility of predicting PH and LS from overall EI and its dimensions. The implementation of a targeted intervention program for the development of EI and its dimensions in middle school students through the Physical Education class. In the study, 2,233 students from 24 middle schools in the Region of Eastern Macedonia & Thrace participated in the study, of which 1,025 took part in the main survey and 1,208 in the validation/adjustment of the questionnaires. The TEIQue-SF (Petrides, Pita, & Kokkinaki, 2007), the Oxford Happiness Questionnaire (Hills & Argyle, 2002) and the Students' Life Satisfaction Scale (SLSS: Huebner, 1991b; 1991c) were used as measurement instruments. For the statistical analysis of the data: descriptive and inferential statistics with central tendency and dispersion indicators, exploratory and confirmatory factor analysis, internal consistency and validity testing of the questionnaires, t-test and One -Way analyses, multiple regression and repeated measures analyses were performed. The statistical processing of the survey data revealed: The Greek version of the questionnaires "Emotional Intelligence - Short Form", "Percieved Happiness" and "Life Satisfaction" are valid and reliable instruments for measuring the EI, PH and LS of middle school students. Gender, grade of attendance and participation in extracurricular sports activities differentiate both overall EI and its sub-dimensions, PH and LS. The type of sport -individual or team- does not vary the overall EI and its dimensions, nor the PH and LS. A statistically significant positive relationship was observed between overall EI and its dimensions with PH and LS. Total EI and its dimensions predict a significant proportion of PH and LS of middle school students. The intervention program had a significant effect on improving both overall EI and its dimensions in the students of the experimental group. In conclusion, the results of the present dissertation revealed that the three measurement instruments used showed excellent psychometric properties and supported their use in assessing emotional intelligence as a personality trait, subjective happiness and life satisfaction of middle school students. EI, as a personality trait, can be improved by implementing appropriate programmes during the Physical Education class. The strong positive relationship of the overall EI and its dimensions with SH and LS provides the opportunity for the development of targeted programs aimed at their simultaneous improvement. Adolescence is the period of transition from childhood to the adult world and schools, and particularly the PE class, are an excellent environment for implementing such programs to help our young people develop the appropriate emotional skills needed in middle school and later in life. As the school setting is the most appropriate setting for promoting the emotional development and psychological well-being of adolescent students, even more important during the critical period of adolescence.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει τη συνολική Συναισθηματική Νοημοσύνη (ΣΝ) και τις διαστάσεις της, την Υποκειμενική Ευτυχία (ΥΕ) και την Ικανοποίηση Ζωής (ΙΖ) εφήβων μαθητών Γυμνασίου. Επιμέρους στόχοι ήταν: Ο έλεγχος της εγκυρότητας και αξιοπιστίας των οργάνων μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα. Η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της ΣΝ και των διαστάσεών της με την αντιλαμβανόμενη ΥΕ και την ΙΖ. Η εξέταση τυχόν διαφορών στη συνολική ΣΝ και στις διαστάσεις της, στην ΥΕ και την ΙΖ εφήβων μαθητών ως προς τις ανεξάρτητες μεταβλητές της έρευνας. Η δυνατότητα πρόβλεψης της ΥΕ και της ΙΖ από τη συνολική ΣΝ και τις διαστάσεις της. Η εφαρμογή ενός στοχευμένου παρεμβατικού προγράμματος για την ανάπτυξη της ΣΝ και των διαστάσεών της σε μαθητές Γυμνασίου, μέσα από το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Στην έρευνα, πήραν μέρος 2.233 μαθητές από 24 γυμνάσια της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, από τους οποίους οι 1025 πήραν μέρος στην κύρια έρευνα και 1.208 στην εγκυροποίηση/στάθμιση των ερωτηματολογίων. Ως όργανα μέτρησης χρησιμοποιήθηκαν: το TEIQue-SF (Petrides, Pita, & Kokkinaki, 2007), το Oxford Happiness Questionnaire (Hills & Argyle, 2002) και το Students’ Life Satisfaction Scale (SLSS: Huebner, 1991b; 1991c). Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκαν: στοιχεία περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής με δείκτες κεντρικής τάσης και διασποράς, διερευνητική παραγοντική ανάλυση, επιβεβαιωτική παραγοντική ανάλυση, έλεγχος εσωτερικής συνοχής και εγκυρότητας των ερωτηματολογίων, t-test και One -Way αναλύσεις, αναλύσεις πολλαπλής παλινδρόμησης και επαναλαμβανόμενων μετρήσεων. Από τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της έρευνας προέκυψε: Η ελληνική έκδοση των ερωτηματολογίων «Συναισθηματικής Νοημοσύνης – Σύντομη Έκδοση», «Υποκειμενικής Ευτυχίας» και «Ικανοποίηση Ζωής» αποτελούν έγκυρα και αξιόπιστα όργανα μέτρησης της ΣΝ, της αντιλαμβανόμενης ΥΕ και της ΙΖ μαθητών/τριών γυμνασίου. Το φύλο, η τάξη φοίτησης και η συμμετοχή σε εξωσχολικές αθλητικές δραστηριότητες, διαφοροποιούν τόσο τη συνολική ΣΝ όσο και τις επιμέρους διαστάσεις της, την αντιλαμβανόμενη ΥΕ και την ΙΖ. Το είδος του αθλήματος -ατομικό ή ομαδικό- δεν διαφοροποιεί τη συνολική ΣΝ και τις διαστάσεις της, ούτε την αντιλαμβανόμενη ΥΕ και την ΙΖ. Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική θετική σχέση μεταξύ της συνολικής ΣΝ και των διαστάσεών της με την αντιλαμβανόμενη ΥΕ και την ΙΖ. Η συνολική ΣΝ και οι διαστάσεις της προβλέπουν σημαντικό ποσοστό της αντιλαμβανόμενης ΥΕ και της ΙΖ μαθητών γυμνασίου. Το παρεμβατικό πρόγραμμα είχε σημαντική επίδραση στη βελτίωση τόσο της συνολικής ΣΝ όσο και των διαστάσεών της στους μαθητές της πειραματικής ομάδας. Συμπερασματικά, από τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής προέκυψε ότι τα τρία όργανα μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν έδειξαν εξαιρετικές ψυχομετρικές ιδιότητες και υποστηρίζεται η χρήση τους για την αξιολόγηση της ΣΝ ως χαρακτηριστικό γνώρισμα της προσωπικότητας, της ΥΕ και της ΙΖ μαθητών Γυμνασίου. Η ΣΝ, ως γνώρισμα της προσωπικότητας, μπορεί να βελτιωθεί με την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής. Η ισχυρή θετική σχέση της συνολικής ΣΝ και των διαστάσεων της με την ΥΕ και την ΙΖ, παρέχει τη δυνατότητα για την εκπόνηση στοχευμένων προγραμμάτων που θα αποβλέπουν στην ταυτόχρονη βελτίωσή τους. Η εφηβεία είναι η περίοδος της μετάβασης από την παιδική ηλικία στον κόσμο των ενηλίκων και τα σχολεία και ιδιαίτερα το μάθημα της Φ.Α., αποτελούν ένα εξαιρετικό περιβάλλον για την εφαρμογή ανάλογων προγραμμάτων, ώστε οι νέοι μας να αναπτύξουν τις κατάλληλες συναισθηματικές δεξιότητες που απαιτούνται στο Γυμνάσιο και αργότερα στη ζωή. καθώς ο χώρος του σχολείου είναι ο πλέον κατάλληλος για την προώθηση της συναισθηματικής ανάπτυξης και της ψυχολογικής ευημερίας των εφήβων μαθητών, ακόμη περισσότερο σημαντικός κατά την κρίσιμη περίοδο της εφηβείας.