Η επίδραση των δικτύων και του ψηφιακού μετασχηματισμού στην οργάνωση, διοίκηση και λειτουργία του σχολείου: οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Αττικής

Abstract

This dissertation examines the role of collaborative networks and Digital Transformation in the professional development of educators, as well as in improving the organization and operation of school units. Specifically, this research, conducted after the COVID-19 pandemic and the implementation of Emergency Remote Teaching, investigates educators’ perceptions regarding the contribution of networks and digital collaboration to the enhancement of their professional skills and the optimization of schools’ operational efficiency. Data collection was conducted through questionnaires addressed to primary education teachers in the Attica region, with analysis based on quantitative methods. Collaborative networks are recognized by educators as a critical support mechanism capable of mobilizing educational potential and, through collective processes, driving substantial improvements in the educational system. The educators in the sample acknowledge collaborative networks as catalysts for strengthening their professional identity, promoting the exchange of knowledge and practices, and disseminating innovative approaches. Additionally, they appear willing to actively participate in networks, recognizing that the establishment of rules and principles contributes to creating an environment that fosters collaboration and the achievement of common goals. Furthermore, the use of digital resources emerges as a significant factor in optimizing teaching effectiveness and the organizational functionality of school units. The study highlights the strategic importance of integrating digital tools into the management and administration of schools, enhancing collaboration, collective decision-making, and the connection between schools and the broader community. Notably, the implementation of Emergency Remote Teaching during the COVID-19 pandemic underscored the importance of networks in supporting educators during crises and the need for the educational system to adapt to new conditions. In an ever-evolving educational landscape, collaborative networks are identified as key factors in disseminating knowledge, developing best practices, and promoting innovative approaches in the educational process. This dissertation emphasizes the need for policymakers in education to encourage the creation of and active participation in educational networks, as well as to adopt strategies that promote the use of digital resources in schools. Strengthening these structures and integrating digital technology into school operations is a vital prerequisite for the adaptability and sustainability of the modern educational system.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τον ρόλο των συνεργατικών δικτύων και του Ψηφιακού Μετασχηματισμού στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, καθώς και στη βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας των σχολικών μονάδων. Ειδικότερα, η έρευνα αυτή, που πραγματοποιήθηκε μετά την πανδημία του COVID-19 και την εφαρμογή της Επείγουσας εξ Αποστάσεως Διδασκαλίας, διερευνά τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών αναφορικά με τη συμβολή των δικτύων και της ψηφιακής συνεργασίας στην ενίσχυση των επαγγελματικών δεξιοτήτων τους και στη βελτιστοποίηση της λειτουργικής αποδοτικότητας των σχολείων.Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων που απευθύνθηκαν σε εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής, με την ανάλυση να βασίζεται σε ποσοτικές μεθόδους. Τα συνεργατικά δίκτυα αναγνωρίζονται από τους εκπαιδευτικούς ως κρίσιμος υποστηρικτικός μηχανισμός, ικανός να κινητοποιήσει το εκπαιδευτικό δυναμικό και, μέσω συλλογικών διαδικασιών, να επιφέρει ουσιαστική αναβάθμιση στο εκπαιδευτικό σύστημα. Οι εκπαιδευτικοί του δείγματος αναγνωρίζουν τα συνεργατικά δίκτυα ως καταλυτικούς μηχανισμούς ενίσχυσης της επαγγελματικής τους ταυτότητας, προώθησης της ανταλλαγής γνώσεων και πρακτικών και διάχυσης καινοτόμων προσεγγίσεων. Παράλληλα, φαίνονται πρόθυμοι να συμμετέχουν ενεργά σε ένα δίκτυο και θεωρούν πως η ύπαρξη κανόνων και αρχών συμβάλλει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προάγει τη συνεργασία και την επίτευξη συνεκτικών στόχων. Επιπλέον, η χρήση ψηφιακών πόρων αναδεικνύεται ως σημαντικός παράγοντας βελτιστοποίησης της διδακτικής αποτελεσματικότητας και της οργανωτικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων. Η έρευνα επισημαίνει τη στρατηγική σημασία της ενσωμάτωσης ψηφιακών μέσων στη διαχείριση και τη διοίκηση των σχολείων, ενισχύοντας τη συνεργασία, τη λήψη συλλογικών αποφάσεων και τη σύνδεση του σχολικού πλαισίου με την ευρύτερη κοινωνία. Ειδικότερα, η εφαρμογή της Επείγουσας εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης κατά την πανδημία COVID-19 ανέδειξε τη σημασία των δικτύων για τη στήριξη των εκπαιδευτικών σε περιόδους κρίσης και την ανάγκη προσαρμογής του εκπαιδευτικού συστήματος σε νέες συνθήκες.Σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο εκπαιδευτικό περιβάλλον, τα συνεργατικά δίκτυα αναδεικνύονται ως καθοριστικοί παράγοντες για τη διάχυση γνώσεων, την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και την προώθηση καινοτόμων προσεγγίσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η διατριβή υπογραμμίζει την ανάγκη διαμόρφωσης πολιτικών από τους εκπαιδευτικούς φορείς που θα ενθαρρύνουν τη δημιουργία και ενεργή συμμετοχή σε εκπαιδευτικά δίκτυα, καθώς και την υιοθέτηση στρατηγικών που θα προάγουν τη χρήση ψηφιακών πόρων στα σχολεία. Η ενίσχυση αυτών των δομών και της ψηφιακής τεχνολογίας στις σχολικές μονάδες αποτελεί ζωτικής σημασίας προϋπόθεση για την προσαρμοστικότητα και τη βιωσιμότητα του σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος.