Προσβάσιμη λεξικογραφία: εκπόνηση ψηφιακού online λεξικού για άτομα με οπτική αναπηρία

Abstract

The objective of this doctoral dissertation is to develop a specialized electronic dictionary designed to be accessible to primary and secondary school students with visual impairments. This dictionary is systematically documented in a lexicographic protocol to ensure transparency in its creation. The electronic dictionary includes 3,830 entries, covering a comprehensive vocabulary drawn from school aids used in primary and secondary education. Additionally, the dictionary features innovative technology that enables visually impaired students to self-assist in their learning process, thereby improving their skills and learning strategies through the use of six keys. This allows the dictionary user to define shortcuts, transforming a standard keyboard into a basic Braille keyboard, making it significantly easier to search for any entry using just six keys, similar to a Braille typewriter. Therefore, the user is not required to learn or use the standard QWERTY keyboard layout. Furthermore, the dictionary provides both audio reading of the searched entry and an audio confirmation of each selection. The primary motivation behind the development of this application and the completion of this dissertation is the social aspect of ensuring unobstructed access to education for individuals with disabilities. Thus, the ultimate goal is accessibility and equal educational opportunities for all students in language learning, establishing the necessary conditions to support this in the educational process. The contribution of this work lies in creating a new accessible educational resource for the community of individuals with visual impairments, with a systematic documentation of the development process in a lexicographic protocol accessible to all.

Στόχο της διδακτορικής διατριβής αποτελεί η δημιουργία ενός ειδικού ηλεκτρονικού λεξικού προσβάσιμου για μαθητές/μαθήτριες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με οπτικές αναπηρίες με τρόπο διαφανή μέσω της συστηματικής καταγραφής των βημάτων εκπόνησης σε λεξικογραφικό πρωτόκολλο. Το ηλεκτρονικό λεξικό περιλαμβάνει 3.830 λήμματα τα οποία καλύπτουν ένα εκτενές εύρος λεξιλογίου, το οποίο έχει αντληθεί από τα σχολικά βοηθήματα των αντίστοιχων μαθημάτων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης, το συγκεκριμένο λεξικό, διαθέτει νέα τεχνολογία, όπου θα βοηθάει τους μαθητές/μαθήτριες να μπορούν να αυτο-εξυπηρετηθούν ως προς την κατάκτηση της γνώσης, βελτιώνοντας έτσι δεξιότητες και στρατηγικές μάθησης, μέσω της χρήσης των έξι πλήκτρων. Στην ουσία, ο/η χρήστης του λεξικού με προβλήματα όρασης, έχει πλέον τη δυνατότητα ορισμού συντομεύσεων, μετατρέποντας το συμβατικό πληκτρολόγιο σε βασικό πληκτρολόγιο Braille. Επομένως, μπορεί να αναζητεί πολύ πιο εύκολα οποιαδήποτε καταχώριση στο λεξικό χρησιμοποιώντας μόνο έξι κουμπιά στο πληκτρολόγιο, όπως θα έκανε με μια γραφομηχανή Braille. Συνεπώς, ο χρήστης δεν υποχρεούται να μαθαίνει και να χρησιμοποιείτο πληκτρολόγιο QWERTY. Παρέχεται, επίσης, τόσο ηχητική ανάγνωση της αναζητούμενης καταχώρισης όσο και ηχητική αποφώνηση. Πρωταρχικό κίνητρο για την ανάπτυξη της εφαρμογής αυτής και για την εκπόνηση της παρούσας διατριβής αποτέλεσε η κοινωνική διάσταση του θέματος και η διασφάλιση της ανεμπόδιστης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες στην εκπαίδευση. Επομένως, απώτερος στόχος είναι η προσβασιμότητα και οι ίσες εκπαιδευτικές δυνατότητες όλων των μαθητών και μαθητριών στη γλωσσική διδασκαλία, δημιουργώντας όλες εκείνες τις απαραίτητες συνθήκες κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η συμβολή της εργασίας έγκειται στη δημιουργία ενός νέου προσβάσιμου εκπαιδευτικού πόρου για την κοινότητα των ατόμων με οπτική αναπηρία και η συστηματική καταγραφή της πορείας εκπόνησης σε λεξικογραφικό πρωτόκολλο διαθέσιμο σε όλους.