Μελέτη της κατάστασης μεθυλίωσης ογκοκατασταλτικών γονιδίων στο cell free DNA (cfDNA) ασθενών με πρώιμο και προχωρημένο καρκίνο παγκρέατος: αναζήτηση της προγνωστικής και προβλεπτικής τους σημασίας

Abstract

Pancreatic cancer (PC) is a frequent malignancy, the number of PC cases has been multiplied over the past two decades. Based on prognostications, PC is expected to become the third leading cause of cancer-related deaths in the Europe. This highly mortality rate is caused by late diagnosis and treatment failure. Due to the lack of early manifestations, the majority of the PCAC patients discover the disease when it is advanced or already metastatic. There is a great need of simple and standard, minimally invasive test that can monitor those altered genes or their associated pathways in time for the success of precision medicine, and liquid biopsy is a promising answer to all these questions. In this study we have focus our interest indetecting and quantifying circulating DNA (cfDNA), one of the most important components of liquid biopsy. More specifically, we have tried to detect the epigenetic aspect of cfDNA in combination with its concentration in order to define new possible prognostic indicators. Using methylation specific PCR we examined the methylation status of SOX17, RASSF1A, BRCA1, BRCA2 in 55 patients with operable and 50 patients with metastatic pancreatic cancer at the department of Medical Oncology in the University General Hospital of Alexandroupolis. The results are: The patients with methylation of promoter of SOX17, RASSF1A, BRCA1 have a statistically significant poorer overall survival and progression free survival as compared with patients with a non-methylated one in metastatic disease. The patients with methylation of promoter of BRCA1, BRCA2 have a statistically significant poorer overall survival and disease free interval as compared with patients with a non-methylated one in early disease. Patients with cfDNA concentration <0.5 ng/μL presented significant longer survival as compared with those having >0.5 ng/μL especially in patients with early disease (stage II).The patients with more than one methylated promoter of the genes SOX17, RASSF1A, BRCA1, BRCA2 had significant poorer survival rates. According to our knowledge our findings are strong evidences that cfDNA combined with DNA methylation markers have a prognostic potential. This evidence must be verified in a larger cohort of patients and must be potentialized by a more sensitive methodology.

Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί ένα από τα κακοήθη νεοπλάσματα με την χειρότερη πρόγνωση επιβίωσης. Η πρόοδος ως προς τις θεραπευτικές επιλογές είναι αξιόλογη, ωστόσο η βελτίωση στο προσδόκιμο επιβίωσης είναι περιορισμένη. Η επιγενετική επιστήμη αποτελεί πλέον βασικό πυλώνα στην ογκογένεση.Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες συσχέτισης της επιγενετικής με την διάγνωση, την πρόγνωση και την πρόβλεψη της ανταπόκρισης σε χορηγούμενες θεραπείες σε πολλά νεοπλάσματα. Η παρούσα μελέτη διενεργήθηκε με σκοπό να συσχετίσει τον αντίκτυπο της μεθυλίωσης ογκοκατασταλτικών γονιδίων στην πρόγνωση και πρόβλεψη του καρκίνου του παγκρέατος. Μελετήθηκαν τέσσερα ογκοκατασταλτικά γονίδια, SOX17, RASS1A, BRCA1, BRCA2, ως προς την μεθυλίωση τους σε πλάσμα 105 ασθενών με καρκίνο παγκρέατος. Επίσης έγινε μελέτη και συσχέτιση της συγκέντρωσης του cell-freeDNAσε αυτούς τους ασθενείς και τη σχέση που παρουσιάζει με την επιβίωση των ασθενών. Επίσης συλλέχθηκαν και μελετήθηκαν δείγματα από 30 υγιείς μάρτυρες. Η διαδικασία εξαγωγής των αποτελεσμάτων πραγματοποιήθηκε στην Πανεπιστημιακή Ογκολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης και στο Εργαστήριο Φαρμακολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Τα δείγματα των ασθενών προήλθαν από πλάσμα ασθενών που παρακολουθούνταν στην Πανεπιστημιακή Ογκολογική Κλινική του ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης και ο χρόνος της παρακολούθησης επιβίωσης ήταν 60 μήνες. Από την μελέτη προέκυψε ότι η μεθυλίωση των υποκινητών των γονιδίων RASSF1A, SOX17, BRCA1και BRCA2 είναι ένα συχνό φαινόμενο τόσο στον πρώιμο όσο και στον μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος. Η κατάσταση μεθυλίωσης για τα περισσότερα από αυτά τα γονίδια φαίνεται ότι σχετίζεται με την μέση ολική επιβίωση και επί μέρους με το διάστημα ελεύθερο νόσου (DFI) και το διάστημα χωρίς υποτροπή (PFS) για τους ασθενείς με πρώιμο και μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος αντίστοιχα. Παρομοίως η συγκέντρωση του cell-free DNA στο πλάσμα ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος φαίνεται ότι επίσης συσχετίζεται με την ολική επιβίωση, το DFI και το PFS.