Η επίδραση ψυχοκινητικής αγωγής στη στατική ισορροπία και στη σχολική συμπεριφορά παιδιών με νοητική υστέρηση

Abstract

Children with Intellectual Disability (ID) demonstrate lower balance ability which results in substantial delays in motor growth and limits their function level. Moreover, cognitive and behavior difficulties which they face, affect their school performance. Psychomotor education comprises a holistic movement approach, with aim to improve all aspects of each child personality. Children practice in perceptual, motor, sensory activities and learn to localize and process the various inputs of their environment. Synchronously, they improve all the motor abilities which are essential for posture control and body movement. The aim of this study was to assess the effect of a psychomotor education program on static balance and school behavior of school aged children with intellectual disability (ID). Twenty children with ID, 8-12 years old participated in the study. They were assigned to two groups, one experiment and one control. The experiment group attended a 16 week psychomotor education program at a frequency of 2 lessons per week, for 45 minutes. All the children participate in the above measurements: 1) recording of anthropometric characteristics, 2) assessment of motor developmental index and 3) measurement of static balance. The methods of data collection included pre/post test measurements for all participants of both groups in static balance. The static balance ability was measured by means of an electronic pressure platform. Participants were request to maintain their balance under 4 different conditions: double-leg stance with eyes opened or closed, while they object a visual or visual-auditory target. Peak to peak amplitude and standard deviation of the center of pressure displacement in anteror-posterior and mediolateral axis were analyzed. School behaviour was assessed with a classroom rating scale appropriate for use with ID children. (ADIECAS, Evans, 1975). The specific scale comprises of 16 items which describe two distinct factors. The fist factor is the attention-distraction and the second one inhibition-excitation. Six teachers complete the questionnaire to assess children’s school behavior before and after the intervention program. For static balance and school behavior variables, independent t test revealed a statistic significant difference between the two groups for the final measurement. Paired t test, showed a statistic significant difference between the first and the second measurement for the intervention group. Participants of the intervention group reduced the values of static balance variables for all the positions and increase their score in all the items which described their school behavior. It should be noted that all participants in the conditions with visual and visual-auditory target showed the lowest values while in the condition with closed eyes had the greatest. The findings of this study clearly indicate that psychomotor education program has an important contribution to make for the most benefit of children with ID in terms of static balance and school behavior. Program design comprised of static and dynamic balance activities, enhanced with various sensory inputs which promote motor and sensory integration of each child. In conclusion, introduction of psychomotor education in school programs is essential for children with ID. Playful activities of psychomotor education enhance motor and emotional development and create opportunities for a better life.

Τα παιδιά με Νοητική Υστέρηση (ΝΥ) παρουσιάζουν μειωμένη ισορροπία η οποία καθυστερεί την κινητική τους εξέλιξη και περιορίζει το επίπεδο λειτουργικότητας τους. Επιπλέον, οι γνωστικές και συμπεριφορικού τύπου δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, επηρεάζουν την σχολική τους απόδοση και επίδοση. Η ψυχοκινητική αγωγή αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση κινητικής αγωγής που στοχεύει στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητα του κάθε παιδιού. Τα παιδιά εξασκούνται σε αντιληπτικές, κινητικές και αισθητηριακές δραστηριότητες, μαθαίνοντας να εντοπίζουν και να επεξεργάζονται τα διάφορα ερεθίσματα από το περιβάλλον τους, ενώ συγχρόνως βελτιώνουν όλες τις κινητικές ικανότητες που είναι απαραίτητες για την σωστή στάση και κίνηση του σώματος τους. Σκοπός της έρευνας ήταν η μελέτη της επίδρασης παρεμβατικού προγράμματος ψυχοκινητικής αγωγής στη στατική ισορροπία και στη σχολική συμπεριφορά παιδιών με ΝΥ. Στην έρευνα συμμετείχαν 20 παιδιά με ΝΥ, ηλικίας 8 έως 12 ετών. Τα άτομα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, ομάδα παρέμβασης και ομάδα ελέγχου. Στην ομάδα παρέμβασης εφαρμόστηκε πρόγραμμα ψυχοκινητικής αγωγής το οποίο είχε διάρκεια 16 εβδομάδες. Η εφαρμογή του προγράμματος γινόταν 2 φορές την εβδομάδα και η κάθε διδακτική μονάδα είχε διάρκεια 45 λεπτά. Όλα τα άτομα των δυο ομάδων υποβλήθηκαν στις ακόλουθες μετρήσεις: 1) καταγραφή των ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών 2) εκτίμηση του κινητικού αναπτυξιακού δείκτη, και 3) μέτρηση της στατικής ισορροπίας. Η μέτρηση της στατικής ισορροπίας των συμμετεχόντων έγινε πριν και μετά την εφαρμογή του παρεμβατικού προγράμματος. Για την μέτρηση της στατικής ισορροπίας χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα ισορροπίας (footchecker 3.2, Εργαστήριο Βιολογία της άσκησης, ΤΕΦΑΑ, ΑΠΘ). Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να διατηρήσουν τη στατική ισορροπία κάτω υπό τέσσερις διαφορετικές συνθήκες: διατήρηση όρθιας θέσης με τα μάτια ανοιχτά, με τα μάτια κλειστά, προσέχοντας έναν οπτικό στόχο, προσέχοντας έναν οπτικοακουστικό στόχο. Για τον προσδιορισμό της στατικής ισορροπίας υπολογίστηκε το μέγιστο εύρος και η τυπική απόκλιση της μετατόπισης του κέντρου πίεσης στον προσθιοπίσθιο και οβελιαίο άξονα. Για την εκτίμηση της σχολικής συμπεριφοράς χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα εκτίμησης της σχολικής συμπεριφοράς, κατάλληλο για παιδιά με ΝΥ (ADIECAS, Evans, 1975). Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο αποτελείται από 16 ερωτήσεις που αξιολογούν δυο παράγοντες. Ο πρώτος παράγοντας είναι η συγκέντρωση-διάσπαση προσοχής και ο δεύτερος είναι η διέγερση-αναστολή. Στην έρευνα συμμετείχαν 6 δάσκαλοι οι οποίοι συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο για να αξιολογήσουν τη συμπεριφορά των μαθητών στην τάξη πριν και μετά την εφαρμογή του παρεμβατικού προγράμματος. Ο σχεδιασμός του προγράμματος ψυχοκινητικής αγωγής περιλάμβανε κινητικές δραστηριότητες στατικής και δυναμικής ισορροπίας, εμπλουτισμένες με ποικίλα αισθητηριακά ερεθίσματα που στόχευαν στην ολόπλευρη κινητική και αισθητηριακή ανάπτυξη του κάθε παιδιού. Για τις μεταβλητές της στατικής ισορροπίας και της σχολικής συμπεριφοράς, η σύγκριση των μέσω τιμών μεταξύ ομάδων (independent t test) φανέρωσε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων για όλες τις μεταβλητές, κατά την τελική μέτρηση. Η ζευγαρωτή σύγκριση των μέσω τιμών της κάθε ομάδας χωριστά (paired t test), έδειξε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ πρώτης και τελικής μέτρησης για την ομάδα παρέμβασης. Οι συμμετέχοντες της ομάδας παρέμβασης μείωσαν τις τιμές των μεταβλητών της στατικής ισορροπίας σε όλες τις θέσεις και αύξησαν το σκορ βαθμολόγησης σε όλες τις ερωτήσεις που περιγράφουν την σχολική συμπεριφορά. Αξίζει να αναφερθεί ότι όλοι οι συμμετέχοντες στις συνθήκες με οπτικό και οπτικοακουστικό στόχο παρουσίασαν τις χαμηλότερες τιμές ενώ στην συνθήκη με κλειστά μάτια παρουσίασαν τις μεγαλύτερες. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας αποδεικνύουν ότι η ψυχοκινητική αγωγή συνεισφέρει σημαντικά στην βελτίωση της στατικής ισορροπίας και της σχολική συμπεριφορά των παιδιών με ΝΥ. Συμπερασματικά, η εισαγωγή της ψυχοκινητικής αγωγής στα σχολικά προγράμματα, κρίνεται απαραίτητη για τα παιδιά με ΝΥ. Οι παιγνιώδεις δραστηριότητες ψυχοκινητικής αγωγής προάγουν την κινητική και συναισθηματική ανάπτυξη του κάθε παιδιού και δημιουργούν συνθήκες για καλύτερη ποιότητα ζωής.