Οι παραφράσεις των ποιημάτων του Γρηγορίου Ναζιανζηνού: η παράφραση Α της ομάδας ποιημάτων I

Abstract

This doctoral dissertation examines Byzantine prose paraphrases of Gregory of Nazianzusʼ poems, and focuses on Paraphrase A for the poems of Group I. My PhD thesis is divided into five chapters. The first chapter offers a general overview of the extant exegetic literature of St Gregoryʼs oeuvre and it attaches importance to the Byzantine paraphrases of Nazianzenʼs poems. The theme of the second chapter is the manuscript tradition of these paraphrases (contents of manuscripts, noteworthy characteristics, paraphrastic methods, relationship among codices Lc, Ur, Pc, La, B, S, Ri). The third chapter includes the edition of Byzantine paraphrases of St Gregoryʼs poems and a detailed philological commentary on them. The fourth chapter investigates the linguistic register of these paraphrases and the fifth chapter analyses the presence of Gregory of Nazianzusʼ poems and Paraphrase A in Byzantine lexicography (four lexica to the poems of Gregory of Nazianzus, recensio E of St Cyrillusʼ lexicon, lexicon of Hesychius). The appendix of the dissertation offers the edition of Lexicon Oxoniense Versuum, a lexicon to the poems of Gregory Nazianzen, and a thorough commentary on its content as well as a lexicon composed by myself and consisting of words derived from Gregoryʼs poems and their explanations found in some of their Byzantine paraphrases.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ασχολείται με τις βυζαντινές παραφράσεις ποιημάτων του Γρηγορίου Ναζιανζηνού, εστιάζοντας το ενδιαφέρον στην Παράφραση Α των ποιημάτων της Ομάδας I. Η διδακτορική διατριβή διαρθρώνεται σε πέντε κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο σκιαγραφεί την εξηγητική γραμματεία γύρω από το έργο του Ναζιανζηνού, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στις βυζαντινές παραφράσεις ποιημάτων του Θεολόγου. Ο άξονας του δεύτερου κεφαλαίου είναι η χειρόγραφη παράδοση των παραφράσεων (περιεχόμενο κωδίκων, ενδιαφέροντα γνωρίσματα χφφ., παραφραστικές τεχνικές, σχέσεις των χφφ. Lc, Ur, Pc, La, B, S, Ri). Στη συνέχεια, στο τρίτο κεφάλαιο παρατίθενται η έκδοση και ο σχολιασμός των εξεταζόμενων από εμάς παραφράσεων. Το τέταρτο κεφάλαιο της διατριβής διερευνά τον γλωσσικό χαρακτήρα των βυζαντινών παραφράσεων ποιημάτων του Γρηγορίου Ναζιανζηνού, ενώ στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζεται η παρουσία των ποιημάτων του Θεολόγου και της Παράφρασης Α στη βυζαντινή λεξικογραφία (λεξικά των ποιημάτων του Ναζιανζηνού, παραλλαγή E του λεξικού του Κυρίλλου Αλεξανδρείας, λεξικό Ησυχίου). Τέλος, στο επίμετρο της διατριβής παρατίθεται η έκδοση και ο σχολιασμός του λεξικού Lexicon Oxoniense Versuum καθώς και ένα ιδιότυπο λεξικό που δημιουργήσαμε εμείς, το οποίο αποτελείται από όρους ποιημάτων του Γρηγορίου και τα αντίστοιχα ερμηνεύματα των παραφράσεων.