Ανίχνευση ενεργότητας του ιού ηπατίτιδας Β σε ασθενείς με αντισώματα έναντι του πυρηνικού αντιγόνου (ANTI-HBcAg) σαν μοναδικός δείκτης επαφής με τον ιό

Abstract

This cross-sectional study was conducted at the Blood Donation Department of P.P.N.I. from February 2021 to February 2023. The study includes both patients and blood donors. The patients are from the B Pathology Clinic of P.P.N.I. and the Outpatient Gastroenterology Clinic of P.P.N.I. The donor population consists of individuals from the four counties of Epirus who have lived in this area for the past 10 years. Donor selection is made according to the international blood donation guidelines. So far, 500 patients and 200 blood donors have been examined, for a total of 700 samples from individuals aged 18 to 60 years. Two blood samples were taken from each patient and donor. One sample was used for serological testing for HAV, HBV, and HCV, while the other sample, collected in a sterile tube, was stored in deep freeze (-80°C) for molecular PCR analysis in case of positive serological findings. The markers for Hepatitis B that were identified included HBsAg, anti-HBc (IgM and total), anti-HBs, HBeAg, and anti-HBe, using the immunoenzymatic method (IMX Abbott GmbH Diagnostika, Wiesbaden Delkenheim, Germany). For samples with positive HBsAg, as well as for those with negative HBsAg but positive anti-HBc without the presence of anti-HBs, HBV DNA was tested using PCR. Blood donors and patients with impaired liver function of unknown origin can be identified through sensitive PCR analysis or by testing for the presence of antibodies against HBc (anti-HBc). It is well-known that in acute HBV infection, besides the window period before HBsAg becomes detectable in the early stage of the disease, there is also a later phase (clearance phase) where the patient may be infectious, even though the HBsAg level may be below the detection threshold of the most sensitive diagnostic methods. During this phase, IgM anti-HBc is the only marker of acute HBV infection, before the appearance of protective antibodies against HBsAg (anti-HBs), along with the viral DNA. Moreover, mutations in HBV that may escape detection by standard HBsAg testing could result in the presence of anti-HBc as the only laboratory finding. Studies in the international literature indicate that some blood donors with negative HBsAg may have only the presence of anti-HBc as the laboratory marker. Therefore, it is reasonable to conclude that some patients and blood donors with negative HBsAg could still be potentially infectious. This demonstrates that blood transfusions with HBsAg-negative blood are not entirely safe for these reasons. It is therefore recommended to always perform an HBV-DNA test. However, this results in a time-consuming process, additional laboratory staff, increased costs, and consequently, difficulties in blood transfusions under the current conditions.

H συγχρονική αυτή μελετή πραγματοποιείται στην Αιμοδοσία του Π.Π.Ν.Ι από τον Φεβρουάριο του 2021 εώς τον Φεβρουάριο του 2023. Στη μελέτη αυτή συμπεριλαμβάνονται ασθενείς κ αιμοδότες. Οι ασθενείς προέρχονται από την Β Παθολογική Κλινική του Π.Π.Ν.Ι κ από το Εξωτερικό ιατρείο Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Π.Π.Ν.Ι Ο πληθυσμός των αιμοδοτών αφορά τους 4 νομούς της Ηπείρου που διέμεναν τα 10τελευταία χρόνια στη περιοχή αυτή. Η επιλογή των αιμοδοτών γίνεται όπως καθορίζουν οι διεθνείς κανόνες Αιμοδοσίας. Ο αριθμός των ασθενών εώς τώρα που εξετάστηκαν είναι 500 ενώ ο αριθμός αιμοδοτών 200.Συνολικά δηλαδή ελέχθησαν 700 δείγματα ηλικίας 18-60 ετών. Από κάθε ασθενή κ αιμοδότη λαμβανόταν δύο δείγματα αίματος. Από το ένα δείγμα γινόταν ο ορολογικός έλεγχος για HAV, HBV και HCV, ενώ από το άλλο δείγμα (που συλλεγόταν σε αποστειρωμένο σωληνάριο) επίσης ο ορός φυλασσόταν σε βαθιά κατάψυξη(-80) με σκοπό την εκτέλεση μοριακών τεχνικών PCR, στα θετικά δείγματα που θα προέκυπταν από τον ορολογικό έλεγχο. Οι δείκτες που προσδιορίστηκαν για την Ηπατίτιδα Β ήταν το HbsAg, το αντι-Hbc (Igmκαι ολικό), το αντιHbs, τo αντιγόνο e του HBV(HBeAg) και το αντίσωμα κατά του HbeAg ( αντι-Hbe) με μικροσωματιδιακή ανοσοενζυματική μέθοδο (IMX Abbott GmbHDiagnostika,Wiesbaden Delkenheim,German. Στα δείγματα με θετικό HbsAg καθώς κ σε εκείνους με αρνητικό HbsAg αλλά με αντι-Hbc θετικό χωρίς την παρουσία αντι-Hbs θα έγινε προσδιορισμός του HBV DNA με την τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης (PCR). Οι δότες αυτοί καθώς και οι ασθενείς με άγνωστης προέλευσης επηρεασμένη ηπατική λειτουργία μπορούν να εντοπιστούν μέσω ευαίσθητης ανάλυσης PCR ή και εξετάζοντας την ύπαρξη αντισωμάτων για το HBc(αντι-HBc). Είναι γνωστό ότι στην οξεία HBV λοίμωξη εκτός από την περίοδο του παραθύρου που προηγείται της δυνατότητας ανίχνευσης του HBsAg στην αρχική φάσητης νόσου, υπάρχει και μια δεύτερη περίοδος αργότερα (φάση κάθαρσης) όπου ο ασθενής μπορεί να είναι μολυσματικός ενώ το HBsAg να είναι κάτω από τα όρια ανίχνευσης που έχουν και οι πλέον ευαίσθητες διαγνωστικές μέθοδοι. Τότε το ΙgM αντι-HBc είναι ο μόνοςδείκτης οξείας HBV λοίμωξης προ της εμφάνισης του προστατευτικού αντισώματος κατά του HBsAg(anti-HBs) μαζί με το DNA του ιού. Επίσης μεταλλάξεις του HBV που μπορούν να διαφύγουν από τις διαγνωστικές μεθόδους ανίχνευσης του HBsAg μπορεί να έχουν ως μόνο εργαστηριακό εύρημα την παρουσία αντι-HBc. Aπό τις μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία είναι γνωστό και συνεπάγεται ότι κάποιοι αιμοδότες με αρνητικό HBsAg μπορεί να έχουν ως μόνο εργαστηριακό εύρημα την παρουσία αντι-ΗΒc. Επομένως εύλογα προκύπτει ότι κάποιοι ασθενείς και αιμοδότες με αρνητικό HBsAg μπορεί να είναι δυνητικά μολυσματικοί. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι οι μεταγγίσεις με δείκτη HBsAg αρνητικό δεν είναι απολύτως ασφαλείς για τους παραπάνω λόγους. Για αυτοσυνίσταται πάντα να γίνεται HBV-DNA εξέταση. Αυτό βέβαια συνεπάγεται χρονοβόρα διαδικασία επιπλέον προσωπικό εργαστηρίων, αυξημένο κόστος και κατά συνέπεια δυσχέρεια στις μεταγγίσεις με τις υπάρχουσες συνθήκες.