Τα επίθετα στον γραπτό λόγο ενήλικων σπουδαστών/σπουδαστριών της ελληνικής ως Γ2: ηλεκτρονικό σώμα κειμένων εξετάσεων σε επίπεδο Β2

Abstract

This thesis aims to study the form, meaning and use of the vocabulary used by adult non-native speakers of Greek at B2 level. Specifically, its focus is on adjectives. In order to carry out the research, a Corpus of Texts written in exam conditions by Adult Learners of Greek at the B2 level (SKEENSE(B2)) was compiled. The SKEENSE(B2) consists of 474 texts (81,379 tokens) produced by 237 successful candidates at the proficiency exams (B2 level) conducted be the School of Modern Greek Language (SMGL) during the examination periods 2011-2017. The aim of this thesis is twofold. On the one hand, it focuses on studying the depth of lexical knowledge in terms of Nation’s (2001) dimensions, form, meaning, and use. More particularly, it evaluates the adjectives’ morphological, derivational and inflectional complexity, the lexical sophistication (Hamada & Koda, 2010; Koda, 1999; Laufer, 1997; Nation, 2001; Ricketts, et al., 2011; Bauer & Nation, 1993; Hatch & Brown, 1995), the description of language proficiency and the assessment of language development (Ortega, 2012). Furthermore, the development of synonymy, antonymy, and polysemy knowledge of adjectives is examined, while, finally, the functions (Fragaki, 2010) with which they appear in the SKEENSE(B2) are recorded. The second objective of the research concerns the adjective functions. More specifically, it examines whether the overall frequency of adjectives correlates with texts of the same Text Type (TT) (categories of texts that have similarities in terms of text type or genre) and whether the various TTs differ significantly in terms of the same criterion. In addition, we investigate whether the frequency of adjective functions (descriptive, evaluative, demonstrative, classifying, and quantifying) correlates with the various TTs as well as whether it differs significantly in each TT. The basis of the data analysis presents several characteristics of the B2 level. However the B2 learners seem often to prefer lexical units that reflect a lower language proficiency level while at the same time there are also lexical units taught at higher levels according to syllabi. Additionally, topics of the same TT do not differ in terms of the overall adjectives’ frequency, whereas, on the contrary, the TTs differ significantly both in terms of the same variable and in terms of the frequency of specific adjective function. The findings of the research have direct application in areas concerning Greek as a second language, such as the syllabus, curriculum or teaching material (coursebooks) design. From the literature review conducted within the context of the research, a framework for describing lexical knowledge focusing on adjectives has emerged. Its novelty and originality lie in the gradation of adjectives not only in terms of the morphological criteria adopted but also according to their function.

Η διατριβή έχει στόχο τη μελέτη της μορφής, της σημασίας και της χρήσης του λεξιλογίου που χρησιμοποιούν ενήλικες μη φυσικοί ομιλητές της ελληνικής στο επίπεδο Β2 (ΕΜΦΟ(Β2)). Ειδικότερα, το ενδιαφέρον της επικεντρώνεται στα επίθετα. Για τη διεξαγωγή της έρευνας δημιουργήθηκε ένα Σώμα Κειμένων τα οποία παρήχθησαν σε συνθήκες Εξετάσεων από Ενήλικες Σπουδαστές της Ελληνικής στο επίπεδο Β2. Πρόκειται για το Σ.Κ.Ε.ΕΝ.Σ.Ε.(Β2) που αποτελείται από 474 κείμενα (81.379 λέξεις) που προέρχονται από 237 επιτυχόντες στις εξετάσεις επάρκειας του Σχολείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας (ΣΝΕΓ) στις εξεταστικές περιόδους 2011-2017.Ο στόχος της διατριβής είναι διπλός. Από τη μια, το ενδιαφέρον της επικεντρώνεται στη μελέτη του βάθους της λεξικής γνώσης ως προς το σύνολο των διαστάσεων του Nation (2001), της μορφής, της σημασίας και της χρήσης. Αξιολογείται με ποιοτικά κριτήρια η μορφολογική, παραγωγική και κλιτική πολυπλοκότητα των επιθέτων, στοιχεία που στη βιβλιογραφία συνδέονται με το μαθησιακό φορτίο, το επίπεδο επιτήδευσης των λέξεων (Hamada & Koda, 2010· Koda, 1999· Laufer, 1997· Nation, 2001· Ricketts, κ.ά., 2011· Bauer & Nation, 1993· Hatch & Brown, 1995), την περιγραφή της γλωσσικής ικανότητας και την αξιολόγηση της γλωσσικής ανάπτυξης (Ortega, 2012). Επίσης, εξετάζεται η ανάπτυξη της συνωνυμίας, αντωνυμίας και πολυσημίας των επιθέτων ενώ, τέλος, καταγράφονται οι λειτουργίες (Φραγκάκη, 2010) με τις οποίες αυτά απαντούν στο Σ.Κ.Ε.ΕN.Σ.Ε.(Β2). Ο δεύτερος στόχος της έρευνας αφορά τη λειτουργική χρήση των επιθέτων. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται αν η συνολική συχνότητα των επιθέτων συνδέεται με κείμενα που εντάσσονται στον ίδιο Θεματικό Τύπο (ΘΤ) (κατηγορίες κειμένων που έχουν αναλογίες ως προς τον κειμενικό τύπο ή το κειμενικό είδος) και αν οι ΘΤ παρουσιάζουν σημαντική διαφορά μεταξύ τους ως προς το ίδιο κριτήριο. Επιπλέον, εξετάζεται η πιθανή συσχέτιση της συχνότητας των επιμέρους λειτουργιών των επιθέτων, ειδικότερα, των περιγραφικών, αξιολογικών, δεικτικών, ταξινομικών και ποσοδεικτικών με τους ΘΤ, τα είδη και τους τύπους κειμένου. Τέλος, διερευνάται αν η συχνότητα των παραπάνω λειτουργιών διαφέρει σημαντικά σε κάθε ΘΤ. Από την επεξεργασία των δεδομένων προκύπτει ότι στο Σ.Κ.Ε.ΕN.Σ.Ε.(Β2) τα επίθετα συγκεντρώνουν πολλά χαρακτηριστικά του επιπέδου Β2. Ωστόσο, οι ΕΜΦΟ(Β2) φαίνεται ότι συχνά προτιμούν λεξικές μονάδες που παραπέμπουν σε χαμηλότερα επίπεδα ελληνομάθειας, ενώ στο ΣΚ απαντούν επίσης λεξικές μονάδες που διδάσκονται σε πιο προχωρημένα επίπεδα ελληνομάθειας σύμφωνα με τα Αναλυτικά Προγράμματα. Επιπλέον, θέματα που εντάσσονται στον ίδιο ΘΤ δεν διαφοροποιούνται ως προς τη συνολική συχνότητα των επιθέτων, ενώ αντίθετα οι ΘΤ διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους τόσο ως προς την ίδια μεταβλητή όσο και ως προς τη συχνότητα των επιμέρους λειτουργιών των επιθέτων. Τα πορίσματα της έρευνας έχουν άμεση εφαρμογή σε τομείς που αφορούν την ελληνική ως Γ2, όπως η σύνταξη Αναλυτικών Προγραμμάτων (ΑΠ) και διδακτικών εγχειριδίων. Τέλος, από τη βιβλιογραφική έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο της διατριβής προέκυψε μια εσχάρα περιγραφής της λεξικής γνώσης με εστίαση στα επίθετα, η Ε.ΠΕ.ΛΕ.Γ.Ε., πρωτοτυπία της οποίας αποτελεί η διαβάθμιση των επιθέτων όχι μόνο με μορφολογικά κριτήρια, αλλά και ανάλογα με τη λειτουργία τους.