Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για την επαγγελματική τους ανάπτυξη: διερεύνηση της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών της δημόσιας δημοτικής εκπαίδευσης υπό το πρίσμα των προκλήσεων του 21ου αιώνα

Abstract

The present PhD thesis investigates primary teachers’ perceptions as regards their professional development and in-service training in light of the 21st-century challenges in the era of global citizenship education through an ecosystemic perspective. It highlights the weakness of traditional professional development models to respond to the modern socio-educational challenges by attempting to combine synthetically the positive and dynamic elements of existing models, via a critical quest, in order to suggest a new holistic-transformative model taking into consideration the main factors contributing to teachers’ professional development in the 21st century according to the scholarly literature. The critical review of the international bibliography and official reports issued by supranational organizations contributed to defining the thematic dimensions and specific objectives of the study in order to conduct a mixed-method empirical research by combining quantitative with qualitative methodology. The research tool used for the quantitative investigation of the topic was an anonymous online questionnaire while the qualitative research was conducted via individual semi-structured interviews. The sample of the quantitative research consisted of 290 primary teachers (PE70) and interviews were carried out with 10 primary teachers-participants (PE70) serving in public primary schools of Aitoloakarnania prefecture during the school year 2021-2022. The synthetic comparative analysis of the mixed-method research findings demonstrates the need for a holistic reconsideration of in-service training planning and implementation in order to achieve a lifelong reflective and transformative process of teachers’ professional development in the 21st century towards the transformation of their role, perceptions and practices, in an era of rapid transformations in society and education. The research findings point out emphatically the necessity for updating the goal-setting and content of teachers’ in-service training in accordance with the 21st century socio-educational challenges as well as the need for using the technique of reflection, as a tool for individual and collective professional development, through the experiential linking of theory to practice by allowing teachers’ active engagement as reflective practitioners into all phases of the training process in a decentralized context. Last but not least, the present thesis draws conclusions and formulates suggestions as regards the theoretical framework of professional development, in-service training planning and implementation as well as future research.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται τη διερεύνηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών της δημόσιας δημοτικής εκπαίδευσης για την επαγγελματική ανάπτυξη και ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση υπό το πρίσμα των προκλήσεων του 21ου αιώνα, στην εποχή της εκπαίδευσης για την παγκόσμια πολιτειότητα μέσα από μία οικοσυστημική θεώρηση. Αναδεικνύει την αδυναμία των παραδοσιακών μοντέλων επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών να ανταποκριθούν στις σύγχρονες κοινωνικο-εκπαιδευτικές προκλήσεις, επιχειρώντας, μέσα από μία κριτική αναζήτηση, να συνθέσει τα θετικά και δυναμικά χαρακτηριστικά των υφιστάμενων μοντέλων για να προτείνει ένα νέο ολιστικό-μετασχηματιστικό μοντέλο λαμβάνοντας υπόψη τους σημαντικότερους παράγοντες επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών στον 21ο αιώνα σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. Η κριτική ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας και των επίσημων εκθέσεων υπερεθνικών οργανισμών συνέβαλε στον προσδιορισμό των θεματικών διαστάσεων και των στόχων της μελέτης για τη διενέργεια έρευνας μεικτού τύπου, αξιοποιώντας την ποσοτική σε συνδυασμό με την ποιοτική ερευνητική μεθοδολογία. Για την ποσοτική διερεύνηση του θέματος χρησιμοποιήθηκε ως ερευνητικό εργαλείο ανώνυμο ερωτηματολόγιο ηλεκτρονικής μορφής ενώ η ποιοτική έρευνα διεξήχθη μέσω ατομικών ημιδομημένων συνεντεύξεων. Το δείγμα της ποσοτικής έρευνας αποτέλεσαν 290 εκπαιδευτικοί κλάδου ΠΕ70 (Δάσκαλοι) ενώ στην ποιοτική έρευνα συμμετείχαν 10 εκπαιδευτικοί κλάδου ΠΕ70 (Δάσκαλοι) που υπηρετούσαν σε δημοτικά σχολεία της Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας κατά το σχολικό έτος 2021-2022. Η συνθετική συγκριτική ανάλυση των αποτελεσμάτων της εμπειρικής έρευνας μεικτού τύπου καταδεικνύει την ανάγκη για μία ολιστική αναθεώρηση του σχεδιασμού και της υλοποίησης της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης ώστε να δοθεί έμφαση σε μία δια βίου αναστοχαστική και μετασχηματιστική διαδικασία επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών στον 21ο αιώνα, με γνώμονα τον μετασχηματισμό του ρόλου, των αντιλήψεων και των πρακτικών τους, σε μία εποχή ραγδαίων μετασχηματισμών σε κοινωνία και εκπαίδευση. Καταγράφεται εμφατικά η αναγκαιότητα για επικαιροποίηση της στοχοθεσίας και του περιεχόμενου της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης σε άμεση συνάφεια με τις σύγχρονες κοινωνικο-εκπαιδευτικές προκλήσεις, καθώς επίσης η ανάγκη αξιοποίησης της τεχνικής του αναστοχασμού, ως εργαλείου ατομικής και συλλογικής επαγγελματικής ανάπτυξης, μέσα από τη βιωματική σύνδεση της θεωρίας με την πράξη και την ενεργητική εμπλοκή των εκπαιδευτικών ως στοχαζόμενων επαγγελματιών σε όλες τις φάσεις της επιμόρφωσης σε ένα αποκεντρωμένο πλαίσιο. Με βάση τα ευρήματα, διατυπώνονται συμπεράσματα και προτάσεις επί του θεωρητικού πλαισίου της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, επί του σχεδιασμού και της υλοποίησης της ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης, καθώς επίσης για μελλοντική έρευνα.