Η επιτήρηση κατανάλωσης-χρήσης των κτηνιατρικών φαρμάκων (αντιβιοτικών) σε ασθενή ζώα (βοοειδή-χοίροι): εγκαθίδρυση εθνικού συστήματος επιτήρησης μικροβιακής αντοχής στις αντιμικροβιακές ουσίες στο πλαίσιο της προσέγγισης της έννοιας της "Ενιαίας Υγείας’’

Abstract

Antimicrobial resistance (AMR) should be tackled through a One Health approach, as stated in the Global AMR Action Plan. The current landscape of AMR surveillance in Europe underlines a major gap regarding veterinary medicine. Current AMR surveillance efforts in the animal sector in Europe produce useful information on the possible spread of AMR to humans through the food chain, but they are of little help to veterinary practitioners and policy makers to reduce antimicrobial consumption in animals. A European Antimicrobial Resistance Surveillance network in Veterinary medicine should be set up to characterize AMR trends in selected bacterial pathogens of animals, advise policy makers, explore the efficacy of interventions, promote the prudent use of antimicrobials, (re-)evaluate marketing authorizations, contribute to further assessing the risk of AMR transmission from animals to humans, and enable countries to share experience on veterinary AMR surveillance. It is devised a pragmatic strategy to set up a network of national surveillance systems and explore harmonization challenges. This work is timely, as more and more countries are expected to build their national monitoring system in the absence of any European framework. I think it is very important to build a national surveillance system of AMR in diseased animals in Greece. The main point is to clarify how we would proceed (what steps and strategy), how we arrive to a production of a situational analysis for Greece: what are the current strengths, weaknesses, opportunities, and threats in Greece to build a national surveillance system. Unfortunately, we are not at an advanced stage in collecting the necessary data, for the moment we have only identified the data sources without collecting any of them. As an EU Member Country, Greece should examine her livestock production systems based on available information and assess which sources are likely to contribute most to a potential risk to animal and human health. On this way we should categorize all the food-producing animals considered for sampling relevant to the country's production system taking under consideration all the resource allocation criteria (production volume of the animal species and the prevalence of resistant bacteria).Surveillance scope selection criteria, for food producing animals shall be their production type and/or age category. Then for each animal species, to identify the bacterial species. Furthermore, for each animal species - bacterial species combination, to identify the sample type and/or clinical form and at the end of the day for each animal species, to identify the antimicrobials.

Η μικροβιακή αντοχή (Antimicrobial Resistance - AMR) πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω της προσέγγισης της έννοιας της «Ενιαίας Υγείας» (One Health), όπως αναφέρεται στο Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής. Η τρέχουσα κατάσταση αναφορικά με την επιτήρηση της μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη εντοπίζει ένα μεγάλο κενό όσον αφορά τον κτηνιατρικό τομέα. Οι τρέχουσες προσπάθειες επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής στο ζωικό κεφάλαιο στην Ευρώπη έδωσαν χρήσιμες πληροφορίες για την πιθανή εξάπλωση της μικροβιακής αντοχής στον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας, αλλά δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν τους κτηνιάτρους και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για τη μείωση της κατανάλωσης αντιμικροβιακών στα ζώα. Επιβάλλεται λοιπόν η σύσταση ενός Πανευρωπαϊκού Δικτύου παρακολούθησης της μικροβιακής αντοχής στην κτηνιατρική, με σκοπό την μέτρηση-καταγραφή της μικροβιακής αντοχής σε επιλεγμένα βακτηριακά παθογόνα των ζώων, να συμβουλεύει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, να προωθήσει τη συνετή χρήση αντιμικροβιακών, να δρομολογήσει την (εκ νέου) αξιολόγηση των αδειών κυκλοφορίας των φαρμάκων, να συμβάλει στην περαιτέρω εκτίμηση του κινδύνου μετάδοσης της μικροβιακής αντοχής από τα ζώα στους ανθρώπους, και να δώσει την «σκυτάλη» στις χώρες να μοιραστούν την εμπειρία τους σχετικά με την παρακολούθηση της μικροβιακής αντοχής στην κτηνιατρική πρακτική. Επιβάλλεται, συνεπώς, η ανάπτυξη μιας ρεαλιστικής στρατηγικής για τη δημιουργία ενός δικτύου εθνικών συστημάτων επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής και η πρόκληση εναρμόνισής τους. Αυτή η προσπάθεια είναι επίκαιρη, καθώς όλο και περισσότερες χώρες αναμένεται να οικοδομήσουν το εθνικό τους σύστημα παρακολούθησης ελλείψει ενός κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη η «οικοδόμηση» ενός συστήματος επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής στα ασθενή ζώα στην Ελλάδα. Το κύριο σημείο είναι να διευκρινίσουμε πώς θα προχωρήσουμε (ποια βήματα και ποια στρατηγική θα ακολουθηθεί), πώς φτάνουμε σε μια αποτύπωση της όλης κατάστασης και ανάλυσής της εντός των Ελληνικών συνόρων: ποια είναι τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες κατά την εφαρμογή του, ποιες οι ευκαιρίες που θα δοθούν και τέλος τα τυχόν προβλήματα από την δημιουργία ενός εθνικού συστήματος παρακολούθησης. Δυστυχώς, δεν βρισκόμαστε σε κάποιο προχωρημένο στάδιο, όσον αφορά τη συλλογή των απαραίτητων δεδομένων, προς το παρόν έχουμε εντοπίσει μόνο τις πηγές δεδομένων χωρίς να έχει γίνει συλλογή αυτών. Η Ελλάδα, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οφείλει να εξετάσει τα συστήματα κτηνοτροφίας, βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών και να αξιολογήσει ποιες πηγές είναι πιθανό να συμβάλουν περισσότερο σε έναν πιθανό κίνδυνο για την υγεία των ζώων και των ανθρώπων. Με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να κατηγοριοποιηθούν όλα τα ζώα παραγωγής τροφίμων που θα συμμετάσχουν στη δειγματοληψία, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα κριτήρια (π.χ. ο όγκος παραγωγής των ζωικών ειδών και η επικράτηση των βακτηρίων εμφανίζουν αντοχή). Τα κριτήρια επιλογής του πεδίου επιτήρησης, για τα ζώα παραγωγής τροφίμων είναι ο τύπος παραγωγής (κρέας, γάλα) ή / και η ηλικιακή τους κατηγορία. Στη συνέχεια, για κάθε είδος ζώου, να διενεργηθεί ο προσδιορισμός των βακτηριακών ειδών που θα μελετηθεί. Επιπλέον, για κάθε συνδυασμό: ζωικό είδος - βακτηριακό είδος, να προσδιοριστεί ο τύπος δείγματος ή / και η κλινική μορφή της νόσου και στο τέλος για κάθε είδος ζώου, να ραγματοποιηθεί ο προσδιορισμός των κατάλληλων αντιμικροβιακών ουσιών που θα χορηγείται.