Μολύβδινα σύμβολα από τη συλλογή Αδώνιδος Κύρου: μελέτη εικονογραφίας και ερμηνευτικές προσεγγίσεις

Abstract

The subject of this doctoral thesis is the study of four hundred and thirty-eight (438) lead tokens of the Adonis Kyrou Collection, donated in 1998 to the Numismatic Museum of Athens, bearing representations of flora and fauna. Tokens are a form of ancient coin-shaped objects that have been little discussed in the literature, mainly in the past, in contrast to coins, to which they resemble morphologically and, in some cases, also iconographically. The difficulty of dating them, but also of attributing them to a specific issuing authority and categories of use, and, thus, of interpretating them, seems to have contributed to this lack of interest. The aim of this thesis is to take a more thorough and multi-level approach to the tokens in order to better understand and interpret them over the centuries. A presentation of the iconography in comparison with other artefacts, especially coins, seals, seal stones is given, and an attempt is made to link it both to the attribution to an issuing authority and to an approach to the interpretation and use of each token. The present study aims to fill the gap in the literature and is the first doctoral thesis in the Greek language to study lead tokens, most of which are products of the ancient Greek and Roman culture. Moreover, the originality of the thesis lies, primarily, in the formulation of new proposals, not only for the iconography of the tokens, but for all their technical and qualitative characteristics, since the tokens with the representations from the animal and plant worlds constitute a sufficient number of deductions, that allow both the validation of already published theories and the revision of others. In particular, regarding the uses of the tokens, new proposals are made in the present study, such as for the unique token with the representation of an acorn, for which it has been argued that it was probably used as «βάλανος (=acorn)» in the selection process of the judges in Athens, from the 4th century BC., or for the tokens bearing representations with victorious emblems, such as the palm branch and the wreath, which were probably used in the drawing of lots of athletes in sporting events. In addition, it is argued that certain tokens, because of the deeper messages their representations conveyed, served as gifts, amulets or souvenirs. The «Introduction» briefly presents the work of the collector - antiquarian Adonis Kyrou, director and editor of the newspaper “Estia” and his Collection, which features tokens with a variety of pictorial groups. The methodology followed is then specified, that is, the comparative study of the tokens of the Kyrou Collection with published tokens from archaeological sites or from other collections in Greece and abroad, as well as from auction houses. By identifying exact parallels or even similar tokens, safer conclusions could be drawn. Moreover, the presentation and discussion of both the Greek and international literature on tokens, indicates its serious shortcomings. The «Introduction» section closes with references to the tokens and «tesserae» and their associated meanings in the literary sources, where the majority of the literary references were collected, contributing to both the understanding and the interpretation of the tokens. This last subsection is accompanied by Appendix 3, in which the ancient texts and their translation in modern Greek are cited. In the first chapter, entitled «Characteristics of the Tokens», identifies the tokens themselves and their physical characteristics in comparison with other published examples, especially the excavated assemblages from the Agora of Athens and the collection from Ephesus, in which are found the most parallels alongside the tokens of the Kyrou Collection. Tokens followed the evolution of human societies and were an integral part of them as early as the 9th millennium BC. until modern times. The tokens of the Kyrou Collection have the morphology and characteristics of the tokens used, mainly, in the Mediterranean, from the 4th century BC. until the 3rd-4th century AD. These are metallic and coin-shaped with representations on one or both sides and sometimes inscriptions. Regarding methodology, the data is analyzed and the statistics are presented around the technical characteristics of the tokens in terms of shape, material, dimensions, as well as their manufacturing techniques, while a corresponding approach to their quality characteristics is made, such as the issuing authority (whether public or private tokens), their uses (means of identification, proof of service or salary, ticket for celebrations and performances, gift, amulet or apotropaic object, game piece, etc.), but also their dating (mainly in the Hellenistic and Roman periods), which it is challenging to determine given the lack, in the majority of cases, of provenance, but also their often poor condition of preservation. Chapters 2 to 7 include a detailed presentation and study of the iconography of the tokens of the Kyrou Collection, which bear representations of flora and fauna, and their interpretative approaches. In particular, the second chapter presents the tokens that represent amphibians and reptiles (frog, lizard, snake, land turtle). Some of them, such as the tokens with representations of snakes, were probably used in places with mass attendance, such as the sanctuaries of Asclepius and other healing centers. The tokens with a representation of a frog are likely to have been used in the theater, where popular assemblies were also held, but also in theatrical performances, such as the «Frogs» of Aristophanes. The tokens with a representation of a lizard, combined with the caduceus and the thyrsus or club, are likely to have been used for participation in some religious - ritual event that had the form of a folk festival with a mystical character and included the invocation of divine powers. Some tokens had a more private character because of the messages their performances conveyed. The tokens with representations of a land turtle, in particular, are likely to have been offered as coming-of-age gifts to young children and, at the same time, had a commemorative and protective character. The third chapter analyzes the tokens with representations of insects (locust, spider, bee, fly, ant, butterfly, beetle, scorpion, cicada and unspecified insects). Some of these were apotropaic in nature and were probably used as amulets. Ancient societies were familiar both with the beneficial qualities of insects, such as the industriousness and teamwork of the bee and ant and the intelligence and abilities of the spider and with the harmful, such as the laziness of the cicada, the destructiveness of the grasshopper and the beetle, but also the annoyance caused by flies and the sting of the scorpion. Additionally, tokens depicting a butterfly (the symbol of the soul) could be love gifts, due to its mythological relationship with Eros, while representations of the bee are associated with religious events in the context of the Ephesian cult of Artemis or Demeter and Kore. The fourth chapter presents the tokens with representations of sea animals (shrimp, dolphin, crab, scallop, fish). Their depiction may reflect people's preference for eating fish and seafood and the use of the tokens in the market. Alternatively, they may be associated with celebrations and cult events, which often included banquets with the consumption of seafood, the expenses of which were covered by sponsors. The representation of a shrimp on a token with the inscription SENATE probably also had a similar use. In addition, tokens depicting scallop or Eros riding a dolphin were probably offered as love gifts or amulets for the happy outcome of an amorous adventure. The fifth chapter deals with the tokens with representations of land animals (goat, horse, deer, ram, hare, lion, mouse, dog, bull/cattle, pig/boar), which may allude to sacrificial animals. Thus the use of the corresponding tokens in cult events or of those bearing wild and exotic animals in the Roman spectacles held in the arenas, may be implied. At the same time, the use of certain tokens with horse performances was ascertained both for the holding of equestrian competitions and in the operation of the «Hipparcheion» (=for the administration of the cavalry) in Athens or for the distribution of armor to conscripted citizens. In addition, the use of some tokens with representations of a pig, possibly in the context of the Eleusinian Mysteries, and tokens with a representation of a chariot driven by a rooster and pulled by two mice, in the context of the cult of Apollo Smyntheus in Amaxitus or in Alexandria of Troas, has been assumed. In the sixth chapter, tokens with representations of birds (eagle, rooster, owl, swan, peacock, dove, crane, stork, ostrich) are analyzed. It is argued that tokens bearing an eagle or an owl, in particular, may have been used either for the identification of officials, or for participation in the Citizens’ Assembly and the courts and, moreover, for the payment of the corresponding salaries to the owners of the tokens. Tokens with owl representations number the most examples in the Kyrou Collection. This fact is probably due to the connection of the bird with Athens, as in the Athenian coins on which it was depicted continuously for five centuries. In the same category are found the most "coin-shaped" tokens, which faithfully imitate or are variations of Athenian coins. The study of the depictions and inscriptions on two tokens, the first with a representation of a stork with a lizard in its beak and the inscription EICIKIN and the second with the representation of a bull and the inscription KOΛAKEI (=against flattery), led to the conclusion that they were used as apotropaic tokens. The seventh chapter presents the tokens that bear representations of plants (vine, acorn, ivy, lotus, rose, ear of wheat, palm/date, various flowers, wreaths). Some tokens of the Kyrou Collection depicting edible plants and their derivatives, such as grain, vine, palm, and sylphium, probably served commercial purposes and were used in the process of commercializing the corresponding products. Others were probably used in religious celebrations of the deities they were associated with, such as the grain with Demeter and Persephone and the vine with Dionysus. It seems likely that tokens with representations of flora may have been used in celebrations related to nature. Perhaps for this reason we find them in bundles of many or with other goods of nature: the grape is found with the palm branch and the ear of wheat with the poppy. Tokens with representations of victorious emblems, such as the branches of a palm tree and various wreaths, are likely to have had a use in competitions, such as in sports events, which were usually linked with religious celebrations. The corresponding tokens, could have been used either for the drawing of lots for the athletes or for awarding prizes to the winners, or could have been gifts for the public, as was customary in Roman amphitheatres. Some tokens with representations of flora had a fiscal use, facilitating some public function or office, as for example certain tokens representing an ear of wheat for the free distribution of wheat or the token representing an acorn for the drawing of judges in the popular courts of ancient Athens. In the Conclusions and General Comments the main findings of the thesis are summarized and the importance of iconography in the study of ancient tokens is highlighted. Furthermore, there are three (3) Appendices in this thesis. Appendix 1 includes a detailed descriptive catalogue with photographs of the tokens studied. Appendix 2 consists of tables presenting the motifs found on the tokens of the Kyrou Collection, and their combinations, as well as their exact iconographical parallels. The ancient literary texts referring to tokens, and their translation in modern Greek, have been included in Appendix 3.

Αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η μελέτη τετρακοσίων τριάντα οκτώ (438) μολύβδινων συμβόλων της Συλλογής Αδώνιδος Κύρου, που δωρήθηκε το 1998 στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών και φέρουν παραστάσεις χλωρίδας και πανίδας. Τα σύμβολα αποτελούν μία μορφή αρχαίων κερματόμορφων αντικειμένων που έχουν απασχολήσει λίγο τη βιβλιογραφία, κυρίως κατά το παρελθόν, σε αντίθεση με τα νομίσματα, με τα οποία ομοιάζουν μορφολογικά και σε ορισμένες περιπτώσεις και εικονογραφικά. Η δυσκολία χρονολόγησης, αλλά και απόδοσής τους σε συγκεκριμένη εκδίδουσα αρχή και κατηγορίες χρήσης, και άρα ερμηνείας τους, φαίνεται να επηρέασαν σε αυτή την απουσία ενδιαφέροντος. Στόχος της διδακτορικής διατριβής υπήρξε η πιο ενδελεχής και πολυεπίπεδη προσέγγιση των συμβόλων για την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία τους ανά τους αιώνες. Γίνεται παρουσίαση της εικονογραφίας σε σύγκριση με άλλες μορφές τέχνης, κυρίως της μικροτεχνίας (νομίσματα, σφραγίδες, σφραγιδόλιθους), και προσπάθεια διασύνδεσής της τόσο για την απόδοση σε εκδίδουσα αρχή, όσο και για την προσέγγιση της ερμηνείας και χρήσης του εκάστοτε συμβόλου. Το παρόν επιστημονικό πόνημα έρχεται να καλύψει το κενό στη βιβλιογραφία και είναι η πρώτη διδακτορική διατριβή στην ελληνική γλώσσα που μελετά μολύβδινα σύμβολα, τα περισσότερα από τα οποία αποτελούν προϊόντα του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Επιπλέον, η πρωτοτυπία της διατριβής έγκειται, κυρίως, στη διατύπωση νέων προτάσεων, όχι μόνο για την εικονογραφία των συμβόλων, αλλά για όλα τα τεχνικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, καθώς τα σύμβολα με τις παραστάσεις από το ζωικό και φυτικό βασίλειο αποτελούν έναν ικανό αριθμό εξαγωγής συμπερασμάτων, που επέτρεψαν τόσο την επισφράγιση ήδη δημοσιευμένων θεωριών όσο και την αναθεώρηση ορισμένων από αυτές. Ειδικότερα για τις χρήσεις των συμβόλων, σε αυτήν τη μελέτη γίνονται νέες προτάσεις, όπως για το μοναδικό σύμβολο με παράσταση βελανιδιού, για το οποίο υποστηρίχθηκε ότι, πιθανώς, είχε χρήση «βαλάνου» στη διαδικασία επιλογής των δικαστών στην Αθήνα, από τον 4ο αιώνα π.Χ. ή για τα σύμβολα που φέρουν παραστάσεις με νικηφόρο συμβολισμό, όπως το κλαδί φοίνικα και το στεφάνι, τα οποία είχαν πιθανώς χρήση στην κλήρωση των αθλητών στις αγωνιστικές διοργανώσεις. Επιπλέον, για πρώτη φορά υποστηρίχθηκε ότι ορισμένα σύμβολα, λόγω των βαθύτερων μηνυμάτων που επισύρουν οι παραστάσεις τους, χρησίμευαν ως δώρα, φυλακτά ή ως αναμνηστικά. Στην «Εισαγωγή» παρουσιάζονται συνοπτικά το έργο του συλλέκτη - αρχαιοδίφη Αδώνιδος Κύρου, διευθυντή και εκδότη της εφημερίδας «Εστία», καθώς και η Συλλογή του, η οποία διαθέτει σύμβολα με ποικιλία εικονογραφικών ομάδων. Στη συνέχεια, προσδιορίζεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, δηλαδή η συγκριτική μελέτη των συμβόλων της Συλλογής Κύρου με δημοσιευμένα σύμβολα από αρχαιολογικές θέσεις ή από άλλες συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αλλά και από οίκους δημοπρασιών. Με τον εντοπισμό ακριβών παραλλήλων ή και παρόμοιων συμβόλων μπόρεσαν να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα. Ακολουθεί η παρουσίαση τόσο της ελληνικής όσο και της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με τα σύμβολα, υποδεικνύοντας έτσι τις σοβαρές ελλείψεις της. Η ενότητα της «Εισαγωγής» κλείνει με τις παραπομπές στα σύμβολα («tesserae») και τις συναφείς τους έννοιες στις γραμματειακές πηγές, όπου συλλέχθηκε η πλειονότητα των φιλολογικών αναφορών, που συμβάλλουν τόσο στην κατανόηση όσο και στην ερμηνεία των συμβόλων. Η τελευταία αυτή υποενότητα συνοδεύεται από το Παράρτημα 3, στο οποίο γίνεται παράθεση των αρχαίων κειμένων και των μεταφράσεών τους. Στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο τα «Χαρακτηριστικά των Συμβόλων» γίνεται προσδιορισμός των ίδιων των συμβόλων και των φυσικών τους χαρακτηριστικών σε σύγκριση με άλλα δημοσιευμένα παραδείγματα και κυρίως με τα ανασκαφικά σύνολα που προέρχονται από την Αγορά της Αθήνας, καθώς και της συλλογής από την Έφεσο, στα οποία εντοπίζονται και τα περισσότερα παράλληλα με τα σύμβολα της Συλλογής Κύρου. Τα σύμβολα ακολούθησαν την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών και αποτέλεσαν αναπόσπαστο τμήμα τους ήδη από την 9η χιλιετία π.Χ. μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Τα σύμβολα της Συλλογής Κύρου έχουν τη μορφολογία και τα χαρακτηριστικά των συμβόλων που χρησιμοποιήθηκαν, κυρίως, στη Μεσόγειο από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τον 3ο - 4ο αιώνα μ.Χ. και είναι μεταλλικά και κερματόμορφα με παραστάσεις στη μία ή και στις δύο όψεις τους και ορισμένες φορές επιγραφές. Πιο συγκεκριμένα, αναλύονται τα δεδομένα και παρουσιάζονται τα στατιστικά γύρω από τα τεχνικά χαρακτηριστικά των συμβόλων αναφορικά με το σχήμα, το υλικό, τις διαστάσεις, αλλά και τις τεχνικές κατασκευής τους, ενώ γίνεται και μία αντίστοιχη προσέγγιση των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών, όπως είναι η εκδίδουσα αρχή (είτε πρόκειται για δημόσια είτε για ιδιωτικά σύμβολα), οι χρήσεις τους (μέσο ταυτοποίησης, απόδειξη παροχής υπηρεσιών ή μισθού, εισιτήριο για γιορτές και παραστάσεις, δώρο, φυλαχτό ή αποτροπαϊκό αντικείμενο, πεσσός παιχνιδιού κ.λπ.), αλλά και η χρονολόγησή τους (κυρίως στην ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή περίοδο), που αποτελεί και το πιο δύσκολο χαρακτηριστικό να προσδιοριστεί δεδομένης της έλλειψης, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, των στοιχείων προέλευσής τους, αλλά και της φθοράς τους. Στα κεφάλαια 2 έως 7 γίνεται αναλυτική παρουσίαση και μελέτη της εικονογραφίας των συμβόλων της Συλλογής Κύρου, που φέρουν παραστάσεις από τη χλωρίδα και την πανίδα και των ερμηνευτικών τους προσεγγίσεων. Πιο συγκεκριμένα, στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα σύμβολα που φέρουν παραστάσεις αμφίβιων και ερπετών (βάτραχος, σαύρα, φίδι, χελώνα ξηράς). Ορισμένα από αυτά, όπως ήταν τα σύμβολα με παραστάσεις φιδιών χρησιμοποιούνταν, πιθανώς, σε χώρους με μαζική προσέλευση, όπως ήταν τα Ασκληπιεία και τα θεραπευτικά κέντρα. Τα σύμβολα με παράσταση βατράχου είναι πιθανό να είχαν χρήση στον χώρο του θεάτρου, όπου γίνονταν και λαϊκές συνελεύσεις, αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις, όπως οι «Βάτραχοι» του Αριστοφάνη. Τα σύμβολα με παράσταση σαύρας, σε συνδυασμό με το κηρύκειο και τον θύρσο ή ρόπαλο, είναι πιθανό να χρησιμοποιήθηκαν για τη συμμετοχή σε θρησκευτικό - τελετουργικό δρώμενο που είχε τη μορφή λαϊκής γιορτής με μυστικιστικό χαρακτήρα και περιλάμβανε και την επίκληση των θεϊκών δυνάμεων. Ορισμένα σύμβολα είχαν περισσότερο ιδιωτικό χαρακτήρα, λόγω των μηνυμάτων που εξέπεμπαν οι παραστάσεις τους. Ειδικότερα, τα σύμβολα με παραστάσεις χερσαίας χελώνας είναι πιθανό να προσφέρονταν ως δώρα ενηλικίωσης σε νεαρά παιδιά και να είχαν παράλληλα αναμνηστικό και φυλακτικό χαρακτήρα. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται τα σύμβολα με παραστάσεις εντόμων (ακρίδα, αράχνη, μέλισσα, μύγα, μυρμήγκι, πεταλούδα, σκαθάρι, σκορπιός, τζίτζικας, απροσδιόριστα έντομα). Ορισμένα από αυτά είχαν αποτροπαϊκό χαρακτήρα και πιθανότατα χρησιμοποιούνταν ως φυλακτά, καθώς οι αρχαίες κοινωνίες ήταν εξοικειωμένες τόσο με τις ευεργετικές ιδιότητες των εντόμων, όπως η εργατικότητα και ομαδικότητα της μέλισσας και του μυρμηγκιού, καθώς και η ευφυΐα και οι ικανότητες της αράχνης όσο και με τις βλαβερές, όπως η οκνηρία του τζίτζικα, η καταστρεπτικότητα της ακρίδας και του σκαθαριού, αλλά και η ενόχληση που προκαλούν οι μύγες και το τσίμπημα του σκορπιού. Επιπρόσθετα, τα σύμβολα με παράσταση πεταλούδας (=ψυχή) μπορούσαν να είναι ερωτικά δώρα, λόγω της μυθολογικής σχέσης της με τον Έρωτα, ενώ η παραστάσεις της μέλισσας συνδέονται με θρησκευτικά δρώμενα στο πλαίσιο της λατρείας της Εφεσίας Αρτέμιδος ή της Δήμητρας και της Κόρης. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα σύμβολα με παραστάσεις ζώων της θάλασσας (γαρίδα, δελφίνι, κάβουρας, κτένι, ψάρι), η απεικόνιση των οποίων αντανακλά την προτίμηση των ανθρώπων στην κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών και τη χρήση των συμβόλων στην αγορά ή συνδέεται με εορταστικά και λατρευτικά δρώμενα, τα οποία συχνά περιλάμβαναν δείπνα και συμπόσια με την κατανάλωση φαγητού και ποτού, τα έξοδα των οποίων αναλάμβαναν χορηγοί. Στο ίδιο πλαίσιο ερμηνείας ανήκει, πιθανώς, και η παράσταση γαρίδας σε ένα σύμβολο με επιγραφή ΓΕΡΟΥΣΙΑΣ. Επιπλέον, τα σύμβολα με απεικόνιση Έρωτα που ιππεύει δελφίνι ή κτένι, πιθανώς προσφέρονταν ως ερωτικά δώρα ή φυλακτά για την αίσια έκβαση μιας ερωτικής περιπέτειας. Στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση των συμβόλων με παραστάσεις ζώων της ξηράς (αίγα/αίγαγρος, άλογο, ελάφι, κριός, λαγός, λιοντάρι, ποντικός, σκύλος, ταύρος/βοοειδή, χοίρος/αγριόχοιρος/κάπρος), όπου διαπιστώνεται η συχνή απεικόνιση θυσιαστικών ζώων και, επομένως, η χρήση των συμβόλων σε λατρευτικά δρώμενα ή άγριων και εξωτικών ζώων και η πιθανή χρήση των αντίστοιχων συμβόλων στα ρωμαϊκά θεάματα που διεξάγονταν στις αρένες. Παράλληλα, εξακριβώθηκε η χρήση ορισμένων συμβόλων με παραστάσεις αλόγων τόσο για τη διεξαγωγή ιππικών αγωνισμάτων όσο και στη λειτουργία του Ιππαρχείου στην Αθήνα ή για τη διανομή οπλισμού σε στρατεύσιμους πολίτες. Επιπλέον, διαπιστώθηκε η χρήση ορισμένων συμβόλων με παραστάσεις χοίρου, πιθανώς, στο πλαίσιο διεξαγωγής των Ελευσίνιων Μυστηρίων και των συμβόλων με παράσταση άμαξας που την οδηγεί κόκορας και την έλκουν δύο ποντικοί, στο πλαίσιο της λατρείας του Απόλλωνος Σμινθέως στον Αμαξιτό ή στην Αλεξάνδρεια Τρωάδος. Στο έκτο κεφάλαιο αναλύονται οι παραστάσεις πτηνών (αετός, κόκορας, κουκουβάγια, κύκνος, παγώνι, περιστέρι, γερανός, πελαργός, στρουθοκάμηλος), όπου εντοπίστηκαν ενδιαφέροντα παραδείγματα χρήσης των συμβόλων με παραστάσεις αετού για την ταυτοποίηση αξιωματούχων ή για τη συμμετοχή στην Εκκλησία του Δήμου ή στα δικαστήρια και την καταβολή των αντίστοιχων μισθών στους κατόχους των συμβόλων με παραστάσεις κουκουβάγιας. Τα σύμβολα με παραστάσεις κουκουβάγιας αριθμούν τα περισσότερα παραδείγματα στη Συλλογή Κύρου. Αυτό το γεγονός οφείλεται, πιθανώς, στη σχέση του πτηνού με την Αθήνα, όπως και στα αθηναϊκά νομίσματα στα οποία απεικονίστηκε αδιάκοπα για πέντε αιώνες. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα περισσότερα “νομισματόμορφα” σύμβολα, τα οποία μιμούνται πιστά ή αποτελούν παραλλαγές Αθηναϊκών νομισμάτων. Η μελέτη των απεικονίσεων και των επιγραφών δύο συμβόλων, το πρώτο με παράσταση πελαργού με σαύρα στο ράμφος και επιγραφή ΕΙCΙΚΙΝ και το δεύτερο με παράσταση ταύρου και επιγραφή ΚΟΛΑΚΕΙ, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι χρησιμοποιήθηκαν ως αποτροπαϊκά σύμβολα. Στο έβδομο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα σύμβολα που φέρουν παραστάσεις φυτών (αμπέλι, βελανίδι, κισσός, λωτός, ρόδο, στάχυ, φοίνικας/χουρμαδιά, διάφορα άνθη, στεφάνια). Ορισμένα σύμβολα της Συλλογής Κύρου με παράσταση βρώσιμων φυτών και των παραγώγων τους, όπως τα σιτηρά, το αμπέλι, ο φοίνικας, και το σίλφιο ήταν, πιθανώς, εμπορικά και χρησιμοποιούνταν κατά τη διαδικασία της εμπορευματοποίησης των προϊόντων τους. Άλλα, πιθανώς, χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές γιορτές των θεοτήτων με τις οποίες συνδέονται, όπως τα σιτηρά με τη Δήμητρα και την Περσεφόνη και το αμπέλι με τον Διόνυσο. Γενικότερα, τα σύμβολα με παραστάσεις από τη χλωρίδα είχαν προφανώς χρήση σε εορτασμούς σχετικούς με τη φύση. Ίσως γι’ αυτόν τον λόγο τα συναντούμε σε δέσμες πολλών ή με άλλα αγαθά της φύσης, όπως το σταφύλι με τον φοίνικα ή το στάχυ με την παπαρούνα. Σύμβολα με παραστάσεις νικηφόρων εμβλημάτων, όπως τα κλαδιά φοίνικα και τα στεφάνια, είναι πιθανό να είχαν αγωνιστική χρήση. Χρησιμοποιούνταν, δηλαδή, κατά τη διεξαγωγή αθλητικών διοργανώσεων, οι οποίες συχνά συμβάδιζαν με τις θρησκευτικές, από τη διαδικασία κλήρωσης των αθλητών έως την απονομή των επάθλων στους νικητές, αλλά και δώρων για το κοινό, όπως συνηθιζόταν στα ρωμαϊκά αμφιθέατρα. Ορισμένα σύμβολα με παραστάσεις χλωρίδας είχαν δημοσιονομική χρήση, διευκόλυναν, δηλαδή, κάποια δημόσια λειτουργία ή αξίωμα. Τέτοια φαίνεται να ήταν ορισμένα σύμβολα με παράσταση σταχυού για τη δωρεάν διανομή σίτου ή το σύμβολο με παράσταση βελανιδιού για την κλήρωση των δικαστών στα λαϊκά δικαστήρια της αρχαίας Αθήνας. Η διδακτορική διατριβή ολοκληρώνεται με τις γενικές παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη μελέτη. Τέλος, συνοδεύεται από αναλυτικό κατάλογο και φωτογραφίες των υπό εξέταση συμβόλων (Παράρτημα 1), πίνακες των παραστάσεων των συμβόλων της Συλλογής Κύρου και των συνδυασμών τους, αλλά και των ακριβών παραλλήλων τους, καθώς και χάρτες γεωγραφικού εντοπισμού των συμβόλων (Παράρτημα 2).