Υιοθέτηση και διάχυση καινοτομίας σε συνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες

Abstract

This PhD thesis attempts to investigate the adoption of innovation in the dairy industry. Initially, a quantitative survey was conducted in 171 dairy farms in the ME of Thessaloniki to investigate the perceptions, attitudes and intentions of Greek dairy cattle farmers towards the integration of innovative practices in their farms, related to environmental protection, animal welfare and the production of quality and healthy products. The results and conclusions were extremely interesting and set the framework for a second survey. The second survey aims to examine the degree of innovation adoption in two cooperative dairy industries in Greece, TRIKKI and THESgala, located in the Thessaly region. The research is structured along two axes. The first axis addresses the dairy industries in order to measure the degree of innovation adoption in each of their sectors by applying an indicator of overall innovation. First, the dairy industry sectors in which innovations are adopted were identified and then the applicable innovations were found through a literature review. A questionnaire was created and distributed to dairy experts and academics with expertise and excellent knowledge of innovations to evaluate it. The areas highlighted were: production, marketing, dairy organisation, quality control, storage/distribution and milk zone. The comprehensive questionnaire was used to collect information on the innovations adopted by the two cooperative dairies. An indicator of overall innovation In, was applied to the six sectors of each dairy and a degree of innovation was obtained for each of them. The innovation indicator revealed that the marketing sector in THESgala and the quality control sector in TRIKKI were the most innovative. In addition, none of the cooperative dairies reached In max in any of the six areas. The indicator can be used as a policy-making tool for each dairy to increase its performance and competitiveness. In the second axis, the research was extended to investigate the degree of innovation adoption on the farms (44 in total)/members of the dairy cooperatives. A quantitative survey was carried out by means of face-to-face interviews during the period September 2000 - June 2021. The degree of adoption of innovation in the areas of nutrition, animal reproduction and health, farm management and animal welfare was studied. In addition, the influence of the dairy industry and cooperation with other farmers on the degree of innovation adoption on farms was studied. The results of the second axis of the research showed that in general livestock farms are lagging behind in terms of innovation, with cattle farms showing a fairly good level of innovation. In contrast, sheep and goat farms show a low level of innovation adoption. It was found that the type of livestock holding (cattle/ sheep and goat) and the cooperating dairy industry (TRIKKI, THESgala) influence the degree of innovation adoption. In contrast, the variables years of operation of the livestock holding and cooperation between farmers do not influence it. Finally, it was found that the age of farmers does not influence the degree of innovation adoption. These data provide important information that can help to improve farm performance, animal welfare and system sustainability.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρεί να διερευνήσει την υιοθέτηση καινοτομίας στον κλάδο της γαλακτοκομίας. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα σε 171 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις της ΜΕ Θεσσαλονίκης, για τη διερεύνηση των αντιλήψεων, της στάσης και της πρόθεσης των Ελλήνων γαλακτοπαραγωγών βοοτρόφων απέναντι στην ένταξη καινοτόμων πρακτικών στις εκμεταλλεύσεις τους, σχετικών με την περιβαλλοντική προστασία, την ευζωία των ζώων και την παραγωγή ποιοτικών και υγιεινών προϊόντων. Τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα που προέκυψαν ήταν εξαιρετικά ενδιαφέροντα και έθεσαν το πλαίσιο για τη διεξαγωγή μιας δεύτερης έρευνας. Η δεύτερη έρευνα έχει ως στόχο να εξετάσει τον βαθμό υιοθέτησης καινοτομίας σε δύο συνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες της Ελλάδας, την ΤΡΙΚΚΗ και τη ΘΕΣγαλα, που έχουν έδρα στην ΠΕ Θεσσαλίας. Η έρευνα κινείται σε δύο άξονες. Ο πρώτος άξονας απευθύνεται στις γαλακτοβιομηχανίες με σκοπό να μετρήσει τον βαθμό υιοθέτησης καινοτομιών σε κάθε τομέα τους, εφαρμόζοντας έναν δείκτη συνολικής καινοτομίας. Αρχικά, επισημάνθηκαν οι τομείς της γαλακτοβιομηχανίας στους οποίους υιοθετούνται καινοτομίες και στη συνέχεια εντοπίστηκαν οι εφαρμόσιμες καινοτομίες μέσω βιβλιογραφικής ανασκόπησης. Δημιουργήθηκε και διανεμήθηκε ένα ερωτηματολόγιο σε εμπειρογνώμονες γαλακτοβιομηχανιών και ακαδημαϊκούς με εξειδίκευση και άριστη γνώση των καινοτομιών, για να το αξιολογήσουν. Οι τομείς που επισημάνθηκαν ήταν οι εξής: παραγωγή, marketing, οργάνωση γαλακτοβιομηχανίας, έλεγχος ποιότητας, αποθήκευση/διανομή και ζώνη γάλακτος. Το ολοκληρωμένο ερωτηματολόγιο χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις υιοθετημένες καινοτομίες από τις δύο συνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες. Ένας δείκτης συνολικής καινοτομίας In, εφαρμόστηκε στους έξι τομείς κάθε γαλακτοβιομηχανίας και προέκυψε ένας βαθμός καινοτομίας για καθένα από αυτούς. Ο δείκτης καινοτομίας αποκάλυψε ότι ο τομέας marketing στη ΘΕΣγάλα και ο τομέας ποιοτικού ελέγχου στην ΤΡΙΚΚΗ ήταν οι πιο καινοτόμοι. Επιπλέον, καμία από τις συνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες δεν έφτασε το In max σε κανέναν από τους έξι τομείς. Ο δείκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο χάραξης πολιτικής για κάθε γαλακτοβιομηχανία, προκειμένου να αυξήσει τις αποδόσεις και την ανταγωνιστικότητά της. Στον δεύτερο άξονα, η έρευνα επεκτάθηκε στη διερεύνηση του βαθμού υιοθέτησης καινοτομίας στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις (44 στο σύνολο)/ μέλη των συνεταιριστικών γαλακτοβιομηχανιών. Πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα με δια ζώσης συνεντεύξεις κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2000 – Ιουνίου 2021. Μελετήθηκε ο βαθμός υιοθέτησης καινοτομίας στους τομείς της διατροφής, της αναπαραγωγής και της υγείας των ζώων, της διαχείρισης της εκμετάλλευσης αλλά και της ευζωίας των ζώων. Επιπλέον, μελετήθηκε η επίδραση που έχουν η γαλακτοβιομηχανία και η συνεργασία με άλλους κτηνοτρόφους στον βαθμό υιοθέτησης καινοτομίας στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Τα αποτελέσματα του δεύτερου άξονα της έρευνας έδειξαν ότι γενικά οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις υστερούν στην καινοτομία, εμφανίζοντας όμως αρκετά καλό επίπεδο οι βοοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Αντίθετα, οι αιγοπροβατοτροφικές παρουσιάζουν χαμηλό βαθμό υιοθέτησης καινοτομίας. Διαπιστώθηκε ότι ο τύπος κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης (βοοτροφικές/αιγοπρόβατοτροφικές) και η συνεργαζόμενη γαλακτοβιομηχανία (ΤΡΙΚΚΗ, ΘΕΣγαλα) επηρεάζουν τον βαθμό υιοθέτησης καινοτομίας. Αντίθετα, οι μεταβλητές έτη λειτουργίας της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης και συνεργασία μεταξύ κτηνοτρόφων δεν τον επηρεάζουν. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η ηλικία δεν επηρεάζει τον βαθμό υιοθέτησης καινοτομίας. Αυτά τα δεδομένα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της απόδοσης της εκμετάλλευσης, της καλής διαβίωσης των ζώων και της βιωσιμότητας του συστήματος.